Սի (ծրագրավորման լեզու)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ C
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | իմպերատիվ ծրագրավորման լեզու, ծրագրավորման պրոցեդուրային լեզու, ծրագրավորման կառուցվածքային լեզու, ծրագրավորման կոմպիլյացվող լեզու, ծրագրավորման լեզու և computer science term? |
| Սեմանտիկա | պրոցեդուրային |
| Կատարման ձև | կոմպիլացվում է |
| Առաջացել է | 1972 |
| Ստեղծող | Բելլի լաբորատորիա, Դենիս Ռիտչի[1], ANSI, ISO և Քեն Թոմփսոն |
| Նախագծող | Դենիս Ռիտչի |
| Ընդլայնումներ | .c և .h |
| ՕՀ | Windows և յունիքսանման օպերացիոն համակարգ |
| Տիպիզացիա | ստատիկ |
| Համացանցի տվյալների տեսակ | text/plain[2] |
| Հիմնական իրականացումներ | GCC, TCC, Sun Studio C, Turbo C, Open Watcom |
| Տարբերակներ | «K&R» C (1978) ANSI C (1989) C90 (1990) C99 (1999) C11 (2011) C17 (2018) |
| Հիմքի վրա է | B (ծրագրավորման լեզու)[3] |
| Ներշնչվել է | Ալգոլ 68[4], B (ծրագրավորման լեզու), Ասսեմբլեր լեզու, Ֆորտրան, PL/I, CPL, BCPL, ALGOL 60 և Ալգոլ |
| Նախորդ | B (ծրագրավորման լեզու) |
| Կայք | iso.org/standard/74528.html և open-std.org/jtc1/sc22/wg14/ |
 C (programming language) Վիքիպահեստում | |
Սի (անգլ.՝ C)— ստանդարտացված, ընդհանուր օգտագործման համար նախատեսված պրոցեդուրային ծրագրավորման լեզու է։ Ստեղծվել է 1969-1973 թթ․ Բելլի լաբորատորիայում[5][6]։ Ի սկզբանե նախատեսված է եղել Յունիքս օպերացիոն համակարգի համար, սակայն օգտագործվում է նաև որպես կիրառական ծրագրավորման լեզու։ Ամենատարածված ծրագրավորման լեզուներից մեկն է։ Մեծ ազդեցություն է ունեցել իրենից հետո առաջացած լեզուների մեծ մասի վրա։ Մասնավորապես այսօր առավել տարածված ծրագրավորման լեզուների մեծ մասը (C++, Ջավա, C#, ՋավաՍկրիպտ և այլն) ունեն այսպես կոչված C-աձև սինտաքսիս։ Լեզվի հեղինակ Դենիս Ռիտչին նպատակ է ունեցել ստեղծել B լեզվին փոխարինող լեզու, որը կփոխարինի այն որպես UNIX օպերացիոն համակարգի գրման հիմնական լեզու։ Այսպիսով C-ն սերտ կապված է UNIX ընտանիքի օպերացիոն համակարգերին։ Չնայած, որ C-ն նախատեսված չի եղել նորեկների համար, այն լայնորեն օգտագործվում է որպես ուսուցողական լեզու։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]C-ն նախագծվել է 1969-1973 թվականներին Դենիս Ռիտչիի կողմից, և գրված է եղել DEC PDP-11 համակարգչի վրա ՝ UNIX օպերացիոն համակարգի համար։ Համաձայն հեղինակի, առավել ակտիվ շրջանը եղել է 1973 թ․։ Լեզուն անվանվել է C, որպեսզի ցույց տա, որ այն B լեզվի շարունակությունն է, որն էլ իր հերթին սկիզբ է առնում BCPL լեզվից։ Լեզվի ստեղծման հիմնական նպատակն էր նորաթուխ UNIX օպերացիոն համակարգը, որը գրված էր PDP-11/2 ասեմբլերի լեզվով։ Մինչ այդ տարածված միայն երկու օպերացիոն համակարգ էր գրված եղել բարձր մակարդակի լեզվով (Multics-ը՝ գրված PL/I և TRIPOS–ը ՝ BCPL լեզվով)։
1978 թվականին լույս է տեսել Բրայան Կերնիգանի և Դենիս Ռիտչիի հայտնի «C ծրագրավորման լեզուն» (անգլ.՝ «The C Programming Language») գիրքը, որը մինչև լեզվի ստանդարտ ի հայտ գալը հանդիսացել է C լեզվի ոչ ֆորմալ նկարագրությունը։
Հետագա տարիներին C-ն լայն տարածում է գտել։ Ութսունականների սկզբներին Բյորն Ստրաուստրուպը սկսեց աշխատել C++ լեզվի վրա, որը հանդիսանում է C լեզվի ընդլայնումը ՝ օբկեյտ կողմնորոշված ծրագրավորման առկայությամբ։ Այս ամենի հետևանքով անհրաժեշտություն ստեղծեց լեզվի ստանդարտ մտցնել։ Այդ նպատակով 1983 թ. Ամերիկայի ազգային ստանդարտների ինստիտուտը (ANSI) ստեղծեց կոմիտետ, որը պետք է զբաղվեր C լեզվի ստանդարտի ստեղծմամբ։ 1989 թ․ ստանդարտն ընդունվեց որպես «C ծրագրավորման լեզու» ANSI X3.159-1989. Մեկ տարի անց, 1990 թ․ չնչին փոփոխություններից հետո այդ ստանդարտը ընդունվեց նաև Ստանդարտների միջազգային կոմիտետի (ISO) կողմից։ Տասը տարի անց ՝ 1999 թ. լույս տեսավ C-ի հաջորդ ստանդարտը ՝ ISO 9899։1999, որը սովորաբար անվանվում է C99։ 2000 թ․ այն ընդունվեց նաև ANSI-ի կողմից։
2007 թվականից սկսվել է C-ի հաջորդ ստանդարտի վրա աշխատանքը, որը անվանում են C1X, որտեղ X-ը ցույց է տալիս ստանդարտի ընդուման թվականի վերջին թվանշանը (օրինակ, եթե ստանդարտը ընդունվի 2013 թ․, ապա X = 3)։
Առանձնահատկություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]C-ն հանդիսանում է բարձր մակարդակի ծրագրավորման լեզու։ C-ի համար կարելի է ձևավորել միակողմանի կոմպիլատորներ, որի հետևանքով էլ C-ն հասանելի է բազմաթիվ հարթակների վրա։ Նրա գրելաձևը ազատ ձևի է, և չունի ավելորդ բարդույթներ, որը թույլ է տալիս C-ով գրված պրոյեկտները հեշտությամբ տեղափոխել դեպի այլ հարթակներ։
Այդ ամենի հետ մեկտեղ այս լեզուն իր մեջ ներառում է տարբեր այլ առանձնահատկություններ․
- Ունի հեշտ լեզվային բազա․ Իր ստանդարդ գրադարանի տարբեր header-ֆայլերում առկա են հիմնական ֆունկցիաները (մաթեմատիկական օպերացիաները, ֆայլերի ու հիշողության հետ աշխատանքը և այլն)։
- C-ով գրված ծրագրերը հեշտությամբ կարելի է տեղափոխել մեկ այլ համակարգ, առանց հիմնային վերափոխելու ծրագրի ֆունկցիաները։
- Առկա է տիպերի համակարգ, որը զերծ է պահում կողմնակի օպերացիաներից։
- Կառավարում է ծրագրի հիշողությունը ցուցիչների միջոցով։
- Թույլ է տալիս օգտագործել պրեպրոցեսսորը միատեսակ օպերացիաները և մակրո ծրագրերը իրագործելու համար։
- Ունի անունների տեսանելիության տեղամասեր։
- Կարելի է ստեղծել սեփական ստրուկտուրաներ և միավորումներ, որոնք օգտվողը կարող է մանիպուլացնել։
Որոշ բացակայող հատկություններ C-ում կարելի է օգտագործել setjmp և longjmp միջոցով, ավելացնելով <setjmp.h> ֆայլը, սակայն կան նաև կողմնակի գրադարաններ (օրինակ ՝ GTK), որոնք լրացնում են C-ի հատկությունները, ավելացնելով գրաֆիկայի և այլ գործառույթների ընդլայնումները։ Նաև C-ում կարելի է ֆունկցիան կանչել հենց իր մեջից, որը առաջացնում է ֆունկցիաների ռեկուրսիա։
Կիրառությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]C լեզվի հիման վրա ձևավորվել են բազմաթիվ ժամանակակից ծրագրավորման լեզուներ։ Օրինակ՝ Python և PHP ծրագրավորման լեզուները գրված են C-ի վրա, C++-ը հանդիսանում է C-ի ավելի բարելավված տարբերակը։ Գոյություն ունեն տարբեր C-ի կոմպիլյատորների իրացումներ, որոնցից են՝
- GCC – բաց ծրագրային կոդով կոմպիլյատոր, որի միջոցով կոմպիլյացվում են բազմաթիվ ծրագրեր, օրինակ՝ Լինուքս օպերացիոն համակարգը։ Այն հանդես է գալիս GNU General Public License-ի ներքո։
- Microsoft Visual C/C++ (MSVC) – Մայքրոսոֆթի կողմից ստեղծված կոմպիլյատոր, հիմնված Lattice C-ի վրա, որով ստեղծվում են Windows օպերացիոն համակարգի համար ծրագրեր։
- Borland C/C++ – Բորլանդ ընկերության C/C++ կոմպիլյատորը, որը հիմնականում հանդիսանում էր MSVC–ի հակառակորդը։ 2006թ․–ից այն պատկանում է CodeGear ընկերությանը, որը հետագայում միավորվել է Embarcadero ընկերությանը։
- Intel C – Ինթել ընկերության կոմպիլյատորը, որով կարելի է ստեղծել 80386 տեսակի Ինտելի պրոցեսսորների հիման վրա ծրագրեր։
- K&R C – առաջին և օրիգինալ C կոմպիլյատորը։ Այն համապատասխանում է օրիգինալ C-ի ստանդարտին։
- Watcom C/C++ – կոմմերցիալ կոմպիլյատոր, որը թողարկվել էր Վաթքոմ ընկերության կողմից։ 2003 թ․–ից այն դադարեց լինել կոմմերցիալ և բաց ծրագրային կոդով հրատարակվում է որպես Open Watcom.
և այլն
Ծանոթություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.bell-labs.com/usr/dmr/www/chist.html
- ↑ https://www.sitepoint.com/mime-types-complete-list/
- ↑ https://www.bell-labs.com/usr/dmr/www/bintro.html
- ↑ http://cm.bell-labs.com/cm/cs/who/dmr/chist.html
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 29-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 29-ին.
| ||||||||||||||||||||||||||
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սի (ծրագրավորման լեզու)» հոդվածին։ |
| ||||||
