Hĭ-ciŭ
外觀
Hĭ-ciŭ (非洲), ciòng miàng Ā-hĭ-lé-gă (阿非利加)[1], sê sié-gái dâ̤ 2 duâi gì dâi-lṳ̆k, miêng-cék 30,221,532 km², sê dê-giù biēu miêng-cék gì 6.0%, ciòng-buô lṳ̆k-dê miêng-cék gì 20.4%. 2005 nièng tūng-gié, gê̤ṳng-cūng ô 8.9 é nè̤ng sĕng-uăk diŏh Hĭ-ciŭ, dâi-kái sê sié-gái ciòng-buô ìng-kēu gì 14%.
Hĭ-ciŭ báe̤k-buô sê Dê-dṳ̆ng-hāi, dĕ̤ng-báe̤k buô sê Suez Ông-ò̤ gâe̤ng È̤ng-hāi, dĕ̤ng-nàng buô sê Éng-dô-iòng, să̤ buô sê Dâi-să̤-iòng.
Hĭ-ciŭ ké̤ṳk nêng-ùi sê ìng-lôi huák-nguòng gì dê-huŏng.
Mìng-chĭng gì lài-lĭk
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]"Hĭ-ciŭ" găk Să̤-huŏng ngṳ̄-ngiòng diē-sié sê „Africa“: „Afri“ sê gū-cā sĕng-uăk diŏh Báe̤k Hĭ Carthago dê-kṳ̆ gì mìng-cŭk gì miàng; "-ca" sê Lá-dĭng-ngṳ̄ gì sṳ̀-muōi, é-sé̤ṳ sê "guók-gă hĕ̤k-ciā liāng-tū".
Guók-gă
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]- Burundi
- Djibouti
- Eritrea
- Ethiopia
- Kenya
- Comoros
- Rwanda
- Seychelles
- Somalia
- Somaliland -- buô-hông sìng-nêng
- Tanzania
- Uganda
- Cameroon
- Congo Mìng-ciō Gê̤ṳng-huò-guók
- Congo Gê̤ṳng-huò-guók
- Chiáh-dô̤ Guinea
- Gabon
- São Tomé gâe̤ng Príncipe
- Dṳ̆ng-hĭ Gê̤ṳng-huò-guók
- Algeria
- Ăi-gĭk
- Nàng Sudan
- Lṳ̄-bī-ā
- Morocco
- Sahrawi Ā-lá-báik Mìng-ciō Gê̤ṳng-huò-guók -- buô-hông sìng-nêng
- Sudan
- Tunisia
- Angola
- Botswana
- Nàng-hĭ
- Lesotho
- Madagascar
- Malawi
- Mauritius
- Mozambique
- Namibia
- Eswatini
- Zambia
- Zimbabwe
- Benin
- Burkina Faso
- Cabo Verde
- Côte d'Ivoire
- Gambia
- Ghana
- Guinea
- Guinea-Bissau
- Liberia
- Mali
- Mauritania
- Niger
- Nigeria
- Senegal
- Sierra Leone
- Chad
- Togo
Dê-kṳ̆
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]- Canary Gùng-dō̤ -- sṳ̆k Să̤-băng-ngà
- Ceuta -- sṳ̆k Să̤-băng-ngà
- Melilla -- sṳ̆k Să̤-băng-ngà
- Madeira -- sṳ̆k Buò-dò̤-ngà
- Ĭng-guók Éng-dô-iòng Liāng-tū -- sṳ̆k Ĭng-guók
- Mayotte -- sṳ̆k Huák-guók
- Réunion -- sṳ̆k Huák-guók
- Saint Helena, Ascension gâe̤ng Tristan da Cunha -- sṳ̆k Ĭng-guók
Chăng-kō̤
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]- ↑ R. S. Maclay; C. C. Baldwin; S. H. Leger. Dictionary of the Foochow Dialect 3. 1929. 1.