Mī-guók

Mī-lé-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók
Mī-lé-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók United States of America
	gì hŭi-ciŏng
	Gáik-ngiòng: In God We Trust (guăng-huŏng, Ĭng-ngṳ̄); "Nè̤ng-gă sáng Siông-dá̤"; E Pluribus Unum (Diòng-tūng, Lá-dĭng-ngṳ̄); "Hăk cé̤ṳng ùi ék"
	Guók-gŏ̤: Sĭng-dèu-gì; Guók-gă céng-hèng-kuóh: Īng-uōng gì Sĭng-dèu-gì;
Siū-dŭ	Washington, D.C.
Có̤i duâi siàng-chê	Niū-iók-chê
Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng	Ĭng-ngṳ̄
Céng-hū	Lièng-băng Gê̤ṳng-huò-guók
• cūng-tūng	Joe Biden
• hó-cūng-tūng	Kamala Harris
Miêng-cék
• Dŭ-liāng	9,631,418 km2 (3,718,711 sq mi) (dâ̤ 3 miàng)
Ìng-kēu
• 2019 nièng puō-că	328,239,523 (dâ̤ 3 miàng)
• Mĭk-dô̤	35/km2 (90.6/sq mi) (dâ̤ 3 miàng)
GDP (mìng-ngiê)	2013 nièng gū-gié
• Dŭ-liāng	174,189.25 é
• Bìng-gĭng	54,596
Gini (2013 nièng)	40.8; dṳ̆ng
HDI (2013 nièng)	0.914; cĭng gŏ̤
Huó-bê	Mī-gĭng (USD)
Diêng-uâ kṳ̆-hô̤	+1
ISO 3166 dâi-hô̤	USA
Uōng-mĭk sáuk-siā	.us

"Mī-guók" sê siŏh piĕng Bàng-uâ-cê ùng-ciŏng, buóh ché̤ṳ Háng-cê bēng-buōng "美國", dók cŭ-uái.

Mī-guók (美國) sê Báe̤k Mī-ciŭ gì siŏh ciáh guók-gă. Ĭ liāng-tū să̤-buô sê Tái-bìng-iòng, dĕ̤ng-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Gă-nā-dâi, nàng-buô sê Mĕ̤k-să̤-gŏ̤. Mī-guók sê sié-gái siông céng-dê, gŭng-sê̤ṳ, gĭng-cá̤, kuŏ-gé có̤i huák-dăk gì guók-gă.

Miàng-cê

Ciòng-chĭng Mī-lé-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók (美利堅合衆國, Ĭng-ngṳ̄: United States of America), gô-dā̤ iâ hô̤ lō̤ Huă-gì-guók (花旗國), Dâi-mī-guók (大美國)^[1]^:407.

Lĭk-sṳ̄

15,000 nièng ī-sèng, Éng-dê-ăng buô-lŏk cêu ī-gĭng sĕng-uăk diŏh Mī-ciŭ. 16 sié-gī, Ĭng-guók ciéng-liāng Báe̤k Mī-ciŭ dĕ̤ng-ngiâng, kăi-sṳ̄ sĭk-mìng tūng-dê. 1776 nièng 7 nguŏk 4 hô̤, ĭ gì 13 ciáh sĭk-mìng-dê siŏng-buó dŭk-lĭk; 1783 nièng, dŭk-lĭk ciéng-cĕng giék-sók, Ĭng-guók sék-bâi bêng-chiā sìng-nêng ĭ gì sĭk-mìng-dê dŭk-lĭk. Cī 13 ciáh ciŭ cêu sê có̤i cā gì Mī-guók. Hiêng-hâ-sì gì Mī-guók gê̤ṳng-cūng ô 50 ciáh ciŭ.

1991 nièng Sŭ-lièng gāi-tā̤ ī-hâiu, Mī-guók ék-dĭk sê sié-gái mì-ék gì chiĕu-gék duâi-guók.

Céng-dê

Hèng-céng kṳ̆-hĕk

Ùng-huá

Băh Gṳ̆ng (White House) sê Mī-guók cūng-tūng dêu gâe̤ng gĕ̤ng-cáuk gì sū-câi.

Mī-guók gióng guók sèng-hâiu, ĭ gié-sìng gì ciō-iéu sê Ĭng-guók gì ùng-huá, dáng-sê mā-siông cêu ṳ̀ng-hăk lāu Să̤-băng-ngà, Ái-ī-làng, Dáik-guók, É-dâi-lé, Huák-guók, Hò̤-làng ī-gĭk Hĭ-ciŭ gâe̤ng Ā-ciŭ gì ùng-huá. Ô cĭng sâ̤ nè̤ng gōng Mī-guók sê ùng-huá gì „ṳ̀ng-diāng“ (melting pot), bók-guó hiêng-dâi iâ ô nè̤ng nêng-ùi cūng-kuāng gì bī-liê mâ̤ sék-dáung, ĭng-ôi Mī-guók ùng-huá sê dŏ̤-nguòng-huá, ng-sê "ṳ̀ng-diāng".

Mī-guók ô cĭng sâ̤ Hók-ciŭ iè-mìng, duâi-buô-hông sê téng Diòng-lŏ̤h lì gì.

Mī-guók-nè̤ng ó̤i páh lài-giù gâe̤ng gāng-lāng-giù (hĕ̤k miàng "Mī-guók kă-giù").

Cŭng-gáu

Cŭng-gáu sê Mī-guók ùng-huá cĭng iéu-gīng gì siŏh buô-hông. 46% gì Mī-guók-nè̤ng ô có̤ lā̤-buái gì sĭk-guáng. 58% gì Mī-guók-nè̤ng gōng, ĭ-gáuk-nè̤ng bàng-siòng sèu-sèu sṳ̆-liòng sĕng-miâng é-ngiê gì ùng-dà̤. Ciā bī-liê chiĕu-guó lāu Ĕu-ciŭ, Nĭk-buōng dēng huák-dăk guók-gă.

58% gì Mī-guók-nè̤ng séng Gĭ-dók-gáu gì Sĭng-gáu. Mī-guók gì guók-gă gáh-ngiòng sê "In God we trust" (Nāng-gă siŏng-séng Siông-dá̤). Sĭng-gáu gì sṳ̆-siōng īng-hiōng lāu Mī-guók gì céng-dê.

Chăng-kō̤ cṳ̆-lâiu

↑ R. S. Maclay; C. C. Baldwin; S. H. Leger. Dictionary of the Foochow Dialect 3. 1929.

Wikimedia Commons diē-sié ô gâe̤ng Mī-guók ô-găng-guó gì nô̤i-ṳ̀ng.

[Dictionary_of_the_Foochow_Dialect-1] R. S. Maclay; C. C. Baldwin; S. H. Leger. Dictionary of the Foochow Dialect 3. 1929.

[1]