Перайсці да зместу

Федэрыка Гарсія-Лорка

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Федэрыка Гарсіа Лорка
Federico García Lorca
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні ісп.: Federico del Sagrado Corazón de Jesús García Lorca
Дата нараджэння 5 чэрвеня 1898(1898-06-05)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 19 жніўня 1936(1936-08-19)[2][4][…] (38 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
  • невядома[6]
Грамадзянства
Бацька Federico García Rodríguez[d]
Маці Vicenta Lorca Romero[d]
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці паэт, драматург, музыкант, мастак-графік
Кірунак Пакаленне 27 года[d]
Жанр тэатр, паэзія і мастацтва
Мова твораў іспанская
Подпіс Выява аўтографа
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку
Помнік Федэрыка Гарсія-Лорка на плошчы дэ Санта Ганна ў Мадрыдзе

Федеры́ка Гарсі́я-Ло́рка (ісп.: Federico García Lorca, 1898—1936) — іспанскі паэт і драматург, вядомы таксама як музыкант і мастак-графік. Цэнтральная фігура «пакаленне 27 года», адзін з самых яскравых і значных дзеячаў іспанскай культуры XX стагоддзя. Забіты ў пачатку Грамадзянскай вайны ў Іспаніі.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Лорка нарадзіўся 5 чэрвеня 1898 у гарадку Фуэнтэ-Вакерас у іспанскай правінцыі Гранада. У школе ўражлівы хлопчык не вельмі паспяхова вучыўся. У 1909 сям'я пераехала ў Гранаду. У 1910-я Федэрыка актыўна ўдзельнічаў у жыцці мясцовага мастацкага таварыства. У 1914 годзе Лорка пачаў вывучаць права, філасофію і літаратуру ва ўніверсітэце Гранады. Гарсія Лорка шмат падарожнічае па краіне. У 1918 у Лоркі выходзіць першы паэтычны зборнік Impresiones y paisajes («Уражанні і краявіды»), які прынёс яму калі не камерцыйны поспех, дык хаця б вядомасць.

У 1919 Гарсія Лорка прыязжае ў Мадрыд. У сталічным універсітэце ён знаёміцца з Сальвадорам Далі і Луісам Буньюэлем, а таксама з Грыгорыа Марцінесам Сьерай, дырэктарам тэатра «Эслава». Па просьбе Сьеры Лорка піша сваю першую пьесу El maleficio de la mariposa («Чараванне матылька») і здзяйсняе яе пастаноўку (1919-1920). Да 1928 ён вучыцца ў Мадрыдскім універсітэце.

У наступныя гады Гарсія Лорка робіцца заўважнай фігурай сярод мастакоў-авангардыстаў. У яго выходзяць новыя паэтычныя зборнікі Romancero gitano («Цыганскі рамансера», 1928). У гэтых вершах паэт, па яго ўласных словах, «хацеў злучыць цыганскую міфалогію з усёй сённяшняй будзённасцю».

Праз год Гарсія Лорка з'язджае ў Нью-Ёрк, у выніку чаго ў хуткім часе з'явяцца кніга вершаў Poeta en Nueva York («Паэт у Нью-Ёрку», 1931), п'есы El público «Публіка» і «Калі пройдзе пяць год» (1931).

Перад пачаткам грамадзянскай вайны Гарсія Лорка з'язджае з Мадрыда ў Гранаду, хаця было відавочна, што там яго чакае сур'ёзная небяспека: на поўдні Іспаніі былі асабліва моцнымі пазіцыі правых. 18 жніўня 1936 нацыяналісты арыштоўваюць Гарсія Лорку, і на наступны дзень паэта забіваюць як рэспубліканца і камуніста (шматлікія сучасныя даследванні абвяргаюць гэтае меркаванне, лічаць, што прычынай расстрэлу Лоркі - варожасць паміж яго сям'ёй і іншымі ўплывовымі сем'ямі рэгыёна. Лорка не рабіў заяваў на карысць бакоў канфлікту і быў асабістым сябрам Хасэ Антоніа Прыма дэ Рыверы). Пасля гэтага да смерці генерала Франка кнігі Гарсія Лоркі былі забароненыя ў Іспаніі.

Проза

[правіць | правіць зыходнік]
  • Impresiones y paisajes (Уражанні і краявіды, 1918)

Зборнікі вершаў

[правіць | правіць зыходнік]
  • Libro de poemas (Кніга вершаў, 1921)
  • Poema del cante jondo (Паэма аб канцы хонда, 1921, выд. 1931)
  • Primeras canciones (Першыя песні, 1921—1922, выд. 1936)
  • Canciones (Песні, 1921—1924, выд. 1927)
  • Oda a Salvador Dalí (Ода Сальвадору Далі, 1926)
  • Romancero gitano (Цыганскі рамансера, выд. 1928)
  • Poeta en Nueva York (Паэт у Нью-Ёрку, 1929—1930, выд. 1940)
  • Llanto por Ignacio Sánchez Mejías (Плач аб Ігнасіо Санчэсу Мехіясу, 1935)
  • Seis poemas gallegos (Шэсць вершаў па-галісійску, выд. 1935)
  • Diván del Tamarit (Дыван Тамарыт, 1936, выд. 1938)
  • Sonetos del amor oscuro (Санеты аб смутным каханні, 1936, выд. 1984)

П'есы

[правіць | правіць зыходнік]
  • Mariana Pineda (Марыяна Пінеда, 1927)
  • La zapatera prodigiosa (Цудоўная чаравічніца, 1930)
  • Retablillo de Don Cristóbal (Балаган дона Крыстобаля)
  • El público (Публіка, 1930)
  • Así que pasen cinco años (Пяць год пасля, 1930)
  • Amor de don Perlimplín con Belisa en su jardín (Каханне дона Перлімпліна, 1933)
  • Bodas de sangre (Крывавае вяселле, 1933)
  • Yerma (Ерма, 1934)
  • Doña Rosita la soltera o el lenguaje de las flores (Донна Расіта, дзяўчына, альбо Мова кветак)
  • La casa de Bernarda Alba (Дом Бернарды Альбы, 1936)

Беларускія пераклады

[правіць | правіць зыходнік]

На беларускую мову творы Лоркі перакладалі Рыгор Барадулін, Макс Шчур, Галіна Дубянецкая[8], Карлас Шэрман.

  • Блакітны звон Гранады : Выбр. лірыка / З ісп. пер. Р.Барадулін; [Укладанне і рэд. пер. К.Шэрмана]. Мінск : Маст.літ., 1975.
  • Выбранае : [вершы] / Федэрыка Гарсія Лорка; пераклад з іспанскай Рыгора Барадуліна. Мінск : Зміцер Колас, 2017.

Зноскі

  1. ↑ а б Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
  2. ↑ а б Frederico Garcia Lorca // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Federico García Lorca // Diccionario biográfico español — Real Academia de la Historia, 2011. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ Itaú Cultural Federico García Lorca // Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
  5. ↑ Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
  6. ↑ https://equltura.com/personajes/federico-garcia-lorca-la-eterna-busqueda-de-los-restos-del-poeta/
  7. ↑ https://datos.gob.es/es/catalogo/e00123904-autores-espanoles-en-dominio-publico-fallecidos-desde-1900
  8. ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Федэрыка_Гарсія-Лорка&oldid=4769533"