Удмурція

Удмурція
удм.: Удмурт Элькун
Герб Сцяг
Краіна	Расія
Гімн	National Anthem of the Udmurt Republic[d]
Уваходзіць у	Расія (1991—?)
Адміністрацыйны цэнтр	Іжэўск
Дата ўтварэння	11 лістапада 1991
Кіраўнік	Q109316612?
Насельніцтва	▼1 493 356 чал. (1 студзеня 2021)
Плошча	42 100 км²
Часавы пояс	SAMT
Код ISO 3166-2	RU-UD
Код аўтам. нумароў	18
Афіцыйны сайт (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Удмурцкая Рэспубліка (руск.: Удмуртская Республика, удм.: Удмурт Элькун), Удмурція (руск.: Удмуртия) — суб’ект Расійскай Федэрацыі. Плошча — 42,1 тыс. км², што складае 0,25 % агульнай плошчы Расійскай Федэрацыі. Мяжуе на захадзе і поўначы з Кіраўскай вобласцю, на ўсходзе — з Пермскім краем, на поўдні — з Башкартастанам і Татарстанам.

Насельніцтва — 1552,8 тыс. чал. (2005). Шчыльнасць насельніцтва: 36,9 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва: 69,4 %. Нацыянальны склад: рускія — 60,1 %, удмурты — 29,3 %, татары — 6,9 %, іншыя — 3,7 %. Сталіца — Іжэўск. Буйнейшыя гарады: Сарапул, Глазаў, Воткінск.

Геаграфія

рака Чапца пад г. Глазаў

Тэрыторыя рэспублікі — узгорыстая раўніна, паступова зніжацца з поўначы на поўдзень і з усходу на захад; значную частку раздзяляюць даліны рэк і яры. На поўначы — Верхнякамскае ўзвышша (вышыня да 330 м), на захадзе, у басейне р. Кільмезь, — забалочаная нізіна. У паўднёвай частцы Удмурціі невялікія Мажгінскае і Сарапульскае ўзвышша, падзеленыя р. Іж і яе прытокамі. Карысныя выкапні — нафта (радовішча Архангельскае, Чутырска-Кіенгопскае, Мішкінскае і інш.), торф, будматэрыялы (кварцавыя пяскі, гліны, вапнякі і інш.). Удмурція багатая на мінеральныя крыніцы (Варзі-Ятчы, Кізнер).

Клімат умерана кантынентальны. Зіма халодная, лета параўнальна цёплае. Сярэдняя тэмпература студзеня ад −15,5 °C на поўначы да −14,2 °C на поўдні, ліпеня адпаведна ад 17,5 да 19 °C. Ападкі (400—600 мм у год) па сезонах размяркоўваюцца нераўнамерна; вегетацыйны перыяд доўжыцца з канца красавіка да канца верасня (сума тэмператур 1700—2100 ° С).

Найбуйнейшая рака — Кама (выток знаходзіцца на паўночным усходзе рэспублікі). Астатнія рэкі належаць басейну Камы: Сіва, Іж, Чапца, Кільмезь і інш. На усходзе і паўднёвым усходзе Кама — важная суднаходная артэрыя, якая злучае Удмурцію з Заходнім Уралам, Паволжам і Цэнтрам.

Пераважаюць дзярнова-падзолістыя глебы сярэдняй і моцнай ступені ападзоленасці. На поўдні і паўднёвым усходзе — шэрыя лясныя глебы. На ўсходзе, поўдні і поўначы рэспублікі сустракаюцца астраўкі дзярнова-карбанатных глебаў; слабападзолістыя балотныя глебы — пераважна ў заходніх і паўночных раёнах; алювіяльныя — па далінах рэк.

Сімволіка

• Герб Удмурціі
• Сцяг Удмурціі

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Удмурція
• Афіцыйны сайт Архівавана 14 кастрычніка 2018.