Ben-Hur (1959ko filma)

Ben-Hur (1959ko filma)
	Irudi gehiago
Jatorria
Argitaratze-data	1959
Izenburua	Ben-Hur
Jatorrizko hizkuntza	ingelesa
Jatorrizko herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	epic film (en) , film dramatikoa, ekintza-filma, Pepluma eta eleberri batean oinarritutako filma
Iraupena	3:42 minutu
Kolorea	koloretakoa
Deskribapena
Oinarritua	Ben-Hur: A Tale of the Christ (en)
Honen parte da	Vatican's list of films (en) ; National Film Registry (en)
Grabazio lekua(k)	Erroma
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	William Wyler
Gidoigilea(k)	Karl Tunberg (en) ; Gore Vidal; Christopher Fry; Maxwell Anderson; S. N. Behrman
Antzezlea(k)
	Charlton Heston (Judah Ben-Hur (en) ); Jack Hawkins (Quintus Arrius (en) ); Haya Harareet (en) (Esther (en) ); Stephen Boyd (Messala (en) ); Hugh Griffith (Sheik Ilderim (en) ); Martha Scott ; Cathy O'Donnell ; Sam Jaffe ; Finlay Currie (Baltasar erregea); Liana Del Balzo (mul) ; Marina Berti ; Frank Thring (Pontzio Pilatos); André Morell (en) ; Aldo Silvani ; Duncan Lamont ; George Relph (Tiberio); John Le Mesurier (mul) ; Lydia Clarke ; Mino Doro ; Richard Hale (en) ; Terence Longdon (en) ; Ferdy Mayne ; Giuliano Gemma ; Ralph Truman ; Lando Buzzanca ; José Greci (mul) (Maria); Raimondo Van Riel (en) ; Pietro Tordi ; Enzo Fiermonte ; Aldo Pini (en) ; Tutte Lemkow (en) ; Robert Brown ; Laurence Payne (en) (Josef Nazaretekoa); Claude Heater (en) (Jesus Nazaretekoa)
Ekoizpena
Ekoizlea	Sam Zimbalist (en)
Konpainia ekoizlea	Metro-Goldwyn-Mayer
Edizioa	John Dunning (en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Miklós Rózsa
Argazki-zuzendaria	Robert L. Surtees
Langileak	[[David S. Hall (en) ]]
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Israel
	ikusi Judah Ben-Hur (en) , Quintus Arrius (en) , Esther (en) , Messala (en) , Sheik Ilderim (en) , Baltasar erregea, Pontzio Pilatos, Tiberio, Josef Nazaretekoa, Jesus Nazaretekoa eta Maria;
Historia
Jasotako sariak	National Board of Review: Top Ten Films (en) ; Academy Award for Best Art Direction, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; Academy Award for Best Costume Design, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; Academy Award for Best Original Dramatic or Comedy Score (en) ; 32. Oscar Sariak ; Soinu onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Academy Award for Best Special Effects (en) ; 32. Oscar Sariak ; Muntatze onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Academy Award for Best Cinematography, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; Taldeko gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Film onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak
Nominazioak	Taldeko gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Hugh Griffith; Film onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Sam Zimbalist (en) ; Academy Award for Best Costume Design, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; Elizabeth Haffenden (en) ; Academy Award for Best Art Direction, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; William A. Horning (mul) , Edward Carfagno (en) , Hugh Hunt; Academy Award for Best Original Dramatic or Comedy Score (en) ; 32. Oscar Sariak ; Miklós Rózsa; Soinu onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Franklin Milton (en) ; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Karl Tunberg (en) ; Academy Award for Best Cinematography, Color (en) ; 32. Oscar Sariak ; Robert L. Surtees; Muntatze onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Ralph E. Winters (en) , John Dunning (en) ; Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; Charlton Heston; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 32. Oscar Sariak ; William Wyler; Academy Award for Best Special Effects (en) ; 32. Oscar Sariak ; Albert Arnold Gillespie (en) , Robert MacDonald (en) , Milo B. Lory (en)
	benhurmovie.com
Bideoa	YouTube

Artikulu hau 1959ko filmari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Ben-Hur».

Ben-Hur^[1] William Wylerrek 1959an zuzendutako film epikoa da. Lew Wallace idazle eta jeneralak idatzitako Ben-Hur: A Tale of the Christ eleberrian oinarrituta dago. Film honen aurretik, beste batzuk ere egin ziren historia honetan oinarrituta, baina ez zuten arrakastarik izan 1959ko filmarekin alderatuta.

Argumentua

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

Nazareteko Jesusen garaiko Judean girotutako pelikula honek Juda Ben-Hur printze juduaren historia kontatzen du. Filmaren hasieran gaztetako lagun batekin elkartzen da, hainbat urte Erroman egin dituen Mesala jeneralarekin. Honek bere aberria eta erlijioa utzi eta Erromaren zerbitzura lan egiteko eskatzen dio, horrela etorkizun oparoa izango duelakoan. Ben-Hurrek, baina, uko egiten dio bere adiskidearen eskaintzari, eta bere herriari eta erlijioari leial irauten du. Horrek bien arteko haserrea pizten du.

Zoritxarreko istripu baten ondorioz, Ben-Hur, bere arreba Tirza eta ama Myriam atxilotu egin zituzten. Ama eta arreba ziegan sartu zituzten eta Ben-Hur galeretara bidali zuten esklabo. Galerara bidean zihoala, Nazaretetik igaro zen, eta bertan Jesus ezagutu zuen, honek ur pixka bat eman zionean erromatarren aginduaren aurka.

Galeretan hiru urte lanean zebilela, bera zihoan ontzia erasotu zuten Erromaren etsai batzuek, baina Ben-Hurrek bere buruaz gain kapitaina salbatzea lortu zuen. Horregatik, kapitainak bere semeorde egin zuen Erroman. Bitartean, Mesalarekiko gorrotoa handitzen joan zitzaion bere barnean, eta aukera sortu bezain laster Judeara itzuli eta mendekua hartzea erabaki zuen. Bidean, Baltasar erregea eta Sheilk Iderim merkatari arabiarra ezagutu zituen; lehenengoak Mesiasen berri eman zion, Jainkoaren bidalia zela adieraziz. Bigarrenak bere zaldiekin lasterketa garrantzitsu baten parte hartzeko aukera eskaini zion. Lasterketa horretan parte hartzekoa zen Mesala ere.

Jerusalenera itzultzean, bere etxea bertan behera utzita aurkitu zuen, eta inork ere ez zuen bere ama eta arrebaren berririk. Gaztetan bere morroi izan zen Simonidesen alaba Esterrekin ezkondu zen. Honek ezkutatu egin zion bere ama eta arreba legenarrak jota zeudela, gaixoentzako kobazulo batean.

Lasterketa egunean, Judak argi zeukan mendekua hartu behar zuela. Lasterketa gogor baten ondoren, Mesala garaitu zuen. Hau hilzorian gelditu zen Ben-Hurren zaldiek zapalduta. Mesalak, hil aurretik, esan zion bere ama eta arreba non zeuden, eta Judak bertara joatea erabaki zuen. Han Ester aurkitu zuen, beraiei janari apur bat eramatera joana, eta berarekin haserretu zen aurretik horren berri eman ez ziolako. Baina honek Nazareteko Jesusen berri eman zion, eta azken aukera bezala ama eta arreba berarengana eramatea erabaki zuen.

Jerusalenera heltzean, baina, erromatarrek Jesus atxilotu eta heriotzara zigortu zutela jakin zuten. Gurutzea eramaten zihoala, Juda konturatu zen Jesus hori zela galeretara bidean berari ura eskaini ziona, eta laguntzea erabaki zuen. Azkenean, Juda, bere ama, arreba eta emaztea Jesusen heriotzaren testigu izan ziren. Juda lur jota gelditu zen bere itxaropen bakarra horrela galduta ikustean, baina etxera bihurtzean bere ama eta arreba sendatuta aurkitu zituen. Orduan konturatu zen Jesusen handitasunaz eta Jainko izaeraz.

Aktoreak

Aktorea	Pertsonaia
Charlton Heston	Judah Ben-Hur
Jack Hawkins	Quintus Arrius
Haya Harareet	Esther
Stephen Boyd	Mesala
Hugh Griffith	Sheik Ilderim
Martha Scott	Miriam
Cathy O'Donnell	Tirzah
Sam Jaffe	Simonides
Finlay Currie	Baltasar
Frank Thring	Pontzio Pilato
Claude Heater	Jesus

Sariak

Ben-Hurrek 11 Oscar irabazi zituen, bere garaian inork lortu ez zuen errekorra. Bere ostean Titanicek eta Eraztunen Jaunak soilik lortu zuten horrelako emaitza ona. Film onenari, aktore onenari, zuzendari onenari, bigarren mailako aktore onenari (Hugh Griffith), arte zuzendari onenari, argazkigintza onenari, jantzi onenei, ikus efektu onenari, muntatze onenari, soinu banda onenari eta soinu onenari Oscarrak irabazi zituen hain zuzen.

Erreferentziak

↑ EiTB. 'Ben-Hur' filma, gaur gauean ETB1en. .

Kanpo estekak

Ben-Hur Internet Movie Databaseren webgunean (Ingelesez)

Datuak: Q180098
Multimedia: Ben-Hur (1959 film) / Q180098

[1] EiTB. 'Ben-Hur' filma, gaur gauean ETB1en. .

[1]

i e a Film onenaren Oscar Saria
1927/28–1950	Wings (1927/28) The Broadway Melody (1928/29) All Quiet on the Western Front (1929/30) Cimarron (1930/31) Grand Hotel (1931/32) Cavalcade (1932/33) It Happened One Night (1934) Mutiny on the Bounty (1935) The Great Ziegfeld (1936) The Life of Emile Zola (1937) You Can't Take It with You (1938) Gone with the Wind (1939) Rebecca (1940) How Green Was My Valley (1941) Mrs. Miniver (1942) Casablanca (1943) Going My Way (1944) The Lost Weekend (1945) The Best Years of Our Lives (1946) Gentleman's Agreement (1947) Hamlet (1948) All the King's Men (1949) All About Eve (1950)
1951–1975	An American in Paris (1951) The Greatest Show on Earth (1952) From Here to Eternity (1953) On the Waterfront (1954) Marty (1955) Around the World in Eighty Days (1956) The Bridge on the River Kwai (1957) Gigi (1958) Ben-Hur (1959) The Apartment (1960) West Side Story (1961) Lawrence of Arabia (1962) Tom Jones (1963) My Fair Lady (1964) The Sound of Music (1965) A Man for All Seasons (1966) In the Heat of the Night (1967) Oliver! (1968) Midnight Cowboy (1969) Patton (1970) The French Connection (1971) The Godfather (1972) The Sting (1973) The Godfather, Part II (1974) One Flew Over the Cuckoo's Nest (1975)
1976–2000	Rocky (1976) Annie Hall (1977) The Deer Hunter (1978) Kramer vs. Kramer (1979) Ordinary People (1980) Chariots of Fire (1981) Gandhi (1982) Terms of Endearment (1983) Amadeus (1984) Out of Africa (1985) Platoon (1986) The Last Emperor (1987) Rain Man (1988) Driving Miss Daisy (1989) Dances with Wolves (1990) The Silence of the Lambs (1991) Unforgiven (1992) Schindler's List (1993) Forrest Gump (1994) Braveheart (1995) The English Patient (1996) Titanic (1997) Shakespeare in Love (1998) American Beauty (1999) Gladiator (2000)
2001–gaur	A Beautiful Mind (2001) Chicago (2002) The Lord of the Rings: The Return of the King (2003) Million Dollar Baby (2004) Crash (2005) The Departed (2006) No Country for Old Men (2007) Slumdog Millionaire (2008) The Hurt Locker (2009) The King's Speech (2010) The Artist (2011) Argo (2012) 12 Years a Slave (2013) Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance) (2014) Spotlight (2015) Moonlight (2016) The Shape of Water (2017) Green Book (2018) Parasite (2019) Nomadland (2020/21) CODA (2021) Everything Everywhere All at Once (2022) Oppenheimer (2023)