Idi na sadržaj

Rumunski lej

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Rumunski lej
Leŭ
Nacionalna bankaNarodna banka Rumunije (Banca Naţională a României)

Lej (rumunski: leŭ) je zvanična valuta u Rumuniji. Po standardu ISO 4217 njena oznaka je RON. Manje jedinica je ban i iznosi stoti dio leja. Novac izdaje Narodna banka Rumunije (ru. Banca Naţională a României).

Historija

[uredi | uredi izvor]

Nastanak počinje još 1867., gdje je lej uveden prvenstveno kao kovanica. Ubrzo je potisnut ruskom rubljom koja je korištena do 1889. Od 1889. lej je imao pokriće u zlatu koje se održalo do 1914. Lej je bio historijski vezan za razne strane valute: američki dolar, rusku rublju kao i marku rajha. Zakonom je, tokom 1970.-1989, propisan devizni kurs. Zbog visoke stope inflacije bilo je lej je nekoliko puta reformisan, posljednja denominacija je bila 2005. Tada je uveden novi lej u zamjenu za stari po kursu 1: 10000. Uvođenje eura se očekuje 2015.[1]

Novčanice

[uredi | uredi izvor]

Novčanice se izdaju u apoenima od 1, 5, 10, 50, 100, 200 i 500 leja.[1]

Prva serija

[uredi | uredi izvor]

Od 1877. izdaju se novčanice u apoenima od 5, 10, 20, 50, 100 i 500 leja. Narodna banka Rumunije je počela od 1881. s redovnim izdavanjem u apoenima od 20, 100 i 1000 leja. Od 1917. Ministarstvo finansija izdaje novčanice u apoenima od 10, 25 i 50 bana.

Druga serija

[uredi | uredi izvor]

Od 1947. ministarstvo finanija izdaje novčanice s apoenom od 20 leja a Narodna banka Rumunije izdaje apoene od 100, 500 i 1000 leja.

Treća serija

[uredi | uredi izvor]

Od 1952. ministarstvo finansija izdaje novčanice u apoenima od 1, 3 i 5 leja a Narodna banka uvodi apoene od 10, 25 i 10 leja. Od 1966. proizvodnju novčanica preuzima Narodna banka socijalističke republike Rumunije. Novčanice se izdaju u apoenima od 1, 3, 5, 10, 25, 50 i 100 leja. Od 1991. uvode se novčanice u apoenima od 500 i 1000 leja, slijede 10.000 (1994.), 50.000 (1996.), 100.000 (1998.), 500.000 (2000.) i 1000.000 leja (2003.). Od 1999. papirne novčanice se mijenjaju polimernim.

Četvrta serija

[uredi | uredi izvor]

Novčanice od polimera od 2005., izdaju se apoenima od 1, 5, 10, 50, 100 i 500 leja. Novčanica od 200 leja uvodi se 2006. Dizajn novih novčanica u apoenima od 1, 5, 10, 50 i 100 leja koje su zamijenile stare zasniva se na dizajnu istih od 10.000, 50.000, 100.000, 500.000 i 1 milion leja.

Novčanice [2] u opticaju nakon denominacije:

  • 10.000 leja = 1 lej
  • 50.000 leja = 5 leja
  • 100.000 leja = 10 leja
  • 500.000 leja = 50 leja
  • 1.000.000 leja = 100 leja

Rumunija je prva evropska zemlja koja je uvela novčanice od polimera i prva na svijetu s dvije serije novčanica ove vrste.

Vrijednost Slika Portret Veličina
1 lej 1 lej Nicolae Iorga 120 × 62 mm
5 leja 5 leja George Enescu 127 × 67 mm
10 leja 10 leja Nicolae Grigorescu 134 × 72 mm
50 leja 50 leja Aurel Vlaicu 140 × 77 mm
100 leja 100 leja Ion Luca Caragiale 147 × 82 mm
200 leja 200 leja Lucian Blaga 150 × 82 mm
500 leja 500 leja Mihai Eminescu 153 × 82 mm

Kovanice

[uredi | uredi izvor]

Kovanice se izdaju u apoenima od 1, 5, 10 i 50 bana.[1]

Vrijednost Slika Sastav Masa Prečnik Debljina Datum izdavanja
10 bana 10 Bani Cu 1867.
1 bana 1 Ban Cu 1900.
10 bana 10 Bani Cu-Ni 1900.
1 leja 1 Leu Ni-mesing 1938.
500 leja 500 Lei Ag 12,0 g 1944.
10.000 leja 10.000 Lei mesing 1947.
100.000 leja 100.000 Lei Ag 25,0 g 1946.

Druga serija se izdaje 15. augusta 1947 u apoenima od 50 bana i 1, 2 i 5 leja. Poslije svrgavanja kralja Michaela I i proglašenjem Narodne republike Rumunije izdaju se, u periodu od 1948.-1952., nove kovanice u apoenima 1, 2, 5 i 50 leja.

Vrijednost Slika Sastav Masa Prečnik Debljina Datum izdavanja
50 bana 50 Bani mesing 1947.
1 lej 1 Leu Cu 1947.
2 leja 2 Lei mesing 1947.
5 leja 5 Lei Al 1947.

Treća serija se izdaje od 1960. Kovanice su imale vrijednost od 5, 15, 25 bana kao i 1, 3 leja. Kovane su od čelika presvučenog s niklom. Nakon 1975. sve kovanice su, izuzev 3 leja, zamijenjene novim od aluminija. Od 1978. serija je upotpunjena kovanicom od 5 leja. Od 1999., zbog rasta stope inflacije, kuju se kovanice od 500, samo godinu dana kasnije od 1000 i napokon 2001. od 5000 leja. Denominacijom 1:10000 je nominalna vrijednost tih kovanica iznosila 5, 10 i 50 bana i takve su bile u opticaju do 2009.

Vrijednost Slika Sastav Masa Prečnik Debljina Datum izdavanja
3 leja 3 Lei Čelik presvučen s niklom 1966.
5 leja 5 Lei Al 1978.

Četvrta i zadnja serije je uslijedila 2005. Trenutne kovanice su u apoenima od 1, 5, 10 i 50 bana. Pored toga zadnja serija nosi državni simbol, grb, godinu kovanja i nominalnu vrijednost.[3]

Vrijednost Slika Sastav Masa Prečnik Debljina Datum izdavanja
1 ban Čelik presvučen mesingom 2,4 g 16,75 mm 1,6 mm 1. juli 2005
5 bana Čelik presvučen s bakrom 2,78 g 18,25 mm 1,6 mm 1. juli 2005
10 bana Čelik presvučen s niklom 4,0 g 20,5 mm 1,8 mm 1. juli 2005
50 bana 80 % Cu, 15 % Zn, 5 % Ni 6,1 g 23,75 mm 1,9 mm 1. juli 2005

Inflacija

[uredi | uredi izvor]
Kurs EUR/RON

Godišnja stopa inflacije iznosi 7,1%.

Zanimljivosti

[uredi | uredi izvor]

Moldavski lej je nazvan po rumunskom nakon što je ova država postala nezavisna 1993. godine.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b c (de)finanzen.net. "Kurs euro/rumunski lej". Pristupljeno 4. 10. 2015.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
  2. ^ "Die Banknoten". Arhivirano s originala, 3. 4. 2017. Pristupljeno 5. 10. 2015.
  3. ^ vgl.: Predstavnički dom Rumunije, zakon o grbu Rumunije Arhivirano 27. 9. 2007. na Wayback Machine (rumunski jezik)

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Rumunski lej
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumunski_lej&oldid=3572801"