Neushoringvoëls

Neushoringvoëls
	Ocyceros griseus
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukaryota
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Aves
Orde:	Coraciiformes (maar sien teks)
Familie:	Bucerotidae; Rafinesque, 1815
Genera
	14, sien teks

Neushoringvoëls (Bucerotidae) is 'n familie van voëls in die orde van Bucerotiformes. Neushoringvoëls kom in Afrika, tropiese dele van Asië, Nieu-Guinee en die Salomonseilande voor. Daar is 60 spesies in die familie,^[1] waarvan 22 op die IUBN-rooilys aangeteken is. Vanweë hul groot snawels word neushoringvoëls dikwels met toekans (familie Ramphastidae) verwar.

Die wyfie lê haar eiers in 'n holte in 'n boom. Die mannetjie messel dan die wyfie in die holte met modder toe. Slegs 'n klein gaatjie word oopgelos, waardeur die mannetjie kos kan aangee. Hierdie gedrag beveilig die nes teen slange totdat die kuikens groot genoeg is om die nes te verlaat en te leer vlieg.^[2]

Taksonomie

Genus Aceros
Genus Anorrhinus
Genus Anthracoceros
Genus Berenicornis
Genus Buceros
Genus Bycanistes
Genus Ceratogymna
Genus Ocyceros
Genus Penelopides
Genus Rhinoplax
Genus Rhyticeros
Genus Tockus
Genus Tropicranus

Bou

Neushoringvoëls se kenmerkendste eienskap is die groot snawels wat sydelings afgeplat en na onder geboë is. By die meeste spesies, en veral by mannetjies, word dit verder vergroot deur 'n snawelrif op die bosnawel.

Die snawel asook die vel om die oë is by baie spesies helderkleurig. Neushoringvoëls is taamlike groot voëls. Die kleiner spesies word sowat 60 cm lank terwyl die groter spesies langer as 1 m kan word. Die pote is betreklik kort en dik en die drie voortone is aan die basis met mekaar verbind. Die kloue is kort en skerp. Alle neushoringvoëls het lang sterte. Die vlerke is betreklik kort en gerond en daar is geen dekvere aan die onderkant van die vlerke nie.

Gedrag

Neushoringvoëls leef in woude of – soos in die geval van die meeste Suider-Afrikaanse spesies in savannes (bosveld). Sommige is uitsluitlik boomlewend en vreet vrugte en bessies, terwyl ander op die grond jag maak op insekte en ander klein diere.

Die broeigedrag van hierdie voëls is baie uitsonderlik. Hulle maak nes in 'n hol boomstam of in 'n rotsspleet wat met modder toegepleister word nadat die wyfie ingekruip het om haar eiers te lê. Slegs 'n klein spleet word oopgelaat waardeur die mannetjie haar en later ook haar kleintjies voer. Die wyfies van sommige spesies bly in die toe nes tot die kleintjies kan vlieg, terwyl die wyfies van ander spesies die nes vroeër oopbreek om met die versorging van die kleintjies te help.

Die kleintjies pleister die nes dan weer van binne toe. Terwyl die wyfie broei, word sy baie vet en verveer heeltemal. Dit is 'n buitengewone verskynsel aangesien die meeste voëls eers na die broeiseisoen verveer. Die broeigedrag van die bromvoël (Sucorvus leadbeateri) wyk effens af. Die nes word nie toegepleister nie en hoewel die mannetjie sy wyfie ywerig voer, verlaat sy soms die nes en hy broei dan.

Verteenwoordigers

Die meeste van die spesies wat in Suider-Afrika aangetref word, behoort tot die genus Tockus. Die bekendstes hiervan is die grysneushoringvoël (Tockus nasatus), die rooibekneushoringvoël (Tockus erythrorhynchus), die geelbekneushoringvoël (Tockus flavirostris) en die gekroonde neushoringvoël (Tockus alboterminatus).

Ander neushoringvoëls wat dikwels gesien word, is die boskraai (Bycanistes buccinator) en die bromvoël. Die bromvoël is groter as die res en oorwegend swart, met 'n helderrooi vel aan die keel. 'n Neushoringvoël wat nie in Suider-Afrika voorkom nie, is die Asiatiese jaarvoël (Rhyticeros undulatus). Die grootneushoringvoël (Buceros bicornis) kom in die Indiese subkontinent en Suidoos-Asië voor.

Vroeër is gemeen dat die aantal dwarslyne op die snawelrif 'n aanduiding van sy ouderdom is. Dit is egter nie so nie. Ander verteenwoordigers van die genus Rhyticeros word op Nieu-Guinee, Molukke en die Salomonseilande aangetref. Die Narcondam neushoringvoël (Rhyticeros narcondami) kom net op die klein eilandjie Narcondam in die Golf van Bengale voor. Die sowat 200 voëls is feitlik die enigste bewoners van die eiland.

Sien ook

Verwysings

↑ (en) Gill, F., Wright, M. & Donsker, D. (2012). IOC World Bird Names (weergawe 3.1).
↑ (en) Ganeri, Anita (2000). Jungle Animals Over 100 Questions and Answers to Things You Want to Know. Dubai, U.A.E. ISBN 0-7525-4909-X.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)

Bronnelys

Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-61-3, volume 20, bl. 191

Eksterne skakels

Wikispecies het meer inligting verwant aan Neushoringvoëls
(en) "Hornbill". Encyclopædia Britannica. Besoek op 30 Augustus 2019.

[Gil-1] (en) Gill, F., Wright, M. & Donsker, D. (2012). IOC World Bird Names (weergawe 3.1).

[2] (en) Ganeri, Anita (2000). Jungle Animals Over 100 Questions and Answers to Things You Want to Know. Dubai, U.A.E. ISBN 0-7525-4909-X.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)

[1]

[2]