აკვედუკი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 19:44, 18 იანვარი 2024-ის მდგომარეობით

აკვედუკი (ლათ. aquaedictus < aqua — „წყალი“ და duco — „მიმყავს“) — წყალსატარი (არხი, მილი), რომლითაც წყალი თვითდინებით მიემართება დასახლებული პუნქტებისაკენ, სარწყავი და ჰიდროენერგეტიკული სისტემებისაკენ. აკვედუკს უწოდებენ აგრეთვე წყალსატარის ნაწილს — მდინარეზე, ხევზე ან გზაზე წყლის გადასაყვან ხიდურ ნაგებობას (ხიდ-აკვედუკი, ბელღარი). წყალსატარის ტიპის მიხედვით ხიდ-აკვედუკზე შეიძლება განლაგდეს დიდი დიამეტრის მილსადენი, ღია თუ დახურული ღარები ან არხი (ხიდ-არხი).

აღმოსავლეთ ქვეყნებში აკვედუკებს აშენებდნენ ძვ. წ. II ათასწლეულიდან, საბერძნეთში — ძვ. წ. VII საუკუნიდან, ნაწილობრივ შემონახულია ქ. რომის აკვედუკები (ძვ. წ. IV საუკუნე), რომელთა საერთო სიგრძე იყო 436 კმ, აქედან 55 კმ ხიდ-აკვედუკები ყოფილა. ცნობილია აკვედუკი „აპიუსის წყალი“ („Aqua Appia“), რომელიც ძვ. წ. 312 წელს აპიუს კლავდიუსმა გაიყვანა. რომაული არქიტექტურის ბრწყინვალე ნიმუშებად არის აღიარებული რომაელების მიერ გალიაში (დღევანდელ საფრანგეთში), ნიმის მახლობლად აგებული აკვედუკი „პონ-დიუ-გარი“ (ძვ. წ. I საუკუნე), ამჟამად მოქმედი აკვედუკი სეგოვიის მახლობლად (II საუკუნე, ესპანეთი).

ცნობილია აგრეთვე ბურგასის აკვედუკი კონსტანტინოპოლთან (VI სსაუკუნე). მოგვიანებით აკვედუკები ააშენეს ესპანეთში, საფრანგეთსა და იტალიაში. თანამედროვე აკვედუკს აგებენ ბეტონის, რკინაბეტონისა და ლითონისაგან, იშვიათად — ხისგან.

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 250.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
-[[ფაილი:Pont-du-gard-neu.jpg|thumb|150px|"პონ-დიუ-გარი" ]]
+[[ფაილი:Pont-du-gard-neu.jpg|thumb|150px|„პონ-დიუ-გარი“]]
-'''აკვედუკი''' ([[ლათ.]] aquaedictus< aqua - წყალი და duco - მიმყავს), წყალსატარი (არხი, მილი), რომლითაც წყალი თვითდინებით მიემართება დასახლებული პუნქტებისაკენ, სარწყავი და ჰიდროენერგეტიკული სისტემებისაკენ. აკვედუკს უწოდებენ აგრეთვე წყალსატარის ნაწილს - მდინარეზე, ხევზე ან გზაზე წყლის გადასაყვან ხიდურ ნაგებობას (ხიდ-აკვედუკი, ბელღარი). წყალსატარის ტიპის მიხედვით ხიდ-აკვედუკზე შეიძლება განლაგდეს დიდი დიამეტრის მილსადენი, ღია თუ დახურული ღარები ან არხი (ხიდ-არხი).
+'''აკვედუკი''' ({{lang-la|aquaedictus}} < {{lang-la2|aqua||წყალი}} და {{lang-la2|duco||მიმყავს}}) — წყალსატარი (არხი, მილი), რომლითაც წყალი თვითდინებით მიემართება დასახლებული პუნქტებისაკენ, სარწყავი და ჰიდროენერგეტიკული სისტემებისაკენ. აკვედუკს უწოდებენ აგრეთვე წყალსატარის ნაწილს — [[მდინარე]]ზე, [[ხევი (ხეობა)|ხევზე]] ან [[გზა]]ზე წყლის გადასაყვან ხიდურ ნაგებობას (ხიდ-აკვედუკი, ბელღარი). წყალსატარის ტიპის მიხედვით ხიდ-აკვედუკზე შეიძლება განლაგდეს დიდი დიამეტრის მილსადენი, ღია თუ დახურული ღარები ან არხი (ხიდ-არხი).
-აღმოსავლეთ ქვეყნებში აკვედურებს აშენებდნენ ძვ. წ. II ათასწლეულიდან, საბერძნეთში - ძვ. წ. VII საუკუნიდან, ნაწილობრივ შემონახულია ქ. რომის აკვედურები (ძვ. წ. IV ს.), რომელთა საერთო სიგრძე იყო 436 კმ, აქედან 55 კმ ხიდ-აკვედუკები ყოფილა. ცნობილია აკვედუკი "აპიუსის წყალი" ("Aqua Appia"), რომელიც ძვ. წ. 312 აპიუს კლავდიუსმა გაიყვანა. რომაული არქიტექტურის ბრწყინვალე ნიმუშებად არის აღიარებული რომაელების მიერ გალიაში (დღევანდელ საფრანგეთში), ნიმის მახლობლად, აგებულია აკვედუკი "პონ-დიუ-გარი" (ძვ. წ. I ს.), ამჟამად მოქმედი აკვედუკი სეგოვიის მახლობლად (ახ. წ. II ს., ესპანეთი).
+აღმოსავლეთ ქვეყნებში აკვედუკებს აშენებდნენ [[ძვ. წ. II ათასწლეული]]დან, საბერძნეთში — [[ძვ. წ. VII საუკუნე|ძვ. წ. VII საუკუნიდან]], ნაწილობრივ შემონახულია ქ. რომის აკვედუკები ([[ძვ. წ. IV საუკუნე]]), რომელთა საერთო სიგრძე იყო 436 კმ, აქედან 55 კმ ხიდ-აკვედუკები ყოფილა. ცნობილია აკვედუკი „აპიუსის წყალი“ („Aqua Appia“), რომელიც [[ძვ. წ. 312]] წელს აპიუს კლავდიუსმა გაიყვანა. რომაული არქიტექტურის ბრწყინვალე ნიმუშებად არის აღიარებული რომაელების მიერ გალიაში (დღევანდელ საფრანგეთში), ნიმის მახლობლად აგებული აკვედუკი „პონ-დიუ-გარი“ ([[ძვ. წ. I საუკუნე]]), ამჟამად მოქმედი აკვედუკი სეგოვიის მახლობლად ([[II საუკუნე]], [[ესპანეთი]]).
-ცნობილია აგრეთვე ბურგასის აკვედუკი კონსტანტინოპოლთან (VI ს.). მოგვიანებით აკვედუკები ააშენეს ესპანეთში, საფრანგეთსა და იტალიაში. თანამედროვე აკვედუკს აგებენ ბეტონის, რკინაბეტონისა და ლითონისაგან, იშვიათად - ხისგან.
+ცნობილია აგრეთვე [[ბურგასი]]ს აკვედუკი კონსტანტინოპოლთან ([[VI სსაუკუნე]]). მოგვიანებით აკვედუკები ააშენეს [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთსა]] და [[იტალია]]ში. თანამედროვე აკვედუკს აგებენ ბეტონის, რკინაბეტონისა და ლითონისაგან, იშვიათად — ხისგან.
 == ლიტერატურა ==
-* ქსე, ტ. 1, გვ. 250, თბ., 1975
+{{ქსე|1|250|}}
+{{commons|Aqueduct}}
-[[კატეგორია:აკვედუკები| ]]
+[[კატეგორია:აკვედუკები| ]]
-[[an:Gallipuén]]
+[[კატეგორია:წყლის ტრანსპორტი]]
-[[bg:Акведукт]]
-[[bs:Akvadukt]]
-[[ca:Aqüeducte]]
-[[cs:Akvadukt]]
-[[cy:Traphont]]
-[[da:Akvædukt]]
-[[de:Aquädukt]]
-[[el:Υδραγωγείο]]
-[[en:Aqueduct]]
-[[eo:Akvedukto]]
-[[es:Acueducto]]
-[[et:Akvedukt]]
-[[fi:Akvedukti]]
-[[fr:Aqueduc]]
-[[fy:Akwadukt]]
-[[gd:Amar-uisge]]
-[[gl:Acueduto]]
-[[he:אמת מים]]
-[[hu:Akvadukt]]
-[[id:Aqueduct]]
-[[io:Aquedukto]]
-[[is:Vatnsveitubrú]]
-[[it:Acquedotto]]
-[[ja:用水路]]
-[[ko:용수로]]
-[[la:Aquae ductus]]
-[[lt:Akvedukas]]
-[[lv:Akvedukts]]
-[[mk:Аквадукт]]
-[[nl:Aquaduct (waterbouwkunde)]]
-[[nn:Akvedukt]]
-[[no:Akvedukt]]
-[[nv:Tó yaʼnidaʼaazgééd]]
-[[pl:Akwedukt]]
-[[pt:Aqueduto]]
-[[ro:Apeduct]]
-[[ru:Акведук]]
-[[scn:Cunnutta d’acqua]]
-[[simple:Aqueduct]]
-[[sk:Akvadukt]]
-[[sr:Аквадукт]]
-[[sv:Akvedukt]]
-[[ta:தொட்டிப் பாலம்]]
-[[th:สะพานส่งน้ำ]]
-[[tr:Su kemeri]]
-[[uk:Акведук]]
-[[war:Acueducto]]
-[[zh:高架渠]]