Livinqston adası
| Livingston adası | |
|---|---|
| ing. Livingston Island | |
 Qrinviç adasının yerləşməsi. | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 798 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 35 km |
| Hündür nöqtəsi | 1700 m |
| Əhalisi |
|
| Yerləşməsi | |
| 62°36′00″ c. e. 60°30′00″ q. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Antarktida |
| Arxipelaq | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Livingston (ing. Livingston Island), həmçinin Smolensk[1] — Cənubi Şetland adaları qrupuna daxil olan ada.
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Antarktidada yerləşən Rokmorel burnundan 110 km şimal-qərbdə yerləşir. Horn burnundan isə 809 km məsafədə yerləşir. Dieqo-Ramires adalarından 796 km, Folklend adalarından 1063 km, Cənubi Georgiyadan 1571 km, Cənub qütbündən isə 3040 km məsafədə qərarlaşır.
Livinqston adasından qərbdə Qrinviç adası, şərqdə Snou adası, şimalda isə Desepşen adası yerləşir. Ada qərbdən şərqə 73 km, şimandan cənuba isə 5–36 km məsafədə uzanır. Livinqston adasının sahəsi 798 km²[2][3] təşkil edir.
Yaxınlığında çoxlu sayda kiçik ada və qayalıqlar vardır. Nisbətən iri adalardan Raqqid və Aypara adasını göstərmək olar. Demək olar ki, ada bütünlüklə buzla örtülüdür. Bircə Bayers yarımadası (61 km²) buzdan azadır. Üzərində vulkanik külünün təbəqəsinə rast gəlinir. Bu isə Desepşen adasındakı vulkanın təsiri ilə meydana gəlmişdir[4]. Adanın ən hündür zirvəsi Frislend zirvəsidir. Zirvə Tanqra dağlarının bir pikidir. Dağın hündürlüyü 1700 metr təşkil edir.
İqlimi olduqca qlsa vaxt ərzində dəyişə bilir. Havası küləkli, rütubətli və yağmurludur. Yayda temoeratur + 3 °C, qışda isə 11 °C təşkil edir. Güçlü küləklər zamanı temoeratur 5-10 dərəcə aşağı enir. Fevral ayınln orta temperaturu +2,6 °C, avqust ayının isə -4,6 °C təşkil edir. İllik yağıntınln miqdarı 377 mm[5]-dir
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ada ilk dəfə 19 fevral 1819 ildə ingilis Vilyams Smit kəşf etmişdir. O, 60°Cənub enliyində olan insan olmuşdur[6]. İki il sonra 6 fevral 1821 ildə adanın cənubunda Faddey Bellinshauzenlə Nataniel Palmer görüşmüşlər. Bellinshauzen adanın dəqiq yerini müəyyənləşdirərək onun təsvirini vermişdir. Adanı Smolensk döyümü şərəfinə Smolensk adlandırmışdır[7]. Adanı ingilis və amerikanlar Frislend[3] adlandırırdılar.
Livinqston adının təqtiqlənmədindən sonra[8] Smolensk toponiminin qorunması məqsədi ilə adanı Desepşen adasından ayıran boğaza Smolensk adı yerilmişdir[9].
1957-58 illərdı Hanna burnunda Britaniyaya məxsus olan Station P stansiyası fəaliyyət göstərirdi. 1988 ildən adada iki daimi qütb stansiyası fəaliyyət göstərir.
Xəritə
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- L.L. Ivanov et al. Antarctica: Livingston Island, South Shetland Islands (from English Strait to Morton Strait, with illustrations and ice-cover distribution). 1:100000 scale topographic map. Sofia: Antarctic Place-names Commission of Bulgaria, 2005.
- Л. Иванов. Антарктика: Остров Ливингстън и острови Гринуич, Робърт, Сноу и Смит. Топографска карта в мащаб 1:120000. Троян: Фондация Манфред Вьорнер, 2009. ISBN 978-954-92032-4-0
- Л. Иванов. Карта на остров Ливингстън. В: Л. Иванов и Н. Иванова. Антарктика: Природа, история, усвояване, географски имена и българско участие. София: Фондация Манфред Вьорнер, 2014. с. 18-19. ISBN 978-619-90008-1-6
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Smolensk adası". Смоленская неделя. 11 марта 2011. 2016-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 ноября 2015.
- ↑ L.L. Ivanov. Antarctica: Livingston Island and Greenwich, Robert, Snow and Smith Islands. Scale 1:120000 topographic map. Troyan: Manfred Wörner Foundation, 2010. ISBN 978-954-92032-9-5 (First edition 2009. ISBN 978-954-92032-6-4)
- ↑ 1 2 Ivanov, L. and N. Ivanova. Livingston Island. In: Antarctic: Nature, History, Utilization, Geographic Names and Bulgarian Participation. Sofia: Manfred Wörner Foundation, 2014. pp. 16-20. (in Bulgarian) ISBN 978-619-90008-1-6 (Second revised and updated edition Arxivləşdirilib 2016-02-10 at the Wayback Machine, 2014. 411 pp. ISBN 978-619-90008-2-3)
- ↑ López Martínez, J., Ed. 1992. Geología de la Antártida Occidental. Simposios T3. Salamanca: III Congreso Geológico de España y VIII Congreso Latinoamericano de Geología. 358 p.
- ↑ Labajo, A. 2008. Updated Information on Spain’s Antarctic and Sub-Antarctic «Weather-Forecasting» Interests. Arxivləşdirilib 2013-05-19 at the Wayback Machine For The International Antarctic Weather Forecasting Handbook: IPY 2007-08 Supplement.
- ↑ Headland, R. 2009. A Chronology of Antarctic Exploration: A Synopsis of Events and Activities From the Earliest Times Until the International Polar Years, 2007-09. London: Bernard Quaritch. 722 pp.
- ↑ Беллингсгаузен, Ф. 1831. Двукратные изыскания в Южном Ледовитом Океане, и плавание вокруг света, в продолжение 1819, 1820 и 1821 годов Arxivləşdirilib 2012-10-01 at the Wayback Machine. Две части. С атласом в 64 л. Санкт-Петербург. В типографии Глазунова. Ч. I 397 с., ч. II 326 с. (Карта Южнаго полушария Arxivləşdirilib 2016-02-05 at the Wayback Machine) (rus.)
- ↑ Livingston Island (RUS). Arxivləşdirilib 2019-05-29 at the Wayback Machine SCAR Composite Antarctic Gazetteer.
- ↑ Smolensk Strait. Arxivləşdirilib 2014-05-12 at the Wayback Machine SCAR Composite Antarctic Gazetteer
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ivanov, L. General Geography and History of Livingston Island. In: Bulgarian Antarctic Research: A Synthesis. Eds. C. Pimpirev and N. Chipev. Sofia: St. Kliment Ohridski University Press, 2015. pp. 17–28. ISBN 978-954-07-3939-7
- Ivanov, L.L. Livingston Island: Tangra Mountains, Komini Peak, west slope new rock route; Lyaskovets Peak, first ascent; Zograf Peak, first ascent; Vidin Heights, Melnik Peak, Melnik Ridge, first ascent. The American Alpine Journal, 2005. pp. 312–315.
- Gildea, D. Mountaineering in Antarctica: complete guide: Travel guide. Primento and Editions Nevicata, 2015. ISBN 978-2-51103-136-0
 | ||
|---|---|---|
| İri adalar | .svg) | |
| Kiçik adalar | ||
| Boğazlar | ||