Cneo Pompeio Magno

Cneo Pompeio Magno
	;
Nome orixinal	(la) Cn. Pompeius Cn.f.Sex.n. Clu. Magnus
Biografía
Nacemento	29 de setembro de 106 a. C. ↔ 30 de setembro de 106 a. C. ; Piceno (República Romana)
Morte	28 de setembro de 48 a. C. (57 anos); Pelusio (Período helenístico de Exipto)
Causa da morte	homicidio, ferida de arma branca
Senador romano
	valor descoñecido – valor descoñecido
1º Maxistrado monetario
	71 a. C. – 71 a. C.
Cónsul romano
	70 a. C. – 70 a. C. ; Xunto con: Marco Licinio Craso
2º Maxistrado monetario
	49 a. C. – 49 a. C.
Cuestor
Pretor
Datos persoais
Relixión	Relixión na Roma antiga
Actividade
Ocupación	político da Roma antiga, militar da Roma antiga, político
Período de tempo	República Romana Tardía
Partido político	optimates
Membro de	Primeiro triunvirato (pt)
Carreira militar
Rama militar	Exército romano
Rango militar	legado romano
Familia
Cónxuxe	Antistia (86 a. C.–82 a. C.); Emilia Escaura (82 a. C.–82 a. C.); Mucia Tertia (79 a. C.–59 a. C.); Xulia (59 a. C.–54 a. C.); Cornelia Metella (52 a. C.–48 a. C.)
Fillos	Sexto Pompeio; () Mucia Tertia; Pompeio/Pompeia; () Xulia; Pompeia Magna; () Mucia Tertia; Cneo Pompeio o Mozo; () Mucia Tertia
Pais	Cneo Pompeio Estrabón e Lucilia
Irmáns	Pompeia; Pompeia
Descrito pola fonte	Enciclopedia militar Sytin; Enciclopedia Xudía de Brockhaus e Efron; Vidas paralelas

Cneo Pompeio Magno, coñecido como Pompeio o Magno, nado o 29 de setembro de 106 a.C. e finado en Exipto o 28 de setembro de 48 a.C.) foi un político e xeneral da República Romana.

Desde moi novo tivo vocación política e militar e grande ambición por conseguir unha boa carreira e chegar ao mandato supremo de Roma. Os seus comezos nesta carreira foron xunto ao cónsul de Roma, Sila, como oficial do seu exército. Casou cunha muller chamada Antistia, que repudiou anos máis tarde para casar de novo con Emilia (fillastra de Sila). Tivo unha terceira muller, Xulia, que era filla de Xulio César, o home con quen Pompeio formou o primeiro triunvirato de Roma.

Moitos foron os méritos militares que levaron a Pompeio ao triunfo de ser nomeado cónsul romano no ano 71 a.C. O devandito nomeamento foi unha excepción na que o Senado se saltou as normas das leis polas que se rexían entón para obter este título, é dicir, o que se chamaba cursus honorum.

Traxectoria

Éxitos militares

Reconquista da provincia de África á beira do xeneral Sila. Polos seus méritos concedéuselle o alcume de Magno e o Senado honrouno co triunfo, no ano 79 a.C.
Campaña contra Sertorio en terras da Hispania, o que se coñece como guerras sertorianas, que remataron no ano 71 a.C. coa derrota de Sertorio fronte a Quinto Cecilio e Pompeio.
Ao seu regreso da guerras contra Sertorio venceu e deu morte a uns poucos seguidores dos escravos gladiadores como Espártaco, que fuxiu cara ao norte de Italia.
Campaña con éxito contra os piratas das costas do mar Mediterráneo.
Guerra contra o rei do Ponto (ao nordeste de Asia Menor, xunto ao Ponto Euxino, o que hoxe se chama mar Negro) Mitrídates do Ponto. Sucedeu entre os anos 66 e 61 a.C. Pompeio regresou triunfante logo de vencer a Mitrídates. Guerra nese tempo contra Tigranes o Grande de Armenia e contra Antíoco XIII de Siria (último rei da dinastía seleúcida, cuxo reino conquistou e Anexionou a Roma. Á volta entrou en Xerusalén e tamén someteu os xudeus.

Guerra de Sertorio

Cando Roma se deu conta de que Quinto Sertorio, propretor da Hispania Citerior, se engrandecía e pretendía chegar a ser un monarca independente nesta provincia, mandou a Pompeio para que axudase ao procónsul Quinto Cecilio e xuntos vencesen a Sertorio. Deste xeito Roma expresaba o seu desexo de quitar plenamente o poder a Sertorio, que se fora facendo cada vez máis grande e perigoso.

Para este empeño Roma creou un exército especial e pediu aos cónsules que se fixesen cargo, pero os cónsules negáronse a emprender esa campaña. Con todo, ofreceuse voluntario un xeneral novo e ambicioso, que xa triunfara á beira de Lucio Cornelio Sila na reconquista de África e por cuxos méritos o propio Sila lle deu o apelativo de Magno, e o Senado honroulle co triunfo (espectacular desfile que se organizaba en ofrenda cara a algún xeneral que o merecese) no 79 a.C. Este xeneral era Cneo Pompeio.

En primeiro lugar, Pompeio e o seu exército fixeron a grande obra de construír unha calzada no monte Xenebra, que foi o primeiro camiño artificial que houbo nos Alpes, o mesmo que anos máis tarde, no 58 a.C., utilizaría César para levar as súas lexións á Galia. Foi necesario construír esta ruta porque o camiño da costa estaba ocupado polo pobos dos salvios (bárbaros veciños de Marsella), que estaban en pé de guerra. Ao pasar Pompeio pola nova calzada, sorprendeu os salvios polo flanco e venceunos sen dificultade, podendo así seguir pola estrada da costa, cruzar os Pireneos e entrar na Hispania o ano 77 a.C.

A guerra contra Sertorio comezou e nos primeiros tempos o triunfo deste último foi considerable. As súas forzas militares e o seu talento eran moi superiores ás de Pompeio e Metelo, que tamén loitaba contra el desde o extremo meridional do oeste. Pompeio edificou un campamento de inverno á vista de que a guerra sería dura e que se alongaría. O campamento chamouse Pompaelo, e así naceu a futura cidade de Pamplona. Pola súa banda, Metelo tamén edificara o seu propio campamento, que se chamou Metellinum, e que co tempo sería Badaxoz.

A guerra contra Sertorio terminou no ano 41 a.C., co triunfo de Pompeio e Metelo.

Os piratas

O Senado de Roma levaba moitos anos sen ocuparse da mariña e do coidado das súas costas, feito que os numerosos piratas aproveitaron para vivir a doután e actuar en consecuencia. O Mediterráneo estaba invadido por estes fuxidos aventureiros que procedían case todos das costas de Cilicia, en Asia Menor (no golfo de Alexandreta, fronte á illa de Chipre). A súa audacia e a súa seguridade eran tal que chegaron a desembarcar na desembocadura do río Tíber, internándose ata as proximidades de Roma sen seren molestados.

Dadas as circunstancias, no ano 67 a.C. a Asemblea do pobo aprobou unha lei pola cal se outorgaba a Pompeio ata 200 naves e autorización para aumentar o seu exército, cousa que non se facía normalmente con ningún xeneral. En 40 días, Pompeio varreu de piratas as costas do Mediodía occidental e noutros tantos días limpou a parte oriental ata chegar ás costas de Cilicia, onde tamén fixo un bo escarmento.

O regreso a Roma

Logo da campaña contra os piratas Pompeio dirixiuse a Siria loitando e vencendo ao rei Mitrídates VI, campaña bélica que durou desde o 67 a.C. ata o 62 a.C. No 61 regresou para Roma de forma triunfal por terceira vez. Licenciou o seu exército e pediu ao Senado que lle concedese terras para os seus lexionarios, como paga e recompensa. Pero o Senado non fixo caso da súa petición, polo que Pompeio, que era altivo e orgulloso e coñecía os seus propios méritos en todas as campañas anteriores, volveuse contra o partido aristocrático dos senadores, e no ano 60 declarouse abertamente inimigo do Senado, poñéndose de acordo co político Marco Licinio Craso e co xeneral Xulio César para formar o primeiro Triunvirato, cuxos triunviros eran estes tres xenerais. Nun principio este acordo careceu do apoio do Senado e non tivo soporte legal ningún. O seu programa estaba concibido para engrandecer Roma aínda á custa da oposición dos senadores. Tiñan ao seu favor o pobo e os soldados e por un tempo os tres xenerais foron os donos de Roma.

Cos anos, a relación dos tres xenerais foise deteriorando. No ano 53 a.C. morreu Craso en Carres (cidade próxima a Harran, na actual Turquía, ao sueste), loitando contra os partos. No ano 52 a.C., o Senado decidiu destituír a César do seu cargo de cónsul coa idea de que quedase un só, Pompeio. Este feito foi o comezo da grande inimizade entre César mais os seus partidarios e Pompeio mais os seus.

A fin de Pompeio

Cando lle chegaron as noticias do seu cesamento, César decidiu regresar a Roma co seu exército e defender os seus dereitos coa súa axuda. Cruzou no 49 a.C. o antigo río Rubicón, que marcaba a fronteira entre Italia e a Galia Cisalpina, e presentouse nas proximidades de Roma desafiando ao Senado e ao propio Pompeio. Ante esta audacia de César, Pompeio optou por retirarse para Brundisium (actual Brindisi, ao sur de Italia) e máis tarde para Grecia, onde contaba cun exército que lle era fiel; tiña tamén moitos partidarios seguidores da Hispania e contaba así mesmo coa frota que mandara na campaña contra os piratas. Malia todo, César tomou o control da Península Itálica e perseguiu a Pompeio, derrotándoo na soada batalla de Farsalia (antiga cidade ao norte de Grecia), no 48 a.C. Esta batalla tense na Historia como unha das máis interesantes da Antigüidade desde o punto de vista da arte militar.

Pompeio puido fuxir, dirixíndose para Exipto, onde lle esperaba a morte ás mans dun sicario do rei Ptolomeo XIII (irmán de Cleopatra), cando desembarcou en Pelusio o 28 de setembro do ano 48 a.C. Ptolomeo quixo deste xeito render tributo a César, de quen se sentía grande amigo político.