بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ئەنجومەنی باڵای نیشتمانیی تورکیا

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ئەنجومەنی باڵای نیشتمانیی تورکیا
Türkiye Büyük Millet Meclisi
ئاڕم یان لۆگۆ
نیشانی ئەنجومەنی باڵای نیشتیمانیی تورکیا
جۆر
جۆرتاکە پەرلەمانی
مێژوو
دامەزراندن٢٣ی نیسانی ١٩٢٠ (١٠٤ ساڵ لەمەوبەر) (١٩٢٠-٠٤-٢٣)
جیابوونەوەئەنجومەنی گشتیی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی
سەرکردایەتی
سەرۆکنوعمان کورتولمووش، ئاک پارتی
لەدوای ٧ی حوزەیرانی ٢٠٢٣
جێگرانی سەرۆکبەکیر بۆزداغ، ئاک پارتی
گوڵزار بیچەر کەرەجا، جەھەپە
سری سورەیا ئوندەر، دەم پارتی
جەلال عەدنان، مەھەپە
لەدوای ٧ی حوزەیرانی ٢٠٢٣
ڕێبەری گرووپی حکوومەتعەبدوڵڵا گولەر، ئاک پارتی
لەدوای ٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٣
ڕێبەری سەرەکیی گرووپی ئۆپۆزیسیۆنئوزگوور ئوزەل، جەھەپە
پێکھاتە
کورسییەکان٦٠٠
Turkey Parliament 2023 political spectrum.svg
گرووپە سیاسییەکانیحکوومەت (٢٦٥)
  •   ئاک پارتی (٢٦٥)

متمانە و دابینکردن (٥٥)

ئۆپۆزیسیۆن (٢٧٤)

بەتاڵ (٦)

  •   بەتاڵ (٦)
درێژی خوول٥ ساڵ
ھەڵبژاردنەکان
دوایین ھەڵبژاردنی١٤ی ئایاری ٢٠٢٣
ھەڵبژاردنی داھاتوویلانیزۆر ھەتا ٢٠٢٨
درووشم
«دەسەڵاتی بێ پاساو و مەرج ھی نیشتمانە»
شوێنی کۆبوونەوە
TBMM, October 2021.jpg
ئەنقەرە، کۆماری تورکیا
ماڵپەر
ئەنجومەنی باڵای نیشتیمانیی تورکیا

ئەنجومەنی باڵای نیشتمانیی تورکیا یان ئەنجومەنی نیشتمانی گەورەی تورکیا (بە تورکی: Türkiye Büyük Millet Meclisi، بە کورتە TBMM)، ھەروەھا ناسراو بە پەرلەمان (بە تورکی: Meclis یان Parlamento)، یەکەم دەسەڵاتی یاسادانان لە کۆماری تورکیایە. ئەنجومەنی باڵای نیشتمانی تاکە دەزگایە کە لەلایەن دەستووری تورکیاوە مافی تەواوی یاسادانانی پێدراوە. لە ٢٣ی نیسانی ١٩٢٠، لە ئەنقەرە لە سەردەمی شەڕی نیشتمانیدا[ا] دامەزرا.[١][٢]

زمانەکان

[دەستکاری]

خولەکەکانی پەرلەمان وەردەگێڕدرێنە سەر چوار زمانی عەرەبی، ڕووسی، ئینگلیزی و فەڕەنسی، بەڵام بە زمانی کوردی کە دووەم گەورەترین زمانە لە تورکیا وەرناگێڕدرێت.[٣] ھەرچەندە ڕێگە بە ھەندێک دەستەواژەی کوردی دەدرێت، بەڵام قسەکردنی تەواو بە زمانی کوردی قەدەغە کراوە.[٤]

لیژنەکان

[دەستکاری]

لیژنە تایبەتمەندەکان

[دەستکاری]
  1. لیژنەی دادپەروەری (٢٧ ئەندام)[٥]
  2. لیژنەی دەستوور (٢٦ ئەندام)[٦]
  3. لیژنەی ھاوئاھەنگی لەگەڵ یەکێتیی ئەورووپا (٢٧ ئەندام)[٧]
  4. لیژنەی کارە گشتییەکان، ناوچەیی، گواستنەوە و گەشتیاری (٢٦ ئەندام)[٨]
  5. لیژنەی ژینگە (٢٦ ئەندام)[٩]
  6. لیژنەی کاروباری دەرەوە (٢٥ ئەندام)[١٠]
  7. لیژنەی دیجیتاڵ میدیا (١٧ ئەندام)[١١]
  8. لیژنەی داواکارییەکان (١٢ ئەندام)[١٢]
  9. لیژنەی ئاسایش و ھەواڵگری (١٧ ئەندام)[١٣]
  10. لیژنەی کاروباری ناوخۆ (٢٦ ئەندام)[١٤]
  11. لیژنەی پشکنینی مافی مرۆڤ (٢٥ ئەندام)
    1. لیژنەی لاوەکی بۆ پشکنینی ئیسلامۆفۆبیا و ڕەگەزپەرستی (١٠ ئەندام)[١٥]
    2. لیژنەی لاوەکی بۆ پشکنینی مافی سزادراوان و دەستبەسەرکراوان[١٦]
    3. لیژنەی لاوەکی کۆچ (١٠ ئەندام)[١٧]
    4. لیژنەی لاوەکی مافی منداڵان (١٠ ئەندام)[١٨]
  12. لیژنەی یەکسانی بۆ ژنان و پیاوان (٢٦ ئەندام)[١٩]
  13. لیژنەی کۆمپانیا حکوومییەکان (٣٥ ئەندام)[٢٠]
  14. لیژنەی نیشتمانی پەروەردە، ڕۆشنبیری، لاوان و وەرزش (٢٦ ئەندام)[٢١]
  15. لیژنەی بەرگری نیشتمانی (٢٦ ئەندام)[٢٢]
  16. لیژنەی پلاندانان و بوودجە (٣٠ ئەندام)[٢٣]
  17. لیژنەی تەندروستی، خێزان، دامەزراندن و کاروباری کۆمەڵایەتی (٢٧ ئەندام)[٢٤]
  18. لیژنەی پیشەسازی، بازرگانی، وزە، سامانە سروشتییەکان، زانیاری و تەکنەلۆژیا (٢٦ ئەندام)[٢٥]
  19. لیژنەی کشتوکاڵ و دارستان و کاری گوندنشینەکان (٢٦ ئەندام)[٢٦]

لیژنەکانی لێکۆڵینەوەی پەرلەمان

[دەستکاری]

ئەم لیژنانە دادەمەزرێن ئەگەر ھەر داواکارییەکی لێکۆڵینەوە بدرێتە سەرۆک و جێگری سەرۆک و وەزیرەکان، و لەلایەن ئەنجومەنی گشتی لە ڕێگەی دەنگدانی شاراوە پەسەند بکرێت.

تێبینییەکان

[دەستکاری]
  1. ^ پێکھاتوو لە پارتی سەعادەت (١٠ کورسی) و پارتی داھاتوو (١٠ کورسی)
  2. ^ زیاتر بە شەڕی سەربەخۆیی ناسراوە

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ «IPU PARLINE database: TURKEY (Türkiye Büyük Millet Meclisi (T.B.M.M)), Presidency». archive.ipu.org. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  2. ^ https://www.allaboutturkey.com/parliament.html
  3. ^ English، Duvar (١٠ی ئایاری ٢٠٢١). «Turkish parliament offers simultaneous translation into four languages, excludes Kurdish». https://www.duvarenglish.com/turkish-parliament-offers-simultaneous-translation-into-four-languages-excludes-kurdish-news-59082 (بە تورکی). لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: بەستەری دەرەکی لە |وێبگە= (یارمەتی)
  4. ^ English، Duvar (١٢ی تەممووزی ٢٠٢٢). «HDP MP not allowed to speak Kurdish in parliament». https://www.duvarenglish.com/hdp-mp-not-allowed-to-speak-kurdish-in-parliament-news-61603 (بە تورکی). لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: بەستەری دەرەکی لە |وێبگە= (یارمەتی)
  5. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-adalet-komisyonu-hakkinda/adalet-komisyonu/f72877d1-b46b-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  6. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-anayasa-komisyonu-hakkinda/anayasa-komisyonu/f72877d1-b46c-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  7. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-avrupa-birligi-uyum-komisyonu-hakkinda/avrupa-birligi-uyum-komisyonu/f72877d1-b47a-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  8. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-bayindirlik-imar-ulastirma-ve-turizm-komisyonu-hakkinda/bayindirlik-imar-ulastirma-ve-turizm-komisyonu/f72877d1-b46a-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  9. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-cevre-komisyonu-hakkinda/cevre-komisyonu/f72877d1-b46d-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  10. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-disisleri-komisyonu-hakkinda/disisleri-komisyonu/f72877d1-b468-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  11. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-dijital-mecralar-komisyonu-hakkinda/dijital-mecralar-komisyonu/f72877d1-b4c7-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  12. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-dilekce-komisyonu-hakkinda/dilekce-komisyonu/f72877d1-b46e-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  13. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-guvenlik-ve-istihbarat-komisyonu-hakkinda/guvenlik-ve-istihbarat-komisyonu/f72877d1-b460-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  14. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-icisleri-komisyonu-hakkinda/icisleri-komisyonu/f72877d1-b46f-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  15. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-icisleri-komisyonu-hakkinda/icisleri-komisyonu/f72877d1-b46f-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  16. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisaskomisyonlariinsanhaklari-alt-komisyon-hukumlu/insan-haklarini-inceleme-komisyonu/f72877d1-b470-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  17. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisaskomisyonlariinsanhaklari-alt-komisyon-goc/insan-haklarini-inceleme-komisyonu/f72877d1-b470-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  18. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisaskomisyonlariinsanhaklari-alt-komisyon-cocuk/insan-haklarini-inceleme-komisyonu/f72877d1-b470-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  19. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/KomisyonUyeleri/kadin-erkek-firsat-esitligi-komisyonu/f72877d1-b499-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  20. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/KomisyonUyeleri/kamu-iktisadi-tesebbusleri-komisyonu/f72877d1-b471-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  21. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-milli-egitim-kultur-genclik-ve-spor-komisyonu-hakkinda/milli-egitim-kultur-genclik-ve-spor-komisyonu/f72877d1-b472-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  22. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-milli-savunma-komisyonu-hakkinda/milli-savunma-komisyonu/f72877d1-b477-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  23. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-plan-ve-butce-komisyonu-hakkinda/plan-ve-butce-komisyonu/f72877d1-b469-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  24. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-saglik-aile-calisma-ve-sosyal-isler-komisyonu-hakkinda/saglik-aile-calisma-ve-sosyal-isler-komisyonu/f72877d1-b475-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  25. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-sanayi-ticaret-enerji-tabii-kaynaklar-bilgi-ve-teknoloji-komisyonu-hakkinda/sanayi-ticaret-enerji-tabii-kaynaklar-bilgi-ve-teknoloji-komisyonu/f72877d1-b474-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  26. ^ www.tbmm.gov.tr https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/Icerik/ihtisas-komisyonlari-tarim-orman-ve-koyisleri-komisyonu-hakkinda/tarim-orman-ve-koyisleri-komisyonu/f72877d1-b476-037b-e050-007f01005610. لە ٤ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)

بەستەرە دەرەکییەکان

[دەستکاری]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ئەنجومەنی_باڵای_نیشتمانیی_تورکیا&oldid=1348204»