Xerba

Xerba
	(ar) جربة
Tipo	illa
Situado na entidade xeográfica	Mar Mediterráneo
Localización
División administrativa	Médenine, Tunisia (pt)
	33°47′01″N 10°53′00″L / 33.7837, 10.8833
Bañado por	Golfo de Gabes, Mar de Libia e Mar Mediterráneo
Características
Dimensións	26 () × 27 () km ;
Perímetro	150 km
Superficie	514 km²
Patrimonio da Humanidade
Tipo	Patrimonio cultural → Mundo árabe
Data	2023 (45ª Sesión), Criterios de Patrimonio da Humanidade: (v)
Identificador	1640
Historia
Cronoloxía
	Siege of Djerba (en)

Xerba (en galego^[1]), Djerba ou Jerba (en francés) ou Yerba (en castelán) (جربة en árabe) é unha illa do norte de África pertencente a Tunisia, de 514 km² de superficie. Está situada no golfo de Gabes, fronte ás costas dese país norteafricano. Trátase da maior illa do norte de África. A súa cidade máis importante é Houm Souk -Souk significa zoco ou mercado-, destino turístico que conta con ruínas da dinastía aglabí. Unha cantidade non desprezable de turistas, chegan a Xerba por ser o escenario da rodaxe de Star Wars, concretamente do desértico planeta Tatooine, niño de piratas e contrabandistas.

Tiña unha poboación de 139.544 no Censo de 2004, mentres que a última estimación oficial (ao 1 de xullo de 2014) é de 163.726.

Historia

A lenda di que Xerba era a illa dos comedores de loto^[2] onde Odiseo quedou varado na súa viaxe polo Mediterráneo.

A illa, que se chamou Meninx ata o século III dC, inclúe tres cidades principais. Unha destas, cuxo nome moderno é Būrgū^{[Cómpre referencia]}, atópase preto de Midoun no centro da illa. Outra cidade, na costa sueste da illa en Meninx, foi un importante produtor de tintura invaluable murex, e é citada por Plinio o Vello como o segundo Tiro a este respecto. Unha terceira cidade importante foi a antiga Haribus. A illa estaba densamente habitada nos períodos romano e bizantino, e probablemente importou gran parte do gran consumido polos seus habitantes. A illa aparece no século IV Mapa de Peutinger.

Durante a Idade Media, Xerba foi ocupada por musulmáns Ibadi, que a reclamaron como propia. Os cristiáns de Sicilia e Aragón disputaron esta reclamación cos ibaditas. Os restos deste período inclúen numerosas pequenas mesquitas que datan desde o século XII, así como dúas fortalezas substanciais.

A illa foi controlada dúas veces polo Normando Reino de Sicilia: en * 1135-1158 e en * 1284-1333. Durante o segundo destes períodos organizouse como un señorío feudal, cos seguintes Señores de Xerba: 1284-1305 Roxerio I, 1305-1307 e 1307-1310 Roger II (dúas veces), 1310 Charles, 1310 Francis-Roger III; tamén houbo gobernadores reais, cuxos tempos no poder se superpuxeron parcialmente cos dos Señores: c. 1305-1308 Simon de Montolieu, 1308-1315 Ramon Muntaner.

En 1503, o corsario Oruç Reis e o seu irmán Hayreddin Barbarossa) tomaron o control da illa e convertérona na súa base principal no Mediterráneo occidental, poñéndoa baixo control otomán. España lanzou un desastroso intento de capturala en novembro de 1510. En 1513, logo de tres anos de exilio en Roma, a familia Fregosi regresou a Xénova, Ottaviano foi elixido Dux e o seu irmán, o arcebispo Federigo Fregoso (máis tarde cardeal), habéndose convertido no seu principal educador, colocouse á cabeza do exército, e defendeu a república contra os perigos internos (revoltas dos Adorni e os Fieschi) e os perigos externos , notablemente a supresión da piratería de Berbería: Cortogoli, un corsario de Tunisia, bloqueou a costa cun escuadrón, e en poucos días capturara dezaoito mercantes; recibindo o mando da frota xenovesa, na cal Andrea Doria estaba servindo, Federigo sorprendeu a Cortogoli ante Bizerta. Pouco despois, levou a cabo unha invasión e ocupación da illa e regresou a Xénova cun gran botín.

As forzas españolas regresaron a Xerba en 1520, e esta vez tiveron éxito na captura da illa. Foi ocupada dúas veces por España, desde 1521 ata 1524 e desde 1551 ata 1560; novamente houbo gobernadores: 1521-1524 ..., 1560 Giovanni Andrea Doria.

O 14 de maio de 1560, a frota do Imperio Otomán, baixo o mando de Piali Pasha e Dragut, derrotou severamente á "Liga Santa" de Filipe II de España na Batalla de Xerba. Desde ese momento ata 1881, Xerba pertenceu á regencia otomá de Tunisia.

Posteriormente, estivo baixo o protectorado, que se converteu na moderna república de Tunisia.

Un estudo de campo arqueolóxico de Xerba, levado a cabo entre 1995 e 2000 baixo os auspicios da Universidade de Pensilvania, a Academia Americana en Roma e o Instituto Nacional de Patrimoine de Tunes, revelaron máis de 400 sitios arqueolóxicos, incluíndo moitas vilas púnicas e romanas^[3] e un anfiteatro.

Notas

↑ Segundo se aplicaría do artigo Transliteración e adaptación do árabe: aplicación terminolóxica, publicado no número 29 da revista Cadernos de Lingua (2008)
↑ Polybius; Strabo 1.2.17.
↑ E. Fentress, A. Drine and R. Holod, eds. An Island through Time: Jerba Studies vol 1. The Punic and Roman Periods. Journal of Roman Archaeology Supplementary series 71,2009.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Djerba Web Portal (en francés)
Datos sobre a illa de Djerba (en inglés)

[1] Segundo se aplicaría do artigo Transliteración e adaptación do árabe: aplicación terminolóxica, publicado no número 29 da revista Cadernos de Lingua (2008)

[2] Polybius; Strabo 1.2.17.

[3] E. Fentress, A. Drine and R. Holod, eds. An Island through Time: Jerba Studies vol 1. The Punic and Roman Periods. Journal of Roman Archaeology Supplementary series 71,2009.

[1]

[2]

[3]