Danaw

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Ti danaw wenno dan-aw ket bagi ti danum iti relatibo a natalna a likido iti mausig a kadakkel, lokalisado iti labneng, a napalikmutan babaen ti daga a naisina manipud iti karayan wenno sabali a rummuaran nga agserbi a mangpakan wenno mangattian ti danaw. Dagiti danaw nga adda iti daga ket saan a paset iti taaw, ken isu a dagitoy ket maisalumina manipud kadagiti laguna, ken dagitoy ket dakdakkel pay ken ad-adalem ngen dagiti alog.^[1]^[2] Dagiti danaw ket mabalin nga igiddiat kadagiti karayan wenno dagiti waig, a dagitoy ket kadawyan nga agay-ayus. Nupay kasta kaaduan kadagiti danaw ket pinakpakan ken inat-atianan babaen dagiti karayan ken dagiti waig.

Dagiti masna a danaw ket mabirukan kadagiti kabambanatayan a lugar, dagiti sona ti rengngat, ken dagiti lugar nga addaan kadagiti agdama a glasiasion. Dagiti sabali a danaw ket mabirukan kadagiti endoreika a labneng wenno kadagiti igid dagiti duog a karayan. Kadagiti sabali a paset iti lubong adda met dagiti adu a danaw gapu kadagiti nakariro a tab-tabas ti panagattian manipud iti kinaudi a Panawen ti Yelo. Amin dagiti danaw ket temporario kadagiti heolohiko a gantingan ti panawen, gapu ta dagitoy ket agin-inutda a mapunno kadagiti sedimento wenno agluppiasda kadagiti labneng a naglaon kaniada.

Adu met kadagiti danaw ket artipisial ket naaramid para iti panagusar ti industria wenno agrikultura, para iti panagpataud ti hidro-elektriko a bileg wenno panagipaay ti domestiko a danum wenno para kadagiti pamay-an nga estetiko wenno pagliwliwaan.

Pannakaiwarwaras dagiti danaw

Ti Pito Rila a Dandanaw ket grupo dagiti nayelo a dandanaw idiay kabambanatayan ti Rila, Bulgaria.

Ti Distrito ti Wayanad Kerala India

Kaaduan kadagiti danaw iti lubong ket nasadiwa a danum, ken kaaduan ket mabirukan idiay Akin-amianan a Hemisperio kadagiti nagatngato a latitud. Ti Kanada, ket addaan iti nakarkulo a 31,752 a dandanaw ken dakdakkel ngem 3 kuadrado kilometro (1.2 sq mi)^[3] ken ti di ammo a dagup a bilang dagiti danaw, ngem nakarkulo a saan a basbassit ngem 2 a riwriw.^[4] Ti Pinlandia ket addaan kadagiti 187,888 a danaw iti 500 kuadrado metro (5,400 sq ft) wenno dakdakkel, a dagiti 56,000 ket dadakkel (10,000 kuadrado metro (110,000 sq ft) wenno dakdakkel).^[5]

Kaaduan kadagiti danaw ket addaan iti saan a basbassit ngem maysa a masna a pagruaran iti porma ti karayan wenno alog, ken isu daytoy ti mangtalinaay ti natimbeng a kaadalem ti danaw babaen ti panangpalubos ti panagattian ti sobra a danum.^[6] Adda met dagiti danaw nga awanan iti masna a pagruaran iti danum ken makapukaw laeng babaen ti panagbawbaw wenno ti panagagsep iti sirok ti daga wenno isuda a dua. Dagitoy ket naitermino a kas dagiti endoreika a danaw.

Adu met kadagiti danaw ket artipisial ken naaramid para iti panagusar ti industria wenno agrikultura, para iti panagpataud ti hidro-elektriko a bileg wenno panangipaay ti domestiko a danum wenno para kadagiti pamay-an nga estetiko wenno pagliwliwaan.

Iti lubong, dagiti danaw ket inatiw met ti bilang babaen dagiti alog: kadagiti nakarkulo a 304 a riwriw ti natalinaay a bagbagi ti danum iti sangalubongan, 91% kadagitoy ket 1 ektaria (2.5 acre) wenno basbassit iti kalawa (kitaen ti panangipalawag dagiti alog).^[7] Dagiti bassit a danaw ket ad-aduda pay ngem dagiti dadakkel a danaw: iti termino ti kalawa, maysa a pagkatlo kadagiti natalinaay a danum ti lubong ket nairepresenta babaen dagiti danaw ken dagiti alog iti 10 ektaria (25 acre) wenno basbassit. Nupay kasta, dagiti dakkel a danaw ket mangirepresenta para iti kaaduan a kalawa ti natalinaay a danum nga addaan kadagiti 122 dakkel a danaw iti 1,000 kilometro kuadrado (390 kd mi, 100,000 ha, 247,000 akre) wenno mangirepresenta ti agarup a 29% iti dagup ti sangalubongan a kalawa ti natalinaay nga akin-uneg a danum.

Dagiti nagibasaran

^ Britannica online. "Danaw (pisikal a langa)". Naala idi 2008-06-25. [ti danaw ket] ti ani aman a dakkel a bagi ti danum iti nabuntog nga agay-ayus wenno saan nga agkutkuti a danum a mangsakop ti maysa nga akin-uneg a labneng iti mausig a kadakkel. Dagiti panangipalawag a husto a mangilasin kadagiti danaw, dagiti alog, dagiti kalugnakan, ken uray pay dagiti karayan ken dagiti sabali a bagi ti danum iti saan a taaw a danum ket nasayaaten a naipaammo. Makunkuna pay, nupay kasta, a dagiti karayan ken dagiti waig ket napardasda nga agay-ayus; ken dagiti kalugnakan ket aglaonda kadagiti adu a gatad ti ruot, kaykayo ken babassit a mula; ken dagiti alog ket bassitda met no maipada kadagiti danaw. No maipalawag iti heolohia, dagiti danaw ket dagiti temporario a bagi ti danum.
^ "Dictionary.com definition". Naala idi 2008-06-25.
^ http://atlas.nrcan.gc.ca/site/english/learningresources/facts/lakes.html/#numberoflakes ([1]^{[permanente a natay a silpo]})
^ "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-01-20. Naala idi 2014-04-15.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)
^ http://www.ymparisto.fi/default.asp?contentid=240894&lan=fi&clan=en
^ Carreck, Rosalind, ed. (1982). The Family Encyclopedia of Natural History. The Hamlyn Publishing Group. p. 205. ISBN 978-0-7112-0225-2.
^ Downing, J. A.; Prairie, Y. T.; Cole, J. J.; Duarte, C. M.; Tranvik, L. J.; Striegl, R. G.; McDowell, W. H.; Kortelainen, P.; Caraco, N. F.; Melack, J. M. (2006). "The global abundance and size distribution of lakes, ponds, and impoundments". Limnology and Oceanography. 51 (5): 2388–2397. doi:10.4319/lo.2006.51.5.2388. ISSN 0024-3590.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Danaw iti Wikimedia Commons

Database dagiti danaw Naiyarkibo 2008-03-28 iti Wayback Machine
Dagiti Sistema ti Panangidasig ti Danaw Naiyarkibo 2008-02-12 iti Wayback Machine
Dagiti Kapintasan a Danaw iti Lubong

[1] Britannica online. "Danaw (pisikal a langa)". Naala idi 2008-06-25. [ti danaw ket] ti ani aman a dakkel a bagi ti danum iti nabuntog nga agay-ayus wenno saan nga agkutkuti a danum a mangsakop ti maysa nga akin-uneg a labneng iti mausig a kadakkel. Dagiti panangipalawag a husto a mangilasin kadagiti danaw, dagiti alog, dagiti kalugnakan, ken uray pay dagiti karayan ken dagiti sabali a bagi ti danum iti saan a taaw a danum ket nasayaaten a naipaammo. Makunkuna pay, nupay kasta, a dagiti karayan ken dagiti waig ket napardasda nga agay-ayus; ken dagiti kalugnakan ket aglaonda kadagiti adu a gatad ti ruot, kaykayo ken babassit a mula; ken dagiti alog ket bassitda met no maipada kadagiti danaw. No maipalawag iti heolohia, dagiti danaw ket dagiti temporario a bagi ti danum.

[2] "Dictionary.com definition". Naala idi 2008-06-25.

[3] ttps://atlas.nrcan.gc.ca/site/english/learningresources/facts/lakes.html/#numberoflakes ([1]^{[permanente a natay a silpo]})

[4] "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-01-20. Naala idi 2014-04-15.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)

[5] ttps://www.ymparisto.fi/default.asp?contentid=240894&lan=fi&clan=en

[fenh-6] Carreck, Rosalind, ed. (1982). The Family Encyclopedia of Natural History. The Hamlyn Publishing Group. p. 205. ISBN 978-0-7112-0225-2.

[DowningPrairie2006-7] Downing, J. A.; Prairie, Y. T.; Cole, J. J.; Duarte, C. M.; Tranvik, L. J.; Striegl, R. G.; McDowell, W. H.; Kortelainen, P.; Caraco, N. F.; Melack, J. M. (2006). "The global abundance and size distribution of lakes, ponds, and impoundments". Limnology and Oceanography. 51 (5): 2388–2397. doi:10.4319/lo.2006.51.5.2388. ISSN 0024-3590.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]