پرش به محتوا

فهرست رئیسان کشور ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

این فهرست شامل سران کشور ایران از زمان بنیانگذاری دولت ملی مستقل ایران در سال ۱۵۰۱ میلادی[۱] است.

فهرست سران کشور

[ویرایش]
  فرمانروایان دوژور
  فرمانروایان دفاکتو

ایران (۱۵۰۱–۱۷۳۶)

[ویرایش]
ر نام تولد–مرگ آغاز حکومت پایان حکومت دودمان
شاه
۱ شاه اسماعیل یکم ۱۴۸۷–۱۵۲۴ پاییز ۱۵۰۱ ۲۳ مه ۱۵۲۴ صفوی
تاج‌گذاری: اواخر ۱۵۰۱ یا اوایل ۱۵۰۲ در تبریز.
۲ شاه تهماسب یکم ۱۵۱۴–۱۵۷۶ ۲۳ مه ۱۵۲۴ ۱۴ مه ۱۵۷۶ صفوی
تاج‌گذاری: ۲۳ مه ۱۵۲۴ در قزوین.
ر.ک. درگیری‌های جانشینی شاه طهماسب یکم.
۳ شاه اسماعیل دوم ۱۵۳۷–۱۵۷۷ ۲۲ اوت ۱۵۷۶ ۲۵ نوامبر ۱۵۷۷ صفوی
.
۴ شاه محمد خدابنده ۱۵۳۲–۱۵۹۵/۹۶ ۱۱ فوریه ۱۵۷۸ ۹ سپتامبر ۱۵۸۸ صفوی
.
۵ شاه عباس یکم ۱۵۷۱–۱۶۲۹ ۹ سپتامبر ۱۵۸۸ ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹ صفوی
تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۵۸۸.
۶ شاه صفی یکم ۱۶۱۱–۱۶۴۲ ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹ ۱۲ مه ۱۶۴۲ صفوی
تاج‌گذاری: ۲۹ ژانویه ۱۶۲۹ در اصفهان.
۷ شاه عباس دوم ۱۶۳۲–۱۶۶۶ ۱۲ مه ۱۶۴۲ ۲۵ سپتامبر ۱۶۶۶ صفوی
تاج‌گذاری: ۱۶ مه ۱۶۴۲ در کاشان.
۸ شاه سلیمان یکم ۱۶۴۸–۱۶۹۴ ۱ اکتبر ۱۶۶۶ ۲۹ ژوئیه ۱۶۹۴ صفوی
تاج‌گذاری اول با نام شاه صفی دوم: ۱ اکتبر ۱۶۶۶ در اصفهان.
تاج‌گذاری دوم با نام شاه سلیمان: ۲۰ مارس ۱۶۶۸ در اصفهان
۹ شاه حسین یکم ۱۶۶۸–۱۷۲۶ ۷ اوت ۱۶۹۴ ۲۳ اکتبر ۱۷۲۲تسلیم شده صفوی
.
۱۰ شاه تهماسب دوم ۱۷۰۴–۱۷۴۰ ۱۰ نوامبر ۱۷۲۲ ۲ سپتامبر ۱۷۳۲ صفوی
تاج‌گذاری: ۸ نوامبر ۱۷۲۶ در کرمان.
۱۱ شاه عباس سوم ۱۷۳۲–۱۷۴۰ ۲ سپتامبر ۱۷۳۲ ۸ مارس ۱۷۳۶ صفوی
تاج‌گذاری: ۷ سپتامبر ۱۷۳۲
نایب‌السلطنه:

ایران (۱۷۳۶–۱۷۹۶)

[ویرایش]
۱۲ نادرشاه ۱۶۸۸–۱۷۴۷ ۸ مارس ۱۷۳۶ ۲۰ ژوئن ۱۷۴۷ افشار
تاج‌گذاری: ۸ مارس ۱۷۳۶ در شورای کبیر مغان.
۱۳ عادل‌شاه ۱۷۱۹–۱۷۴۹ ۶ ژوئیه ۱۷۴۷ ژوئن ۱۷۴۸ افشار
.
۱۴ ابراهیم‌شاه ۱۷۲۴–۱۷۴۹ ژوئن ۱۷۴۸ مه ۱۷۴۹ افشار
تاج‌گذاری: ۸ دسامبر ۱۷۴۸ در تبریز.
۱۵ شاهرخ‌شاه ۱۷۳۴–۱۷۹۶ ۳۰ سپتامبر ۱۷۴۸ ۱۷ دسامبر ۱۷۴۹ افشار
تاج‌گذاری: ۱ اکتبر ۱۷۴۸ در مشهد توسط خونتای نظامی.
۱۶ شاه سلیمان دوم ۱۷۱۴–۱۷۶۳ ۱۷ دسامبر ۱۷۴۹ ۲۰ مارس ۱۷۵۰ مرعشی-صفوی
تاج‌گذاری: ۱۴ ژانویه ۱۷۵۰ در مشهد.
(۱۵) شاهرخ‌شاه ۱۷۳۴–۱۷۹۶ ۲۰ مارس ۱۷۵۰ ۱۴ مه ۱۷۹۶ افشار
.
۱۷ شاه اسماعیل سوم ۱۷۳۳–۱۷۷۳ ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ ۱۷۷۳ مرعشی-صفوی
تاج‌گذاری: ۲۹ ژوئن ۱۷۵۰ در اصفهان.
نیابت سلطنت با عنوان وکیل‌الدوله:
وکیل
۱۸ کریم‌خان ۱۷۰۵–۱۷۷۹ ۱۷۷۳ ۲ مارس ۱۷۷۹ زند
.
۱۹ زکی‌خان ?–۱۷۱۹ ۱۳ صفر ۱۱۹۳ ۲۱ جمادی‌الاول ۱۱۹۳ زند
.
۲۰ ابوالفتح‌خان ۱۷۵۶–۱۷۸۷ ۱۹ ژوئن ۱۷۷۹ ۲۲ اوت ۱۷۷۹ زند
حاکم مشترک با برادر کوچک‌ترش محمدعلی‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹.
۲۰ محمدعلی‌خان ۱۷۶۰–۱۷۷۹ مارس ۱۷۷۹ ۱۹ ژوئن ۱۷۷۹ زند
حاکم مشترک با برادر بزرگ‌ترش ابوالفتح‌خان از مارس تا اوایل ژوئن ۱۷۷۹.
۲۱ صادق‌خان ?–۱۷۸۱ ۲۲ اوت ۱۷۷۹ ۳ مارس ۱۷۸۱ زند
.
۲۲ علیمرادخان ۱۷۴۰ –۱۷۸۵ ۳ مارس ۱۷۸۱ ۱۱ فوریه ۱۷۸۵ زند
تاج‌گذاری: ۱۲ فوریه ۱۷۸۵ در تالار طویلهٔ اصفهان.[۳]
۲۳ جعفرخان ۱۷۶۶–۱۷۹۴ ۱۸ فوریه ۱۷۸۵ ۲۲ ژانویه ۱۷۸۹ زند
.
۲۴ صیدمرادخان ۱۷۶۶–۱۷۹۴ ۲۲ ژانویه ۱۷۸۹ ۹ مه ۱۷۸۹ زند
.
۲۵ لطفعلی‌شاه ۱۷۶۶–۱۷۹۴ ۹ مه ۱۷۸۹ ۲۶ اکتبر ۱۷۹۴[۴] زند
تاج‌گذاری: ۱۷۹۴ در کرمان.[۵]

ممالک محروسه ایران (۱۷۹۶–۱۹۲۵)

[ویرایش]
شاه
۲۶ آقامحمدخان ۱۷۴۲–۱۷۹۷ ۲۰ مارس ۱۷۹۶ ۱۸ ژوئن ۱۷۹۷[۶] قاجار
.
۲۷ فتحعلی‌شاه ۱۷۷۲–۱۸۳۴ ۱۸ ژوئن ۱۷۹۷ ۲۳ اکتبر ۱۸۳۴ قاجار
تاج‌گذاری: ۵ دسامبر ۱۸۳۴ در شیراز.
ر.ک. بحران جانشینی فتحعلی‌شاه.
۲۸ محمدشاه ۱۸۰۸–۱۸۴۸ ۲۳ اکتبر ۱۸۳۴ ۵ سپتامبر ۱۸۴۸ قاجار
تاج‌گذاری اول: ۹ نوامبر ۱۸۳۴ در تبریز
تاج‌گذاری دوم: ۲۴ دسامبر ۱۸۴۸ در تهران.
۲۹ ناصرالدین‌شاه ۱۸۳۱–۱۸۹۶ ۵ سپتامبر ۱۸۴۸ ۱ مه ۱۸۹۶ قاجار
تاج‌گذاری اول: ۱۳ سپتامبر ۱۸۴۸ در تبریز[۷]
تاج‌گذاری دوم: ۲۰ اکتبر ۱۸۴۸ در تهران.[۸]
۳۰ مظفرالدین‌شاه ۱۸۵۳–۱۹۰۷ ۱ مه ۱۸۹۶ ۶ اوت ۱۹۰۶ قاجار
تاج‌گذاری: اوت ۱۸۹۶ در تهران.[۹]
۳۱ محمدعلی‌شاه ۱۸۷۲–۱۹۲۵ ۸ ژانویه ۱۹۰۷ ۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹تسلیم شده قاجار
تاج‌گذاری: ۱۹ ژانویه ۱۹۰۷
۳۲ احمدشاه ۱۸۹۸–۱۹۳۰ ۱۶ ژوئیه ۱۹۰۹ ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ قاجار
تاج‌گذاری: ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴
حکومت در تبعید: از ۲ دسامبر ۱۹۲۳.
نایب‌السلطنه:
ر نام تولد–مرگ آغاز حکومت پایان حکومت دودمان
شاه
۳۳ رضاشاه ۱۸۷۸–۱۹۴۴ ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱تسلیم شده پهلوی
۳۴ محمدرضاشاه ۱۹۱۹–۱۹۸۰ ۱۶ سپتامبر ۱۹۴۱ ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ پهلوی
حکومت در تبعید:
ر نام تولد–مرگ آغاز تصدی پایان تصدی وابستگی
رهبر
(۳۵) روح‌الله خمینی ۱۹۰۲–۱۹۸۹ ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ ۱ آوریل ۱۹۷۹ مستقل
.
(۳۵) ۱ آوریل ۱۹۷۹ ۳ دسامبر ۱۹۷۹ مستقل
.
۳۵ ۳ دسامبر ۱۹۷۹ ۳ ژوئن ۱۹۸۹ مستقل
.
۳۶ علی خامنه‌ای ۱۹۳۹–اکنون ۳ ژوئن ۱۹۸۹ ۴ ژوئن ۱۹۸۹ مستقل
۴ ژوئن ۱۹۸۹ اکنون مستقل

| align="center" | مستقل[الف] |- | align="right" | ۴ ژوئن ۱۹۸۹. |اکنون |مستقل[ب] |}

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پی‌نوشت‌ها

[ویرایش]

یادداشت

[ویرایش]
  1. او تا ژوئن ۱۹۸۹ عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود اما پس از انتخاب به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، از فعالیت حزبی کناره‌گیری کرد.[۱۶]
  2. او تا ژوئن ۱۹۸۹ عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز بود اما پس از انتخاب به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، از فعالیت حزبی کناره‌گیری کرد.[۱۷]

پانویس

[ویرایش]
  1. Mikaberidze, Conflict and Conquest…, 432.
  2. Savory, “ʿABBĀS III”, Encyclopædia Iranica.
  3. مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ۱۴.
  4. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
  5. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۰.
  6. سجادی و تقوی، «ظهور قاجاریان»، تاریخ جامع ایران، ۷۴۴.
  7. مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۱.
  8. مصحفی، «دورهٔ ناصرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۱۴۲.
  9. تاره، «دورهٔ مظفرالدین شاه»، تاریخ جامع ایران، ۳۰۴.
  10. Mahbubi Ardakani, “ʿAŻOD-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
  11. Bakhash, “NĀṢER-AL-MOLK”, Encyclopædia Iranica.
  12. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
  13. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
  14. Hambly, “Riżā Shāh”, The Cambridge History of Iran, 224.
  15. Ronald Koven (23 January 1979). "Head of Iranian Regency Council Resigns in Paris". Washington Post. Retrieved 23 January 2019.
  16. احقاقی، اکرم (۱۸ تیر ۱۳۹۱). «جامعه روحانیت مبارز جوان می‌شود». ایسنا. ۹۱۰۴۱۸۱۰۲۳۳.
  17. احقاقی، اکرم (۱۸ تیر ۱۳۹۱). «جامعه روحانیت مبارز جوان می‌شود». ایسنا. ۹۱۰۴۱۸۱۰۲۳۳.

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]
  • Buyers, Christopher (2015) [2000]. "Persia". The Royal Ark. Retrieved 10 April 2019.
  • Cahoon, Ben. "Iran". World Statesmen. Retrieved 10 April 2019.