Edukira joan

Doris Day

Wikipedia, Entziklopedia askea
Doris Day

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakDoris Mary Anne Kappelhoff
JaiotzaCincinnati1922ko apirilaren 3a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaCincinnati
Lehen hizkuntzaingelesa
HeriotzaCarmel Valley (en) Itzuli2019ko maiatzaren 13a (97 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: pneumonia
Familia
AitaFrederick Wilhelm Kappelhoff
AmaAlma Sophia Welz
Ezkontidea(k)Al Jorden  (1941eko martxoa -  1943ko otsailaren 8a)
George William Weidler  (1946ko martxoaren 30a -  1949ko maiatzaren 31)
Martin Melcher  (1951ko apirilaren 3a -  1968ko apirilaren 20a)
Barry Comden (en) Itzuli  (1976 -  1982)
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakzinema aktorea, abeslaria, telebista-aktorea, estudioko musikaria eta aktorea
Lantokia(k)Los Angeles
Enplegatzailea(k)Warner Bros.
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Genero artistikoatraditional pop (en) Itzuli
big banda
pop musika
Musika instrumentuaahotsa
DiskoetxeaColumbia Records
Philips
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaChristian Science (en) Itzuli
Alderdi politikoa Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Errepublikanoa

dorisday.com
IMDB: nm0000013 Allocine: 2966 Rottentomatoes: celebrity/1003920-doris_day Allmovie: p17533 40605 TV.com: people/doris-day IBDB: 37567
Facebook: sunnydorisday Spotify: 3ESG6pj6a0LvUKklENalT6 iTunes: 461709 Last fm: Doris+Day Musicbrainz: 3db5dfb1-1b91-4038-8268-ae04d15b6a3e Songkick: 242833 Discogs: 216294 Allmusic: mn0000189644 Find a Grave: 199089236 Edit the value on Wikidata

Doris Mary Anne von Kappelhoff, ezagunagoa Doris Day ezizenaz (Cincinnati, Ameriketako Estatu Batuak, 1922ko apirilaren 3a - Carmel-by-the-Sea, Kalifornia, 2019ko maiatzaren 13a) aktorea, abeslaria eta animalien eskubideen ekintzailea izan zen.[1][2]

Aktore modura egin zen ezagun Doris Day, 1950eko urteetan. Ibilbidea, baina, musikaren munduan hasi zuen, 1940ko hamarkadan, jazzaren ildotik. Inoiz ez zion kantatzeari utzi, eta disko ugari grabatu zituen —lehena 1949an, You're My Thrill izenburukoa, eta azkena 2011n, My Heart, 89 urte zituela—. Edonola ere, hainbat filmetan jokatu zituen rolek ekarri zioten ospea. Besteak beste, The Tunnel of Love, Pillow Talk, Midnight Lace, Billy Rose's Jumbo eta Move Over, Darling filmetan parte hartu zuen. Pillow Talk filmean egindako lanagatik, aktore onenaren Oscar saria jasotzeko hautagai izan zen, eta hainbat sari eskuratu zituen bere ibilbide osoan.[3]

Bere bizitza osoan, Dayk 1924an jaio zela adierazi zuen, baina bere 95. urtebetetzea zela eta, Associated Press albiste-agentziak 1922ko jaiotza-data erakusten zuen bere jaiotza-agiria aurkitu zuen.

Gurasoak izan zituen Alma Sophia (jaiotza Welz; 1895–1976) eta William Joseph Kappelhoff (1892–1967); alemaniar-amerikarrak ziren eta katolikoak. Doris Kenyon aktorearen omenez jarri zioten izena. Gurasoak dibortziatu egin ziten 1932an, 10 urte zituela Dorisek.

Dantzarako interesa goiztiarra izan zuen, eta 1930eko hamarkadaren erdialdean Jerry Dohertyrekin dantza-bikote bat sortu zuen, nazio mailako lehiaketetan aritu zena. [1937ko urriaren 13an, autoan lagunekin zihoala, merkantzia-tren batekin talka egin zuten, eta eskuineko hanka hautsi zuen istripuan, dantzari profesional izateko aukerak murriztuz.

Auto istriputik osatzen ari zen bitartean, Day irratsaioetan abestem jaso zen eta horretarako talentua ikusi zuten berak eta bere inguruneak. Kantu ikasketen ondoren, bide profesionalari ekin zion eta Les Brown musikariaren taldearen lan egitea lortu zuen, zeinarekin 1945ean lortu zuen bere lehen hit inportantea, Sentimental Journey. Les Brown taldearekin abesten zuen bitartean eta ia bi urtez Bob Hoperen asteko irratsaioan agertuz, Day-ek Estatu Batuetan zehar bira zabalak egin zituen.

Dayren kantari sasoiko irudia.

Musikako karrera hori egiten zuela, Embraceable You abestiaren interpretazioak Jule Styne konpositorea txunditu zuen, eta horren bidez Romance on the High Seas (1948) filmean paper lortu zuen, audizio batean Michael Curtiz zuzendaria komentzitu ostean. Horrela, komediak eta musikalak egiten hasi zen zinema industrian. 1950 eta 1953 artean, bere musikaletako sei disko zerrendetako Top 10-en sailkatu ziren.

1955etik aurrera Day rol dramatikoagoak onartzen hasi zen bere interpretazio aukerak zabaltzeko. Horien artean entzutetsua izan zen Alfred Hitchcocken The Man Who Knew Too Much (1956ko filma) suspense filmean parte hartu zuenean James Stewartekin batera. Filmean bi abesti kantatu zituen eta horietako batek, "Que Sera, Sera (Whatever Will Be, Will Be) " delakoak, jatorrizko abesti onenaren Oscar Saria irabazi zuen.

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Day lau aldiz ezkondu zen. 1941eko apiriletik 1943ko otsailera, Al Jorden (1917–1967) tronboi-jotzailearekin ezkondu zen, zeina Barney Rappen taldean ezagutu zuen. Day haurdun geratu zenean eta abortua egiteari uko egindakoan, senarrak jipoitu egin zuen. Terrence Paul Jorden jaio zen 1942an, handik gutxira dibortziatu ziren Day senarrak, eta semeak Melcher abizena hartu zuen Dayren hirugarren senarrak adoptatu zuenean.

Bere bigarren ezkontza George William Weidlerrekin (1926-1989) izan zen, 1946ko martxoaren 30etik 1949ko maiatzaren 31ra arte. Weidler eta Day berriro elkartu ziren zenbait urte geroago adiskidetze labur batean.

Martin Melcher (1915–1968) zinema ekoizle estatubatuarrarekin ezkondu zen gero 1951n, bere filmetako asko ekoiztu zituena. Ezkontzak 1968ko apirilean Melcher hil zen arte iraun zuen. Senar hau hil ondoren, Day harrituta geratu zen Melcher hiltzean, haren negozioetako bazkide eta aholkulari Jerome Bernard Rosenthalek bikotearen irabaziak xahutu zituela, Day alarguna zorpetuta utziz. Karreran etena ere ekarri zion egoerak, eta nolabait telebistako lanetara bideratu zen ondorioz.

Day-en laugarren ezkontza Barry Comden sukaldariaekin (1935–2009) izan zen 1976ko apirilaren 14tik 1982ko apirilaren 2ra arte.

Terry Melcher izan zuen seme bakarra Doris Dayk. Musika ekoizle eta konpositorea gisa bizi izan zen. Ekoizle gisa egin zuen lan The Byrds, Paul Revere & the Raiders eta The Beach Boys taldeekin. 1960ko hamarkadaren amaieran, Melcherrek Charles Manson ezagutu zuen eta ia disko-kontratu bat sinatu zion gerora hiltzaile gisa ezagun egin zenari. 1969ko abuztuan, Mansonek antolatutako Sharon Tateren hilketa gertatu zen Melcher bizi izan zen etxe batean, Benedict Canyon ingurunean Los Angelesen. Melcher melanomak jota hil zen 2004ko azaroan.

Animalien zaintza izan zen kezka nagusietako bat Doris Dayrentzat bere bizitza osoan. Hil zenean ere, aktoreak sortutako Doris Day Animal Foundation-ek jakinarazi zuen heriotza. Hori izan zen Carmel Valleyko (Kalifornia) bere etxean, 2019ko maiatzaren 13an, 97 urte zituela, pneumonia baten ondorioz.

Urtea Filma Pertsonaia
1948 Romance on the High Seas Georgia Garrett
1949 My Dream Is Yours Martha Gibson
It's a Great Feeling Judy Adams
1950 Young Man with a Horn Jo Jordan
Tea for Two Nanette Carter
The West Point Story Jan Wilson
1951 Storm Warning Lucy Rice
Lullaby of Broadway Melinda Howard

On Moonlight Bay

Marjorie 'Marjie'Winfield
I'll See You in My Dreams Grace LeBoy

Kahn

Starlift Bera
1952 The Winning Team Aimee Alexander
April in Paris Ethel 'Dynamite' Jackson
1953 By the Light of the Silvery Moon Marjorie 'Marjie' Winfield
Calamity Jane Calamity Jane
1954 Lucky Me Candy Williams
Young at Heart Laurie Tuttle
1955 Love Me or Leave Me Ruth Etting
1956 The Man Who Knew Too Much Josephine 'Jo' McKenna
Julie Julie Benton
1957 The Pajama Game Katherine 'Babe' Williams
1958 Teacher's Pet Erica Stone
The Tunnel of Love Isolde Poole
1959 It Happened to Jane Jane Osgood
Pillow Talk Jan Morrow
1960 Please Don't Eat the Daisies Kate Robinson Mackay
Midnight Lace Kit Preston
1961 Lover Come Back Carol Templeton
1962 That Touch of Mink Cathy Timberlake
Billy Rose's Jumbo Kitty Wonder
1963 The Thrill of It All Beverly Boyer
Move Over, Darling Ellen Wagstaff Arden
1964 Send Me No Flowers Judy Kimball
1965 Do Not Disturb Janet Harper
1966 The Glass Bottom Boat Jennifer Nelson
1967 The Ballad of Josie Josie Minick
Caprice Patricia Foster
1968
Where Were You When the Lights Went Out?
Margaret Garrison
With Six You Get Eggroll Abby McClure

Filmen zuzendaria eta izenburuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:

Urtea Filma Zuzendaria Beste izenburu batzuk
1939 Saga of Death Valley Joseph Kane
1941 Lady Be Good Norman Z. McLeod frantsesez: Divorce en musique
1948 Romance on the High Seas Michael Curtiz frantsesez: Romance à Rio
1949 My Dream Is Yours Michael Curtiz gaztelaniaz: Mi sueño eres tú frantsesez: Il y a de l'amour dans l'air
1949 It's a Great Feeling David Butler gaztelaniaz: El amor no puede esperar frantsesez: Les Travailleurs du chapeau
1950 Tea for Two David Butler frantsesez: No, no, Nanette
1950 Young Man with a Horn Michael Curtiz frantsesez: La Femme aux chimères
1950 The West Point Story Roy Del Ruth gaztelaniaz: Historia de West Point frantsesez: Les Cadets de West Point
1951 On Moonlight Bay Roy Del Ruth frantsesez: Le Bal du printemps
1951 Lullaby of Broadway David Butler gaztelaniaz: Nana de Broadway frantsesez: Escale à Broadway
1951 Storm Warning Stuart Heisler gaztelaniaz: Aviso de tormenta
1951 Starlift Roy Del Ruth gaztelaniaz: El amor lo vence todo frantsesez: La Ronde des étoiles
1951 I'll See You in My Dreams Michael Curtiz gaztelaniaz: Te veré en mis sueños frantsesez: La Femme de mes rêves
1952 The Winning Team Lewis Seiler gaztelaniaz: Su ultima victoria
1952 April in Paris David Butler frantsesez: Avril à Paris katalanez: Abril a París galizieraz: Abril en París
1953 Calamity Jane David Butler frantsesez: La Blonde du Far-West katalanez: Jane Calamitat galizieraz: Calamidade Jane
1953 By the Light of the Silvery Moon David Butler gaztelaniaz: Operación matrimonio frantsesez: La Maîtresse de papa
1954 Lucky Me Jack Donohue gaztelaniaz: La dicha de amar frantsesez: Mademoiselle Porte-bonheur
1954 Young at Heart Gordon Douglas gaztelaniaz: Siempre tú y yo frantsesez: Un amour pas comme les autres
1955 Love Me or Leave Me Charles Vidor gaztelaniaz: Quiéreme o déjame frantsesez: Les Pièges de la passion katalanez: Estima'm o deixa'm
1956 Julie Andrew L. Stone frantsesez: Le Diabolique M. Benton
1956 The Man Who Knew Too Much Alfred Hitchcock frantsesez: L'Homme qui en savait trop katalanez: L'home que sabia massa
1957 The Pajama Game George Abbott gaztelaniaz: Juego de pijamas frantsesez: Pique-nique en pyjama
1958 Teacher's Pet George Seaton frantsesez: Le Chouchou du professeur
1958 The Tunnel of Love Gene Kelly gaztelaniaz: Mi marido se divierte frantsesez: Le Père malgré lui
1959 Pillow Talk Michael Gordon frantsesez: Confidences sur l'oreiller
1959 It Happened to Jane Richard Quine gaztelaniaz: La indómita y el millonario frantsesez: Train, amour et crustacés katalanez: La indòmita i el milionari
1960 Please Don't Eat the Daisies Charles Walters gaztelaniaz: No os comáis las margaritas frantsesez: Ne mangez pas les marguerites
1960 Midnight Lace David Miller gaztelaniaz: Un grito en la niebla frantsesez: Piège à minuit
1961 Lover Come Back Delbert Mann frantsesez: Un pyjama pour deux
1962 That Touch of Mink Delbert Mann gaztelaniaz: Suave como el visón frantsesez: Un soupçon de vison
1962 Billy Rose's Jumbo Charles Walters gaztelaniaz: Jumbo, la sensación del circo frantsesez: La Plus Belle Fille du monde
1963 Move Over, Darling Michael Gordon gaztelaniaz: Apártate, cariño frantsesez: Pousse-toi, chérie
1963 The Thrill of It All Norman Jewison gaztelaniaz: Su pequeña aventura frantsesez: Le Piment de la vie
1964 Send Me No Flowers Norman Jewison frantsesez: Ne m'envoyez pas de fleurs
1965 Do Not Disturb Ralph Levy gaztelaniaz: Por favor, no molesten frantsesez: Ne pas déranger s'il vous plaît
1966 The Glass Bottom Boat Frank Tashlin gaztelaniaz: Una sirena sospechosa frantsesez: La blonde défie le FBI
1967 Caprice Frank Tashlin gaztelaniaz: Capricho frantsesez: Opération Caprice
1967 The Ballad of Josie Andrew V. McLaglen gaztelaniaz: Desafío en el rancho frantsesez: Le Ranch de l'injustice
1968 With Six You Get Eggroll Howard Morris gaztelaniaz: El novio de mamá frantsesez: Il y a un homme dans le lit de maman
1968 Where Were You When the Lights Went Out? Hy Averback gaztelaniaz: Anoche cuando se apagó la luz frantsesez: Que faisiez-vous quand les lumières se sont éteintes ?
1990 Home Stories Matthias Müller
2016 I Am Not Your Negro Raoul Peck gaztelaniaz: No soy tu negro
  • You're My Thrill (1949)
  • Tea for Two (1950)
  • Young Man with a Horn (1950) (Harry Jamesekin)
  • Lullaby Of Broadway (1951)
  • On Moonlight Bay (1951)
  • I'll See You in My Dreams (1951)
  • By the Light of the Silvery Moon (1953)
  • Calamity Jane (1953)
  • Young at Heart (1954) (Frank Sinatrarekin)
  • Day Dreams
  • Love Me or Leave Me (1955)
  • Day by Day (1956)
  • Day By Night (1957)
  • The Pajama Game (1957) (John Raittekin)
  • Hooray For Hollywood
  • Cuttin' Capers (1959)
  • What Every Girl Should Know (1960)
  • Show Time (1960)
  • Bright and Shiny (1961)
  • I Have Dreamed (1961)
  • Duet (1962) (Andre Previnekin)
  • You'll Never Walk Alone (1962)
  • Billy Rose's Jumbo (1962)
  • Annie Get Your Gun (1963) (Robert Gouletekin)
  • Love Him (1963)
  • The Doris Day Christmas Album (1964)
  • With a Smile and a Song (1964)
  • Latin for Lovers (1965)
  • Doris Day's Sentimental Journey (1965)
  • The Love Album (1967)

Irudi galeria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «Doris Day» IMDb (Noiz kontsultatua: 2022-07-26).
  2. (Ingelesez) «Doris Day | Biography, Movies, & Facts | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-07-26).
  3. «Doris Day aktore eta abeslaria hil da» Berria 2019-05-13 CC BY-SA 4.0 lizentziapean.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Biografia
Ohio
Artikulu hau Ohioko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.