Applegarthtown

Applegarthtown


Suidheachadh
Dùthaich	Alba
Ceàrn	Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh
Co-chomharran	55° 08′ 24″ Tuath 03° 24′ 36″ Iar
Feartan fiosaigeach
Àireamh fòn	01387

‘S e baile beag dùthchasail faisg air Dùn Phrìs, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th’ ann an Applegarthtown. Tha e suidhichte aig 61m os cionn ìre na mara,^[1] air an àirde an ear Dhùin Phris is Gall-Ghaidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phrìs ro 1975), eadar Loch Mhabain agus Logarbaidh, ri taobh na h-Aibhne Anainn.^[2] Tha e 238km air falbh bho Obar Dheathain, 97km bho Ghlaschu, 19km bho Inbhir Anainn agus 91km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.^[3] 'S e Beurla agus Beurla Ghallda th' ann an dà chànan aig a’ mhòr-chuid dhuibh ann an Applegarthtown. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas. A bharrachd air sin, tha tèarmainn nam fiadh-bheathach ann.^[4] Taobh fhoghlaim, chan eil sgoiltean ann is le sin feumar a dhol dha na sgoiltean ann an Logarbaidh neo Loch Mhabain.

Freumhan an Ainm

A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha a h-uile coltas ann gu bheil an t-ainm a' ciallachadh Baile Garradh an Ubhail, bho Seann-Lochlannais epli (Uabhal) agus garðr (Garradh).^[5] 'S ann gu math pailt 's a tha ainmean-àite Lochlannach ann an iar-dheas na h-Alba,^[6] gu h-àraidh nas fhaisge air a' Mhuir.

Eachdraidh

Rachadh rathad Ròmanach tron sgìre o shean^[7] agus bha Cill aig Ridirean an Teampaill ann cuideachd. Seo far an d'rinn an Righ Èideard I Shasainn ùrnaigh ann an 1300 air an t-slighe gu Cille Bhlàthain. Chaidh crois mhargaidh a thogail an seo san 17mh Linn^[8] agus chumadh fèilltean an seo bho 1685.^[9] Thogadh eaglais ùr an seo mu 1760 agus leasachadh ann an 1822 agus 1900 i.^[10] Chaidh Applegarthtown agus Sibbaldie a dh'aonadh ann an an pharraist ann an 1609. Tha am parraist seo am broinn pharraist Loch Mhabain a-nis. A-rèir carragh-chuimhne sa bhaile, fhuair 27 às an sgìre bàs sa Chogadh Mòr^[11] agus triùir eile san Dàrna Cogadh.

Iomraidhean

Bailtean ann an Siorrachd Dhùin Phris

Achadh na h-Eaglaise • Ae • Amisfield • Applegarthtown • Auldgirth • Bankend • Bàrr na Dris • Beattock • Bentpath • Canonbaidh • Cathair • Cathair Ruairidh • Chapelknowe • Cille Chonaill • Cille Bhrìghde • Cill Osbairn • Cille Phàdraig nam Fleamach • An Clachan • Clarencefield • Collin • Comar na Drise • Cuingealach • Dalswinton • Daltan • Doire Chonaill • Dòrnach • Drochaid Charrainn • Drochaid a' Mhuilinn • Drochaid Mhic Iain • Dubhras na Doire • Dùn Choll • Dùn Phris • Dùn Sgoir • Eaglais Fheichin • Eastriggs • Eskdalemuir • Gleann Chapall • Greatna • Hightae • Hoddom • Inbhir Anainn • Kettleholm • Kirtlebridge • Langaim • Loch Mhabain • Logarbaidh • Am Magh Fada • Middlebie • Mouswald • Parkgate • Penpont • Powfoot • Ruadhail • Templand • Torthorwald • Tynron • Wamphray • Waterbeck

[1] Falling Rain

[2] Geograph

[3] Distance From

[4] Wild Seasons^{[dead link]}

[5] Glosbe

[6] Ordanance Survey

[7] Scottish Places

[8] Scotland's Places

[9] Canmore

[10] Scotland's Places

[11] Scottish War Memorials Project

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]