مالییه

مالییه — ایقتیصاد علمی‌نین بیر قوْلو ساییلیر و علمی فوندلارین ایداره ائدیلمه‌سی ایله مشغول‌دور. مالییه بیزنس مالییه‌سی، فردی مالییه و اجتماعی مالییه‌نی ایحاطه ائدیر. مالییه‌یه پول ییغیمینی و عادتاً، پولون بورج وئریلمه‌سی ده داخیلدیر. اساساً، زامان، پول و ریسک آنلاییشلاری و اوْنلارین بیر-بیری ایله علاقه‌سی ایله مشغول‌دور. عئینی زاماندا، پولون خرجلنمه‌سی و بودجه‌نین حاضیرلانماسی ایله ده مشغول‌دور. مالییه پروسسی، اساساً، فیزیکی و حۆقوقی شخصلرین بانکا امانت یئرلشدیرمه‌سی واسطه‌سی‌له ایشلییر. بانک پولو دیگر فیزیکی و حۆقوقی شخصلره ایستهلاک و یا اینوئستی‌سییا آماچ‌له اعتیبار اوْلاراق وئریر و اوْنلاردان فایز طلب ائدیر. اعتیبارلر، سوْن واختلاردا آرتان هیز‌له، یئنی‌دن ساتیش اۆچون پاکئت‌لنیر، یعنی اینوئستور اعتیباری (بورجو) یا بانک‌دان، یا دا بیرباشا شیرکت‌دن آلیر. ایستیقراز ورقلری شیرکتلر طرفیندن اینوئستورلارا بیرباشا ساتیلان بورج‌دور، بۇ زامان اینوئستور فایز الده ائدیر و یا ایستیقراز ورقینی تکرار بازاردا ساتیر. بانک قیسمتو اعتیبار تامین ائتمک‌له فوندلاشمانین اساس واسطه‌چی‌سی روْلون‌دا چیخیش ائدیر. آنجاق، شخصی سرمایه، بیرگه فوند، (موتوال فوند)، قورونما فوندلاری (هئدگئ فوند) و دیگر قۇروملار مۆختلیف ایستیقراز ورقلرینه اینوئستی‌سییا ائتمک‌له اهمیت قازانمیشلار. اینوستی‌سیا کیمی قئید اوْلونان مالییه فعّاللری مالییه ریسکینه نظارت ائتمک آماچ‌له مالییه ریسکی‌نین مئنئجمئنتینه اؤزل دیقّت یئتیری‌له‌رک ایداره ائدیلیر. مالییه آلتلری مۆختلیف نؤع قیمت‌لی کاغیذلارین بیرژالاردا آلینیب ساتیلماسینا ایمکان یارادیر. بۇ قیمت‌لی کاغیذلارا ایستیقراز ورقلری و سهملر ده داخیلدیر. مرکزی بانکلار ایسه سوْن چاره کرئدیتورو روْلونو اوْیناییر و پول کۆتله‌سینه نظارت ائدیر. پول کۆتله‌سی آرتدیقجا فایزلر آزالیر.