William Ewart Gladstone

William Ewart Gladstone
Irudi gehiago
Ahotsa
Zigilu Pribatuaren Lorda 1892ko abuztuaren 20a - 1894ko martxoaren 10a ← George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) - Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (en) → Leader of the House of Commons (en) 1892ko abuztuaren 15a - 1894ko martxoaren 2a ← Arthur Balfour - William Vernon Harcourt → Zigilu Pribatuaren Lorda 1892ko abuztuaren 15a - 1894ko martxoaren 2a ← George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) - Edward Marjoribanks, 2nd Baron Tweedmouth (en) → Erresuma Batuko Lehen Ministroa 1892ko abuztuaren 15a - 1894ko martxoaren 2a ← Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa) - Archibald Primrose (Roseberyko V. kondea) → member of the 25th Parliament of the United Kingdom (en) 1892ko uztailaren 4a - 1895eko uztailaren 8a Barrutia: Midlothian (en) Hautetsia: 1892 United Kingdom general election (en) Erresuma Batuko Komunen Ganberako Oposizioaren buruzagia 1886ko uztailaren 20a - 1892ko abuztuaren 11 ← Michael Hicks Beach - Arthur Balfour → member of the 24th Parliament of the United Kingdom (en) 1886ko uztailaren 2a - 1886ko abuztuaren 9a Barrutia: Leith Burghs (en) Hautetsia: 1886 United Kingdom general election (en) member of the 24th Parliament of the United Kingdom (en) 1886ko uztailaren 1a - 1892ko ekainaren 28a Barrutia: Midlothian (en) Hautetsia: 1886 United Kingdom general election (en) Zigilu Pribatuaren Lorda 1886ko otsailaren 17a - 1886ko uztailaren 20a ← Dudley Ryder - George Cadogan, 5th Earl Cadogan (en) → Leader of the House of Commons (en) 1886ko otsailaren 1a - 1886ko uztailaren 2a ← Michael Hicks Beach - Lord Randolph Churchill → Erresuma Batuko Lehen Ministroa 1886ko otsailaren 1a - 1886ko uztailaren 20a ← Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa) - Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa) → member of the 23rd Parliament of the United Kingdom (en) 1885eko azaroaren 24a - 1886ko ekainaren 26a Barrutia: Midlothian (en) Hautetsia: 1885 United Kingdom general election (en) Erresuma Batuko Komunen Ganberako Oposizioaren buruzagia 1885eko ekaina - 1886ko otsaila ← Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh - Michael Hicks Beach → Ogasun Kantziler 1880ko apirilaren 28a - 1882ko abenduaren 16a ← Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh - Hugh Childers (en) → Erresuma Batuko Lehen Ministroa 1880ko apirilaren 23a - 1885eko ekainaren 9a ← Benjamin Disraeli - Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa) → Leader of the House of Commons (en) 1880ko apirilaren 23a - 1885eko ekainaren 9a ← Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh - Michael Hicks Beach → member of the 22nd Parliament of the United Kingdom (en) 1880ko martxoaren 31 - 1885eko azaroaren 18a Barrutia: Midlothian (en) Hautetsia: 1880 United Kingdom general election (en) member of the 22nd Parliament of the United Kingdom (en) 1880ko martxoaren 31 - 1880ko maiatzaren 3a Barrutia: Leeds (en) Hautetsia: 1880 United Kingdom general election (en) Erresuma Batuko Komunen Ganberako Oposizioaren buruzagia 1874ko otsaila - 1875eko otsaila ← Benjamin Disraeli - Spencer Cavendish, 8th Duke of Devonshire (en) → member of the 21st Parliament of the United Kingdom (en) 1874ko urtarrilaren 31 - 1880ko martxoaren 24a Barrutia: Greenwich (en) Hautetsia: 1874 United Kingdom general election (en) Ogasun Kantziler 1873ko abuztuaren 11 - 1874ko otsailaren 17a ← Robert Lowe (en) - Stafford Northcote, 1st Earl of Iddesleigh → Leader of the House of Commons (en) 1868ko abenduaren 3a - 1874ko otsailaren 17a ← Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli → Erresuma Batuko Lehen Ministroa 1868ko abenduaren 3a - 1874ko otsailaren 17a ← Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli → member of the 20th Parliament of the United Kingdom (en) 1868ko azaroaren 17a - 1874ko urtarrilaren 26a Barrutia: Greenwich (en) Hautetsia: 1868 United Kingdom general election (en) 18. president of the Royal Statistical Society (en) 1867 - 1869 ← Richard Monckton Milnes, 1st Baron Houghton (en) - William Newmarch (en) → Erresuma Batuko Komunen Ganberako Oposizioaren buruzagia 1866ko ekaina - 1868ko abendua ← Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli → Leader of the House of Commons (en) 1865eko urria - 1866ko ekainaren 26a ← Henry John Temple - Benjamin Disraeli → member of the 19th Parliament of the United Kingdom (en) 1865eko uztailaren 11 - 1868ko azaroaren 11 Barrutia: South Lancashire (en) Hautetsia: 1865 United Kingdom general election (en) Ogasun Kantziler 1859ko ekainaren 18a - 1866ko ekainaren 26a ← Benjamin Disraeli - Benjamin Disraeli → member of the 18th Parliament of the United Kingdom (en) 1859ko apirilaren 28a - 1865eko uztailaren 6a Barrutia: Oxford University (en) Hautetsia: 1859 United Kingdom general election (en) Lord High Commissioner of the Ionian Islands (en) 1859ko urtarrilaren 25a - 1859ko otsailaren 17a ← John Young, 1st Baron Lisgar (en) - Henry Knight Storks → member of the 17th Parliament of the United Kingdom (en) 1857ko martxoaren 27a - 1859ko apirilaren 23a Barrutia: Oxford University (en) Hautetsia: 1857 United Kingdom general election (en) Ogasun Kantziler 1852ko abenduaren 28a - 1855eko otsailaren 28a ← Benjamin Disraeli - George Cornewall Lewis → member of the 16th Parliament of the United Kingdom (en) 1852ko uztailaren 7a - 1857ko martxoaren 21a Barrutia: Oxford University (en) Hautetsia: 1852 United Kingdom general election (en) member of the 15th Parliament of the United Kingdom (en) 1847ko uztailaren 29a - 1852ko uztailaren 1a Barrutia: Oxford University (en) Hautetsia: 1847 United Kingdom general election (en) President of the Board of Trade (en) 1843ko maiatzaren 15a - 1845eko otsailaren 5a ← Frederick John Robinson (Goderich I. bizkondea) - James Broun-Ramsay, 1st Marquess of Dalhousie → member of the 14th Parliament of the United Kingdom (en) 1841eko ekainaren 29a - 1845eko abenduaren 23a Barrutia: Newark (en) Hautetsia: 1841 United Kingdom general election (en) Master of the Mint (en) 1841 - 1845 member of the 13th Parliament of the United Kingdom (en) 1837ko uztailaren 24a - 1841eko ekainaren 23a Barrutia: Newark (en) Hautetsia: 1837 United Kingdom general election (en) member of the 12th Parliament of the United Kingdom (en) 1835eko urtarrilaren 6a - 1837ko uztailaren 17a Barrutia: Newark (en) Hautetsia: 1835 United Kingdom general election (en) member of the 11th Parliament of the United Kingdom (en) 1832ko abenduaren 10a - 1834ko abenduaren 29a Barrutia: Newark (en) Hautetsia: 1832 United Kingdom general election (en) Vice-President of the Board of Trade (en) Secretary of State for War and the Colonies (en) ← Edward Smith-Stanley - Henry Grey, 3rd Earl Grey (en) → Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko kidea
Bizitza
Jaiotza	Liverpool eta 62 Rodney Street, Liverpool (en) , 1809ko abenduaren 29a
Herrialdea	Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua Erresuma Batua
Heriotza	Hawarden Castle (en) , 1898ko maiatzaren 19a (88 urte)
Hobiratze lekua	Westminster abadia
Familia
Aita	Sir John Gladstone, 1st Baronet
Ama	Anne MacKenzie Robertson
Ezkontidea(k)	Catherine Gladstone (en)  (1839ko uztailaren 25a -  ezezaguna)
Seme-alabak	ikusi William Henry Gladstone (en) Mary Gladstone (en) Henry Gladstone, 1st Baron Gladstone of Hawarden (en) Herbert Gladstone, 1st Viscount Gladstone (en) Helen Gladstone (en) Agnes Gladstone (en) Stephen Edward Gladstone (en) Catherine Jessy Gladstone (en)
Haurrideak	ikusi John Gladstone (en)
Hezkuntza
Heziketa	Christ Church (en) Eton College (1821 - 1827)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, diplomazialaria, estatistikaria eta idazlea
Lantokia(k)	Londres
Enplegatzailea(k)	Edinburgheko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea  (1881)
Kidetza	Royal Society Hungariako Zientzien Akademia Hellenic Philological Society of Constantinople (en) Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Linzeen Akademia American Antiquarian Society (en) Serbian Learned Society (en) Serbian Academy of Sciences and Arts (en) Historic Society of Lancashire and Cheshire (en) Accademia della Crusca
Izengoitia(k)	Scrutator
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	anglikanismoa
Alderdi politikoa	Erresuma Batuko Alderdi Kontserbadorea Tory Alderdi Liberala (Erresuma Batua)

William Ewart Gladstone (Liverpool, 1809ko abenduaren 29a - Hawarden, Flintshire, 1898ko maiatzaren 19a) britainiar politikaria izan zen. Eskoziako merkatari familia batean jaio zen. Apaiz egiteko asmoak alde batera utzi eta politikan sartu zen. Liberala zen. Disraeli kontserbadoreen buru zela, bera liberalen buru izan zen; lehia handia izan zuten bi gizonek bizitza guztian zehar. Aurrenekoz lehen ministro izan zenean (1868-1874) berrikuntza handiak egin zituen: eliza eta estatua bereizi Irlandan, herri-hezkuntza, armada (Carwellen eraberritzea), justizia, bozketa sekretua (1872), eta bozketa-eskubidea ia guztiengana zabaltzen zuen legea (1885). Irlandako arazoak izan ziren nagusi bere bigarren ministerioan (1880-1885): berak proposatzen zuen Home Rule (Irlandako autonomia) ez zen onartu eta bere gainbehera ekarri zuen (1885), eta ondoren bere alderdiaren haustura. Atzerriko politikan, bakezaletasunak bazterturik utzi zuen, eta kontrakoen kritikak erakarri zizkion. Haien berekoikeria gaitzesten zuen Gladstonek, gutxiengoen eskubideak gordetzearen aldeko baitzen. Bulgariarren auzia zela eta, Disraeli gobernutik egotzi zuen (1880). Azken aldiz lehen ministro izan ondoren (1892-1894), berriro Home Rule delakoa Lorden Ganberak onartu ez zuenean, politika utzi zuen betiko.

Irlandarako Home Ruleri buruzko eztabaida

«	Gure legebiltzarraren historian, lehen aldiz Irlandan hitza egiazkotasunez adierazi da, eta arretaz entzun dugu. (...). Orain, herrialde hori uler dezakegu, bere helburuen eta borondatearen berri izateko egoeran gaude benetan. Zer-nolakoa da gaur egun arazoa? Nire kide ohoragarriek inoiz amets egin al zuten nazio baten aurkako gatazka hasiko zutenik? Zer oztopok geldiaraz dezake nazio baten aldarrikapena, gehiegizkoa edo arriskutsua ez denean? Eta badakit milioika eta milioika lagunek aldarrikapena ez dutela gehiegizkotzat edo arriskutsutzat hartzen. Gure ikuspuntutik, gai bati baino ezin zaizkio eragozpenak jarri: behar bezalako erantzun hori noiz eta zer egoeratan eman behar den jakitea. Izan ere, erantzun positibo bat lortuko dugu, horretaz ziur gaude. Askatasunez eta duintasunez eman daiteke, esker oneko eta onarpeneko testigantzak jasoaz; edo mehatxupean edo erresuminez (...). Beraz, gure ikuspuntutik gai horri dagokionez, oinarrizo alde bat dago, eta alde hori da guk gaur modu honetan jokatzeko funtsezko arrazoia. Irlandari hitza eman diogu. Denok, guk ere bai, arreta jarri behar diogu une horri. Halaber, denok, guk ere bai, hitz hori aditu behar dugu, bi aldeetan. Auzi hori dela-eta desadostasun handia dago bi aldeen artean, amildegi ia zeharkaezina (...).	»
William Gladstone, hitzaldia Britaniar Legebiltzarrean, 1886ko ekainak 7

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: William Ewart Gladstone

• Datuak: Q160852
• Multimedia: William Gladstone / Q160852