სტაფილო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ r2.5.5) (ბოტის წაშლა: be:Морква, ru:Морковь |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
| (არ არის ნაჩვენები 35 მომხმარებელთა 22 შუალედ ვერსიებში) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
{{ტაქსოდაფა |
|||
[[ფაილი:Carrot.jpg|thumb|250px|სტაფილო]] |
|||
| სახელი =სტაფილო |
|||
'''სტაფილო''' (Daucus) – ორწლოვანი, იშვიათად ერთ– ან მრავალწლოვანი მცენარე. მიეკუთნება ქოლგოსანთა ოჯახს (Apiaceae). |
|||
| სურათის ფაილი = Carrots with stems.jpg |
|||
| სურათის წარწერა = |
|||
| სურათის აღწერა = |
|||
| სამეფო = მცენარეები |
|||
| განყოფილება = |
|||
| კლასი = |
|||
| რიგი = |
|||
| ოჯახი = |
|||
| გვარი = |
|||
| სახეობა = |
|||
| ლათ =Daucus |
|||
| iucnstatus = |
|||
| ვიკისახეობები = |
|||
| iucn = |
|||
| commons = |
|||
}} |
|||
[[File:Daucus carota subsp. maximus MHNT.BOT.2007.40.407.jpg|thumb|''Daucus carota subsp. maximus'']] |
|||
'''სტაფილო''' ({{lang-la|Daucus}}) — [[მცენარეები|მცენარის]] [[გვარი (ბიოლოგია)|გვარი]] [[ქოლგოსანნი|ქოლგოსანთა]] [[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]სა. [[ორწლოვანი მცენარეები|ორწლოვანი]], იშვიათად [[ერთწლოვანი მცენარეები|ერთ-]] ან [[მრავალწლოვანი მცენარეები|მრავალწლოვანი]] მცენარეა. აქვს მრავალგზის ფრთისებრ განკვეთილი [[ფოთოლი|ფოთლები]]. |
|||
ცნობილია სტაფილოს 60-მდე [[სახეობა]]. უფრო გავრცელებულია ორწლოვანი მცენარე — [[კულტურული სტაფილო]] ({{lang-la|Daucus sativus, Daucus carota}}), რომელიც იყოფა სასუფრე და საკვებ სტაფილოდ. სტაფილო პირველ წელს ივითარებს [[ფოთლების როზეტი|ფოთლების როზეტსა]] და [[ძირხვენა]]ს, მეორე წელს — საყვავილე ღეროს. საკვები სტაფილოს ძირხვენა ხორციანია, ფერად თეთრი, ყვითელი ან მუქი იისფერი, ფორმით მომრგვალო-ცილინდრული, კონუსისებრი ან თითისტარისებრი; სიცივე და გვალვაგამძლეა; მოითხოვს ნეშომპალით მდიდარ ქვიშნარ და თიხნარ ნიადაგებს. |
|||
{{ფლორა}} |
|||
თესავენ ერთ მწკრივად ან ზოლებად. სასუფრე სტაფილო შეიცავს (საშუალო %-ობით) — 88,8 [[წყალი|წყალს]], 1,1 აზოტოვანნივთიერებებს, 0,2 ცხიმს, 9,2 [[ნახშირწყლები|ნახშირწყლებს]], 0,7 ნაცარს; მდიდარია [[ვიტამინი A|A]], [[ვიტამინი B|B]], B<sub>2</sub>, [[ვიტამინი PP|PP]] ვიტამინებით; იყენებენ კულინარიაში. ცხოველთა საუკეთესო საკვებია. [[საქართველო]]ში დარაიონებული ჯიშებია ნანტური, გორული, გერანდა და სხვა. |
|||
==ლიტერატურა== |
|||
{{ქსე|9|557|კვაჭაძე გ.}} |
|||
[[კატეგორია:ქოლგოსანნი]] |
[[კატეგორია:ქოლგოსანნი]] |
||
[[კატეგორია:ბოსტნეული]] |
[[კატეგორია:ბოსტნეული]] |
||
[[am:ካሮት]] |
|||
[[ar:جزر]] |
|||
[[az:Yerkökü]] |
|||
[[bar:Gelbe Rübe]] |
|||
[[bg:Морков]] |
|||
[[bh:गाजर]] |
|||
[[bs:Mrkva]] |
|||
[[ca:Pastanaga]] |
|||
[[cs:Mrkev obecná]] |
|||
[[cy:Moronen]] |
|||
[[da:Gulerod]] |
|||
[[de:Karotte]] |
|||
[[dv:ކެރެޓް]] |
|||
[[el:Καρότο]] |
|||
[[en:Carrot]] |
|||
[[eo:Karoto]] |
|||
[[es:Daucus carota]] |
|||
[[et:Porgand]] |
|||
[[eu:Azenario]] |
|||
[[fa:هویج]] |
|||
[[fi:Porkkana]] |
|||
[[fr:Carotte]] |
|||
[[gl:Cenoria]] |
|||
[[gn:Sanaória]] |
|||
[[gv:Carradje]] |
|||
[[he:גזר]] |
|||
[[hi:गाजर]] |
|||
[[hr:Mrkva]] |
|||
[[hsb:Zahrodna morchej]] |
|||
[[ht:Karòt]] |
|||
[[hu:Sárgarépa]] |
|||
[[hy:Գազար]] |
|||
[[id:Wortel]] |
|||
[[is:Gulrót]] |
|||
[[it:Daucus carota]] |
|||
[[ja:ニンジン]] |
|||
[[jv:Wortel]] |
|||
[[kk:Сәбіз]] |
|||
[[kn:ಗಜ್ಜರಿ]] |
|||
[[ko:당근]] |
|||
[[koi:Гӧрдкушман]] |
|||
[[ku:Gizêr]] |
|||
[[la:Daucus carota]] |
|||
[[lad:Safanórya]] |
|||
[[lbe:Къур]] |
|||
[[li:Moeër (greunte)]] |
|||
[[lij:Caròttoa]] |
|||
[[lt:Valgomoji morka]] |
|||
[[lv:Burkāns]] |
|||
[[mdf:Пурьхкя]] |
|||
[[mr:गाजर]] |
|||
[[ms:Lobak merah]] |
|||
[[nah:Caxtillān camohtli]] |
|||
[[nap:Pastenaca]] |
|||
[[nl:Wortel (groente)]] |
|||
[[nn:Gulrot]] |
|||
[[no:Gulrot]] |
|||
[[nv:Chąąshtʼezhiitsoh]] |
|||
[[oc:Pastenaga]] |
|||
[[pfl:Gellerieb]] |
|||
[[pl:Marchew zwyczajna]] |
|||
[[pt:Cenoura]] |
|||
[[qu:Sanurya]] |
|||
[[rn:Ikaroti]] |
|||
[[rw:Ikaroti]] |
|||
[[sc:Fostinaja]] |
|||
[[scn:Daucus carota]] |
|||
[[sh:Mrkva]] |
|||
[[simple:Carrot]] |
|||
[[sk:Mrkva obyčajná]] |
|||
[[sl:Navadno korenje]] |
|||
[[sq:Karrota]] |
|||
[[sr:Шаргарепа]] |
|||
[[sv:Morot]] |
|||
[[ta:மஞ்சள் முள்ளங்கி]] |
|||
[[te:కారెట్]] |
|||
[[tg:Зардак]] |
|||
[[th:แครอท]] |
|||
[[ti:ካሮቲ]] |
|||
[[tl:Karot]] |
|||
[[tr:Havuç]] |
|||
[[ug:سەۋزە]] |
|||
[[uk:Морква]] |
|||
[[ur:گاجر]] |
|||
[[vi:Cà rốt]] |
|||
[[vls:Karote]] |
|||
[[xh:Umnqathe]] |
|||
[[zh:胡萝卜]] |
|||
[[zh-min-nan:Âng-chhài-thâu]] |
|||
[[zh-yue:紅蘿蔔]] |
|||
უკანასკნელი რედაქცია 15:58, 25 ივნისი 2024-ის მდგომარეობით
| სტაფილო | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ლათინური სახელი | ||||||||||||
| Daucus | ||||||||||||
| ||||||||||||
სტაფილო (ლათ. Daucus) — მცენარის გვარი ქოლგოსანთა ოჯახისა. ორწლოვანი, იშვიათად ერთ- ან მრავალწლოვანი მცენარეა. აქვს მრავალგზის ფრთისებრ განკვეთილი ფოთლები.
ცნობილია სტაფილოს 60-მდე სახეობა. უფრო გავრცელებულია ორწლოვანი მცენარე — კულტურული სტაფილო (ლათ. Daucus sativus, Daucus carota), რომელიც იყოფა სასუფრე და საკვებ სტაფილოდ. სტაფილო პირველ წელს ივითარებს ფოთლების როზეტსა და ძირხვენას, მეორე წელს — საყვავილე ღეროს. საკვები სტაფილოს ძირხვენა ხორციანია, ფერად თეთრი, ყვითელი ან მუქი იისფერი, ფორმით მომრგვალო-ცილინდრული, კონუსისებრი ან თითისტარისებრი; სიცივე და გვალვაგამძლეა; მოითხოვს ნეშომპალით მდიდარ ქვიშნარ და თიხნარ ნიადაგებს.
თესავენ ერთ მწკრივად ან ზოლებად. სასუფრე სტაფილო შეიცავს (საშუალო %-ობით) — 88,8 წყალს, 1,1 აზოტოვანნივთიერებებს, 0,2 ცხიმს, 9,2 ნახშირწყლებს, 0,7 ნაცარს; მდიდარია A, B, B2, PP ვიტამინებით; იყენებენ კულინარიაში. ცხოველთა საუკეთესო საკვებია. საქართველოში დარაიონებული ჯიშებია ნანტური, გორული, გერანდა და სხვა.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- კვაჭაძე გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 557.