ილიკო სუხიშვილი

ნინო რამიშვილი და ილიკო სუხიშვილი

ილია (ილიკო) ილიას ძე სუხიშვილი (დ. 4 აპრილი, 1907, თბილისი — გ. 24 მარტი, 1985, იქვე) — ქართველი მოცეკვავე, საქართველოს ხალხური ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლის დამფუძნებელი.

ბიოგრაფია

თავდაპირველად ყმაწვილი მშობლებმა სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს. 1917 წლიდან სწავლა განაგრძო მეორე შრომის სკოლაში, რომელიც 1924 წელს დაამთავრა. პარალელურად მეცადინეობდა თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრთან არსებულ პერინის სტუდიაში. 1926 წელს, ქართული ხალხური ცეკვების სტუდიის დამთავრების შემდეგ, ოპერისა და ბალეტის თეატრის მოცეკვავეა, მოგვიანებით კი —სოლისტია და დამდგემელ-ქორეოგრაფი. საქართველოს გარდა, იგი წარმატებით გამოდიოდა მოსკოვის დიდ თეატრში (რუბინშტეინის „დემონი“, გლინკას „რუსლანი და ლუდმილა“, სერგეი პროკოფიევის ბალეტი „კუზიანი კვიცი“) და ამავე დროს მუშაობდა ბალეტმაისტერ კასიან გოლეიზოვსკის ასისტენტად, პარალელურად სწავლობდა ლუნაჩარსკის სახელობის თეატრალურ ინსტიტუტში.

1932 წელს ი. სუხიშვილი სტაჟირებაზეა მოსკოვის დიდ თეატრში ცნობილ ბალეტმაისტერ გოლეიზოვსკისთან. ამავე დროს იგი ცეკვის ხელოვნებას იმდიდრებდა და ხვეწდა ლუნაჩარსკის სახელობის სასწავლებელში. 1935 წელს სამშობლოში დაბრუნდა და იმავე წელს მონაწილეობა მიიღო ლონდონში ხალხური ცეკვების პროფესიონალ შემსრულებელთა მსოფლიო ფესტივალზე, სადაც მან ფესტივალის ლაურეატის წოდება და მედალი დაიმსახურა.

1936 წლიდან კვლავ თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტი და ბალეტმაისტერია. სხვადასხვა დროს მას დადგმული აქვს ცეკვები ზაქარია ფალიაშვილის „აბესალომ და ეთერსა“ და „დაისში“ (თბილისისა და კიევის ოპერის თეატრები), დოლიძის „ქეთო და კოტეში“ (კიევი), ქართული ცეკვები საბჭოთა არმიის წითელდროშოვან სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლში (ხელმძღვანელი ალექსანდრე ალექსანდროვი, მოსკოვი); მანვე დადგა კ. კავოსის ბალეტი „კავკასიელი ტყვე“ (კიევი). ილიკო სუხიშვილის შემოქმედებით ბიოგრაფიაში განსაკუთრებული ადგილი უკავია 1945 წელს, როდესაც მან, ნინო რამიშვილთან ერთად, საფუძველი ჩაუყარა საქართველოს ხალხური ცეკვის სახელმწიფო აკადემიურ ანსამბლს, რომელმაც მსოფლიოს გააცნო ქართველი ერის უძველესი და უმდიდრესი ისტორია და კულტურა.

ილია სუხიშვილი და ნიჟარაძე, 15 ნოემბერი 1962

ილიკო სუხიშვილი ორმოცდაათ წელზე მეტ ხანს ემსახურა საქართველოს ქორეოგრაფიული ცხოვრების აღორძინების საქმეს.

დაკრძალულია დიდუბის საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში. ქართული ხალხური ქორეოგრაფიის განვითარების საქმეში უდიდესი ღვაწლისა და ეროვნული კულტურის დაუღალავი პროპაგანდისათვის მრავალი საპატიო წოდებისა და ჯილდოს მფლობელი გახდა.

საქართველოს ეროვნული ბალეტი. მარკა

ჯილდოები

• 1935 — მედალი — „ხალხური ცეკვის პროფესიულ შემსრულებელთა მსოფლიო ფესტივალის ლაურეატი“ (ლონდონი)
• 1937 — ორდენი საპატიო ნიშანი
• 1965 — „ლენინის ორდენი“
• 1971 — „შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემია“

მთავრობის სხვა საპატიო სიგელები და მედლები

წოდებები

• 1948 — „საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი“
• 1958 — „სსრკ სახალხო არტისტი“
• 1949 — „სტალინური პრემია“

ლიტერატურა

• ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 327, თბ., 1994

რესურსები ინტერნეტში

• საქართველოს ფოლკლორის სახელმწიფო ცენტრი დაარქივებული 2011-09-28 საიტზე Wayback Machine.