Karbo
| Karbo | |
|
|
|
| Nomo | Karbo |
| Simbolo | C |
| Atomala nombro | 6 |
| Kemiala serio | Ne-metalo |
| Atomala pezo | 12,0107 uma |
| Elektronala figuro | [He]2s22p2 |
Karbo esas kemial elemento kun simbolo C ed atomala nombro 6. Ol esas nemetalo qua, dependante di la kondicioni dum olua formacado, povas trovesar en naturo sive kom grafito (Amorfa karbo) sive kom diamanto (Kristalizita karbo). La kombinebleso di karbo esas tre granda. Nune cirkume 10 milion kemiala kompozuri qui kontenas karbo konocesas. Karbo esas anke la bazo dil organika kemio nam ica elemento trovesas en omna vivanta enti.
Karbo komprenas 4 elektroni en extera strato (2s², 2p²) e povas formar junto e tri junti : question-esas do di quar-mem-valori (ecepte en la kazo di certa mediacanta reagi o en la familio di carbeni, kun du-mem-valori karbo, la du elektroni 2s ne parto-preninta di junto). Ol havas granda afineso per altra lejera atomi, do lu, e sua mikra staturo permisas lu pri formar di multa junti per orbit-hibridito (sp o « triopla junto », lineala ; sp2 o « duopla junto », planala kun di 120° anguli ; sp3 o « unopla junto », quar-mem-anguli).
Maxim ordinara formo di karboxo esas karbobioxo CO2, qua esas minora kompozanto dil tera atmosfero produktas e metabolisas per viva esti. CO2 esas la precipua kompozanto dil altra planeti, exemple Venuso.
Izotopi di karbo
[redaktar | redaktar fonto]
Esas tri naturala izotopi di karbo: 99% de naturala karbo esas karbo-12, 1% esas karbo-13, e mikrega quanteso esas karbo-14.
Karbo-14, deskovrita ye la 27ma di februaro 1940 da Universitato di Kalifornia, esas radioaktiva e gradope dekadas. On povas konstatar la evo di materio qua ultempe vivis, per mezuro di la quanto di karbo-14 kontenata en la materio.
