Roald Amundsen
| Roald Engelbregt Gravning Amundsen | ||
| ||
| Profesiono: | explorero e deskovristo | |
| Lando: |  Norvegia
| |
| Naskodato: | 16 di julio 1872 | |
| Nasko-loko: | Borge, Østfold, Norvegia | |
| Mortodato: | 18 di junio 1928 | |
| Morto-loko: | posible en la maro di Barents, Arktika oceano | |
Roald Engelbregt Gravning Amundsen (1872 til 1928) esis Norvegiana explorero, qua atingis Suda Polo ye la 14ma di decembro 1911.
Frua vivo
[redaktar | redaktar fonto]Ilua patro, navo-proprietero Jens Amundsen, mortis kande Roald evis 14 yari. Evante 21 yari, ye la morto di sua matro, il abandonis medikala studiado e devotigis su ad explorado.
Sercho por la nord-westa pasajo
[redaktar | redaktar fonto]Ye la 31ma di agosto 1906, en la navo Gjøa, il atingis la urbo Nome ye la litoro di Alaska; lo esis la fino di expediciono por trovar nord-westa pasajo de la Atlantiko a la Pacifiko. Tala voyajo esis antee probita da multa exploristi. La Gjøa departis de Kristiania (nuna Oslo) ye 16 di junio 1903. Plusa skopo di la expediciono esis trovar la norda magnetala polo ed observar la magnetala feldo dum longa periodo. La navo restis dum du yari an King William Island, nuna Gjøa Haven en norda Kanada, por prenar ta observadi, e por praktikar voyajado sur la vicina arktika tereno (quo divenis utila kande Amundsen esis en Antarktika). Ye 17 di agosto 1905 la navala voyajo rikomencis. Pos quar dii li pauzis ye Kabo Colbourne, qua esis ja atingita da navi de la westo; to signifikis ke la transiro esis sucesoza.
Expediciono a la suda polo
[redaktar | redaktar fonto]Pos arivo ye la marbordo di Antarktika ye 14 di januaro 1911, ed establisinte provizajo-depozeyi alonge la projetata voyo, il e quar altri atingis la suda polo ye 14 di december di ta yaro. Li voyajis per glit-veturi tirita da hundi, ed utiligis skii. Li atingis la polo un monato ante la grupo direktata da Robert Falcon Scott. Ye 7 di marto 1912 en Hobart (en Tasmania, Australia), Amundsen anuncis la suceso di sua expediciono.