Znojmo

	Znojmo
	germane Znaim
	urbo
	Panoramo de Znojmo de sudo
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Znojmo
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Sudmoravia regiono
Distrikto	Distrikto Znojmo
Administra municipo	Znojmo
Historia regiono	Moravio
Montaro	Jeviŝovica montetaro
Memorindaĵoj	Subterejo en Znojmo katakomboj, Rotondo, Monaĥejo Louka
Rivero	Dijo
Situo	Znojmo
- alteco	290 m s. m.
- koordinatoj	48° 51′ 20″ N 16° 02′ 56″ O / 48.85556 °N, 16.04889 °O (mapo)
Areo	65,93 km² (6 593 ha)
Loĝantaro	34 160 (2024)
Denseco	518,13 loĝ./km²
Plantaro	Vina vito
Unua skribmencio	1048
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	669 02
NUTS 3	CZ064
NUTS 4	CZ0647
NUTS 5	CZ0647 593711
Katastraj teritorioj	10
Partoj de urbo	9
Bazaj setlejunuoj	31
	Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
	Vikimedia Komunejo: Znojmo
	Retpaĝo: www.znojmocity.cz
	Portalo pri Ĉeĥio

Koordinatoj: 48° 51′ 20″ N 16° 02′ 56″ O / 48.85556 °N, 16.04889 °O (mapo)

Znojmo (germane Znaim) estas urbo en Ĉeĥio, en suda Moravio, proksime de ŝtatlimo kun Aŭstrio. Ĝi havas 34 160 loĝantojn (2024). Tra urbo fluas rivero Dijo. La urbo estas fama pro siaj kukumoj kaj vino. En la urbo mortis imperiestro Sigismondo de Luksemburgo en 1437. La urbo fieras per sia rotondo, sur kies muroj estis pentrita (en 1132) genealogio de la reganta familio de Přemyslidoj. Znojmo estas fama pro kultivado de kukumoj kaj vinberkulturo. En Znojmo estas ankaŭ unu bierfarejo, kiu produktas bieron Hostan^[1].

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Kravsko, Citonice, Strachotice, Podmolí, Dobšice, Chvalovice, Dyje, Havraníky, Nový Šaldorf-Sedlešovice, Tasovice, Mašovice, Suchohrdly, Únanov, Vrbovec, Plenkovice, Žerůtky, Hluboké Mašůvky kaj Kuchařovice.

Blazono

Blazono de urbo evoluis de la blazono de moraviaj margrafoj. Sur blua ŝildo en la hodiaŭa blazono estas gorĝ-blanka aglino kun ora kroneto sur kapo. Sur brusto la aglino havas bluan ŝildeton kun ora litero "Z".^[2]

Demografio

En Znojmo estas evidenta longtempa malmultiĝo de loĝantaro^[3]. De 34 759 loĝantoj loĝis en fino de jaro 2008 16 579 da viroj kaj 18 180 da virinoj^[4].

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	10 415
1880	12 254
1890	35 758
1900	23 316
1910	25 840
1921	25 993

Jaro	Loĝantoj
1930	25 855
1950	21 696
1961	23 929
1970	26 133
1980	39 271
1991	39 158

Jaro	Loĝantoj
2001	35 758
2014	33 805
2016	33 787
2017	33 823
2018	33 719
2019	33 780

Jaro	Loĝantoj
2020	33 765
2021	33 736
2022	33 370
2023	34 146
2024	34 160

Senlaboreco

Znojmo kaj ĝia distrikto estas ekonomie malforta regiono kaj interbatiĝas kun senlaboreco, kiu en la unua kvaronjaro 2008 estis preskaŭ 10 %. Tamen eblas diri, ke de longtempa vido la senlaboreco malkreskiĝas. Tio estas ankaŭ dank al aktiveco de entreprenistoj. En la unua kvaronjaro de jaro estis 5 kandidatoj por unu pozicio^[3]. Laŭ la popolnombrado en jaro 2001 3 648 da loĝantoj vojaĝis regule en aliajn urbojn kaj vilaĝojn labori^[5].

Historio

La historio de Znojmo estas longa kaj eventoplena. Jam en la 9a jarcento fortikigita setlejo apartenis al plej gravaj lokoj de Grandmoravia imperio. En la 12a jarcento estis en ĉirkaŭaĵo de princa kastelo romana setlejo, kiu estis en jaro 1226 de Přemysl Otakar la 1-a promociita al reĝa urbo. En sekvaj jarcentoj la urbo estis en favora rilato kun ĉeĥaj reĝoj kaj ĝia signifo kreskis. Inter reĝoj, kiuj estis en bona rilato kun Znojmo, estis ankaŭ Přemysl Otakar la 2-a, kies korpo estis konservitaj dum 17 jaroj post Batalo sur Morava kampo en kripto de minorita klaŭstro^[6]. Jam tiam estis Znojmo fama pro kultivado de vino kaj pli malfrue ankaŭ de kukumoj, kiuj estis importitaj en 1571 de Hungara reĝlando pere de abato Šebestián Freytag. Sed, dum la Tridekjara milito mortis kelk-mil da loĝantoj (ne nur pro la milito, sed ankaŭ pro la pestaj epidemioj). Fino de la 18a jarcento kaj komenco 19a jarcento signifis nuligadon de klostrojn kaj komencon de manufakturoj. En la fino de 19a jarcento estiĝas en urbo multe da ĉeĥaj societoj kaj progresas kultura kaj socia vivo. Inter du mondmilitoj urbo Znojmo promesplene evoluadis, sed ĝi estis finigita pro germana okupado. Post jaro 1948 evoluis daŭre industrio kaj samtempe estis konstruitaj novaj domoj en proksimaj vilaĝoj. Kelkaj de ili iĝis iompostiome partoj de Znojmo.^[7]

Naskiĝintoj

Richard Meister, kulturfilozofo kaj filologo

Memorindaĵoj

Malnova urbo kun siaj zigzagaj stratetoj, bazita je malfrue romana plano, izolita de nova urbo ĉefe per fortikaĵoj, estas protektita historia monumentrezervejo.
Turo de urbodomo estas ĉefa dominanto de Znojmo kaj apartenas al plej gravaj gotikaj en Ĉeĥio. La turo estis konstruita en jaroj 1445-1448. La konstruadon gvidis Mikuláš de Sedlešovice. La turo mezuras 79,5 metroj kaj havas ankaŭ panoraman ambiton, kiu estas malfermita dum tuta jaro. La turo situas en strato Obroková, kiu konektas Supran placon kaj placon de Masaryk.
Kapucena monaĥejo ĉe Masaryk-placo
Burgo de Znojmo je roka terlango super valo kun rojo kaj parko Gránice estis rekonstruita en 1710-1721 al baroka palaco. Hodiaŭ en ĝi situas muzeo.
Subterejo en Znojmo (konstruita dum la 13a ĝis 17a jarcento) estiĝis de enŝaltado de kelketaĝaj iamaj keloj de domoj de urbanoj. Subterejo estas malfermita por turistoj kaj kun sia longeco 30 kilometroj estas plej longa subterejo en Ĉeĥio.

Kastela rotondo de sankta Kateřina de la 12a jarcento kun konservitaj romanaj surmuraj pentraĵoj de jaro 1134, kiuj montras gentan historion de Přemyslidoj kaj portretojn de princoj kaj reĝoj (de Přemyslidoj) kaj ankaŭ portretojn de moraviaj anapaĝaj princoj. Rotondo estas protektita kiel nacia kultura monumentaĵo.
Gotika preĝejo de sankta Nikolao konstruita je romanaj fundamentoj post jaro 1338 kun gotika dekoracio.
Preĝejo de sankta Alžběta en Viena strato, origine gotika, post jaro 1650 larĝigita kaj de tiu tempo ĝi estas baroka.
Kapelo de sankta Venceslao je Nikolaa placo estas du-etaĝa. Ĝi estis konstruita post 1521 kun supra spaco, kiu estas volbiĝita per girita vladislaŭa volbo (unika en Moravio).

Partoj de urbo

Znojmo (katastra teritorio (k. t.) Znojmo-město, Znojmo-Hradiště kaj Znojmo-Louka)
Derflice (k. t. Derflice)
Kasárna (k. t. Mramotice)
Konice (k. t. Konice u Znojma)
Mramotice (k. t. Mramotice)
Načeratice (k. t. Načeratice)
Oblekovice (k. t. Oblekovice)
Popice (k. t. Popice u Znojma)
Přímětice (k. t. Přímětice)

Konsisto de la urbo estis antaŭe ankaŭ municipoj Dobšice, Dyje, Kuchařovice, Nový Šaldorf-Sedlešovice kaj Suchohrdly.

Transporto

Urba trafiko

Urbo Znojmo havas de la unua januaro 2010 kvin tagajn busliniojn kaj du noktajn busliniojn. De la unua de julio 2010 tiuj ĉi linioj estas plene parto de Integrita trafika sistemo de la Sudmoravia regiono^[8]. Nuntempe pri urba trafiko zorgas du kompanioj: Znojemská dopravní společnost PSOTA s.r.o. kaj Bítešská dopravní společnost, spol. s r.o..

Trajna kaj ŝosea konektoj

Urbo Znojmo havas direktan trajnan konekton kun Břeclav kaj de decembro 2009 ankaŭ kun Vieno. Konekto al Vieno estas priservita de ÖBB. Lokaj trajnoj veturas ankaŭ al Okříšky aŭ iam al Jihlava. Al ĉefurbo de Moravio, Brno trajnoj veturas ankaŭ, sed ne direktaj. Loĝantoj de Znojmo, kiu veturas al Brno, plej ofte uzas ŝoseon numero 53^[9] al Pohořelice, de kie jam uzas aŭtovojon numero 52 al Brno. Al Jihlava, de kie estas aŭtostrado, gvidas ŝoseo numero 38. Tiu ĉi ŝoseo numero 38 poste gvidas al limtransirejo Hatě–Kleinhaugsdorf (poste gvidas al Vieno). Ŝoseo numero 413 gvidas al Retz.

Sporto

Ekde 2008 ĉi-jare fine de septembro okazas konkurso de kanuoj.^[10]

Esperanta agado

En urbo estas ZEO - arbo.

Partneraj urboj

Vidu ankaŭ

Pluaj fotoj

Preĝejo de sankta Nikolao kun kapelo de sankta Venceslao kaj valo de rivero Dijo
Strato Velká Mikulášská
Fervoja stacio
Valbaraĵo, areo de znojma burgo kaj bierfarejo
Monaĥejo Louka
Vinaj keloj en Znojmo
Urbodoma turo en strato Obroková
Turo de Vlk, konsisto de iama Malsupra pordego
Znojma historia subterejo
Placo de Masaryk (Malsupra)