Sasao a Khmuiko

Khmuiko
Heograpiko a pannakaiwarwaras	Indotsina
Lingguistika a pannakaidasig	Austroasiatiko Khmuiko
Glottolog	khmu1236
Khmuiko

Ti sasao a Khmuiko ket ti sanga ti sasao nga Austroasiatiko a kaaduan a naisasao idiay akin-amianan a Laos, ken idiay pay kaarruba nga akin-amianan a Bietnam ken ti akin-abagatan a Yunnan, Tsina. Ti Khmu ket ti kaikaisuna a pagsasao iti grupo nga addaan kadagiti adu a mangisasao.

Homeland

Insingasing ni Paul Sidwell (2015) a ti Khmuiko Urheimat (homeland) idi ket itan ti Probinsia ti Oudomxay, akin-amianan a Laos.

Dagiti pagsasao

Ti sasao a Khmuiko ket dagiti sumaganad:

• Bit, Mlabri (Yumbri), Khang (Mang U’), Phong (Kniang, Tay Phong), Puoc (Puok, Pou Hok, Khsing-Mul), Khmu’, Khuen, O’du, Lua’ (Pray), Mal (Thin), Phray (Pray), Phai (Pray, Theen, Kha Sam Liam)

Adda met dagiti saan a pagtutunosan no ti Bit ket Khmuiko wenno Palaungiko; namatmati ni Svantesson a daytoy ket Palaungiko, ken daytoy ket sagpaminsan a naikabkabil iti Mangiko, ngem kaaduan kadagiti panangidasig ditoy ket alaenda a kas Khmuiko. Iti pay maipada, ti Phuoc (Xinh Mul) ken Khang ket sagpaminsanda pay a maidasig a kas Mangko.

Ti kaudian a pannakaduktal ti pagsasao a Bumang ket mabalin pay a pagsasao a Khmuiko wenno Palaungiko. Inkeddeng ni Jerold A. Edmondson a daytoy ket kaasitgan a kabagian ti pagsasao a Khang. Ti pay, Quang Lam ket saan a nasayaat a napasingkedan a pagsasao idiay Bietnam a mabalin nga asideg a kabagian ti Khang wenno Bit.

Pannakaidasig

Dagiti panagkakabagian dagitoy a pagsasao ket di nalawag. Idasig isuda ti Ethnologue 19 a kas dagiti sumaganad:

• Khmuiko
  • Khao: Khao, Bit
  • Mlabri: Mlabri
  • Xinh Mul: Khang, Phong-Kniang, Puoc
  • Mal–Khmu’
    • Khmu’, Khuen, O’du
    • Mal–Phrai: Lua’, Mal, Prai,

Ti maysa a probisional a pannakaidasig iti SEALang ket ibatina ti Mal–Phrai, ngem ikapetna ti Khao iti Khang imbes nga iti Bit, tratuenna ti Khuen a kas dialekto ti Khmu':

• Khmuiko
  • Bit
  • Khao–Khang: Khao, Khang
  • Mlabri
  • Phong
  • Puoc
  • Khmu’
  • O’du
  • Mal–Phrai: Lua’, Mal, Phray, Phai

Diffloth & Proschan (1989)

Ti Chazée (1999), nga agdakdakmat iti Diffloth & Proschan (1989), ket addaan iti sumaganad:

• Khmuiko
  • (Khang?)
  • Khmu
  • Phray–Pram
    • Mlabri
    • Phay/Mal/T'in
    • (Sanga)
      • Ksing Moul (Ksongmul)
      • Pramiko
        • Tai Hat (Iduh)
        • Tai Then
        • Phong Laan, Phong Phène, Phong Tapouang
        • Kaniang, Phong Piat, (Phong Saloey)

Peiros (2004)

Ti Ilia Peiros (Peiros 2004:39) ket addaan iti sumaganad:

• Khmuiko
  • (Sanga)
    • Khang
    • Bit
  • (Sanga)
    • Mlabri–Pray
      • Mlabri
      • Pray
    • (Sanga)
      • Kmu
      • (Sanga)
        • Kxinh Mul
        • Ksinmul
      • (Sanga)
        • Phong
        • Iduh

Sidwell (2014)

Naibatay kadagiti panagrang-ay iti Proto-Khmuiko nga *aː₁, idasig ni Paul Sidwell (2014) ti sasao a Khmuiko a kas dagiti sumaganad.

Khmuiko

• Khmu
• Mlabri-Pram
  • Mlabri
  • Phay-Pram
    • Phay/Mal/T'in
    • Khsing Mul
    • Pramiko
      • Tai Hat
      • Phong Laan, Phong Phène, Phong Tapouang
      • Kaniang, Phong Piat, (Phong Saloey)
      • Tai Then

Dagiti panagrang-ay ti Proto-Khmuiko nga *aː₁ segun kenni Sidwell (2014) ket:

• Proto-Khmuiko: *aː₁
  • Khmu: *aː
  • Proto-Mlabri-Pram: *ɛː
    • Proto-Pray-Pram: *iə
      • Proto-Pramiko nga *iː

Kitaen pay

• Pagsasao a Khmu
• Tattao a Khmu

Adu pay a mabasbasa

• Chazée, Laurent. 1999. The Peoples of Laos: Rural and Ethnic Diversities. Bangkok: White Lotus.
• Cheeseman, Nathaniel; Paul Sidwell and Anne Osborne. 2017. Khmuic Linguistic Bibliography with Selected Annotations. JSEALS vol. 10 issue 1. pages i-xlvi.
• Filbeck, David. 1978. T’in: a historical study. Pacifijic Linguistics Series B-49. Canberra: Australian National University. [Mairaman ti rekonstruksion ti Proto-T’inic]
• Peiros, Ilia J. 2004. Geneticeskaja klassifikacija aystroaziatskix jazykov. Moskva: Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitet (doktorskaja dissertacija).
• Sidwell, Paul. 2014. "Khmuic classification and homeland Naiyarkibo 2016-02-03 iti Wayback Machine". Mon-Khmer Studies 43.1:47-56

Dagiti akinruar a silpo

• RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage)
  • The Kammu Project (Lund University) Naiyarkibo 2018-05-26 iti Wayback Machine
• http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-66E8-9@view Sasao a Khmuiko iti Dihital nga Arkibo ti RWAAI