Michael Faraday

Michael Faraday
Michael Faraday in 1842
Gebore	22 September 1791 Newington Butts, Engeland
Oorlede	25 Augustus 1867 (op 75) Hampton Court, Middlesex, Engeland
Blyplek	Verenigde Koninkryk
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk
Vakgebied	Fisika en chemie
Instelling(s)	Royal Society
Bekend vir	Faraday se wet van induksie elektrochemie Faraday se effek Faraday se hok Faraday se konstante Faraday se beker Faraday se wette van elektrolise Faraday se paradoks Faraday se rotator Faraday-doeltreffendheid effek Faraday se golf Faraday se wiel Kraglyne
Invloed op	Humphry Davy William Thomas Brande
Toekennings	Koninklike medalje (1835 & 1846) Copley-medalje (1832 & 1838) Rumford-medalje (1846) Albert-medalje (1866)
Handtekening

Michael Faraday FRS (22 September 1791 – 25 Augustus 1867) was een van die wêreld se belangrikste wetenskaplikes in die 19e eeu. Sy navorsing en ontdekkings rakende elektriese induksie en elektromagnetisme het die praktiese opwekking van elektrisiteit vir alledaagse gebruik moontlik gemaak. Een van sy belangrikste uitvindsels was die elektriese motor. Wat hom ook uniek gemaak het, was dat, hoewel hy nie 'n ryk, welopgevoede agtergrond gehad het nie, sy drang om die wetenskap te bestudeer hom so verstommend baie laat vermag het.

Herkoms

Hy is op 22 September 1791 gebore in Newington Butts ('n deel van Londen waar die Elephant and Castle-kruispaaie nou is). Sy vader was 'n grofsmid. In 1821 trou hy met Sarah Barnard. Beide was lede van die Sandemaniaanse sekte.

Boekbinder-vakleerlingskap

Ná sy skoolopleiding het hy hom in 1805 op die ouderdom van 14 as 'n vakleerling by George Riebau, 'n boekbinder, aangesluit. Gedurende sy sewe jaar as 'n vakleerling het hy wetenskap in die algemeen, maar veral chemie bestudeer. Hy het begin om sy eie eksperimente uit te voer en het sy eie elektrostatiese masjien gebou. Van groter belang is dat hy hom in 1810 by die City Philsophical Society aangesluit het. Hier het hy saam met ander mense weekliks na wetenskaplike aanbiedings geluister en dìt bespreek. Hy het self ook die groep begin toespreek.

Aan die einde van sy vakleerlingskap, in 1812, ontvang Faraday kaartjies om na Humphry Davy se laaste vier verhandelings by die Royal Institution te gaan luister. Later in die jaar het Faraday vir Davy ontmoet en by hom aansoek gedoen om werk by die Instituut. Davy het blykbaar nie in daardie stadium 'n pos gehad om vir Faraday aan te bied nie, maar die volgende jaar is die Instituut se chemiese assistent afgedank nadat hy in 'n geveg met die instrumentmaker betrokke was. Davy het Faraday onthou en hom op 1 Maart 1813. die pos van chemiese assistent aangebied.

Faraday werk vir William Brande

Kort hierna is Davy vervang as professor in Chemie deur William Thomas Brande en Faraday werk onder hom gedurende die dekades 1810 en 1820.

Sy tyd saam met Brande is van Oktober 1813 tot April 1815 onderbreek toe Faraday saam met Davy op 'n wetenskaplike toer van die Europese kontinent gegaan het. Davy se paspoort, uitgereik deur Napoleon, was slegs vir Davy, sy vrou, haar diensmeisie en 'n lyfkneg. Davy moes vir Faraday ompraat om in laasgenoemde rol saam te gaan, maar Davy het hom soos 'n dienskneg behandel wat tot spanning tussen die twee gelei het. Tydens hulle besoek aan 'n aantal lande, onder meer Frankryk, Switserland, Italië en België, het Davy aan die Franse chemici in Parys bewys dat jodium 'n element is. Gedurende die reis ontmoet hulle sommige van Europa se grootste geleerdes, soos die Italiaanse natuurkundige Alessandro Volta, die Franse natuur- en wiskundige André-Marie Ampère en die Franse skeikundige Nicolas-Louis Vauquelin. In Italië het Davy 'n diamant afgebreek na koolstof toe, met die gebruik van die Hertog van Tuscany se groot lens. In April 1815 het hulle na Engeland teruggekeer.

Met sy terugkeer by die Royal Institute het Faraday voortgegaan met sy werk onder Brande as chemiese assistent. Hy het ook vir Davy van tyd tot tyd gedurende 1816 en 1817 gehelp met sy werk aan die mynveiligheidslamp. Tussen 1818 en 1822 het hy 'n chirurgiese instrumentmaker James Stoddart gehelp om 'n verbeterde staal te ontwikkel in die instituut se goed-toegeruste laboratorium.

Bevordering en navorsing by die Royal Institute

Hy word op 21 Mei 1821 bevorder tot die Huissuperintendent by die Royal Institute. Op 2 Junie trou hy met Sarah Barnard, 'n lid van een van die prominente Sandemaniese-Kerk-families en op 15 Julie lê hy geloofsbelydenis af in die kerk.

In die vorige jaar, 1820, het die Deense wetenskaplike, Hans Christian Ørsted, eletromagnetisme ontdek. Hoewel daar baie dinge in Ørsted se referaat was wat Britse wetenskaplikes nie mee saamgestem het of selfs nie verstaan het nie, was dit duidelik dat hy 'n groot deurbraak gemaak het. Ná opvolgnavorsing op Ørsted se werk het Faraday op 3 en 4 September 1821 elektromagnetiese rotasie ontdek in sy eie laboratorium by die instituut. Dit het die deur geopen vir die ontwikkeling van die elektriese motor.

Faraday het verdere chemiese navorsing gedoen en het onder andere chloor suksesvol in vloeistofvorm verander en benseen ontdek. Sy navorsing is egter in die wiele gery omdat hy by ander aktiwiteite betrokke geraak het. Davy het hom byvoorbeeld omgepraat om in 1824 die eerste sekretaris van die nuwe Athenaeumklub te word. Gedurende die volgende jare het hy hom gewend tot die maak van optiese glas vir die Royal Society en die Board of Longitude.

Hy het ook in 1826 sy Friday Evening Discourses en sy Kersfeesreferate vir jong mense begin aanbied. Dit het hom bekend gemaak as 'n uitstekende dosent en sowel die Discourses as die Kersfeesreferate word nou nog gehou.

Ongeveer tien jaar later het hy sy navorsing in verband met elektromagnetisme intensief hervat. Op 29 Augustus 1831 ontdek hy eletromagnetiese induksie, die beginsel wat tot die elektriese kragopwekker en transformator gelei het. Hierna word elektriese kragopwekking, verspreiding en verbruik uiteindelik 'n werklikheid. Sy daaropvolgende werk was oor elektrochemiese aksie. Die mensdom het dus onder andere die volgende woorde aan hom te danke: elektrode, elektroliet, anode, katode en ioon. Hy het hom ook verdiep in die studie van statiese elektrisiteit en verdere studie van elektriese induksie. Belangrik was dat hy tot die gevolgtrekking gekom het dat die aanvaarde idee van elektrisiteit as 'n vloeistof verkeerd was. Hy het dit begin sien as 'n tipe krag wat van een atomiese deeltjie na 'n ander oorgedra word.

Faraday en ligtoringlampe

Van 1836 tot 1865 is Faraday aangestel as Wetenskaplike Raadgewer vir Trinity House wat verantwoordelik was vir skeepsveiligheid langs die kus van Engeland en Wallis. Gedurende hierdie tyd het Faraday gepoog om die lampe van die ligtorings meer effektief te maak sodat hulle brandstofverbruik verminder kon word. In die 1840's het hy 'n lampskoorsteen ontwikkel wat meer van die lamp se ontbrandingsprodukte van die vlam af verwyder het. Die lamp is deur sy broer Robert gepatenteer en is in al die ligtorings geïnstalleer asook in die Athenaeumklubgebou en Buckinghampaleis. Faraday het ook heelwat tyd spandeer aan die ontwikkeling van elektriese lampe, veral gedurende die 1860's. Sy elektriese lampstelsels was in die Tynemouth en South Foreland ligtorings geïnstalleer.

Gedurende dieselfde bestek van tyd in bogenoemde paragraaf was hy ook Professor in Chemie by die Koninklike Militêre Akademie naby Woolwich. Offisiere van die Engelse leër het dus hulle kennis van chemie by hom geleer. Die Admiralty het hom dikwels om raad gevra oor 'n verskeidenheid onderwerpe byvoorbeeld hoe hawer sal vaar wanneer dit op skepe gestoor word en wat die beste manier sal wees om Cronstadt aan te val gedurende die Krimoorlog. In 1844 was Faraday en Charles Lyell versoek om die ontploffing by die Haswellkoolmyn te ondersoek om uit te vind wat dit veroorsaak het. Hulle gevolgtrekking was dat beter ventilasie die moontlikheid van ontploffings sal verminder, maar die regering en myneienaars het hulle raad geïgnoreer.

Die latere jare

In die vroeë 1840's het Faraday se gesondheid versleg. Daarmee tesame het hy ook 'n ouderling geword in die Sandemaniese Kerk en as gevolg van beide hierdie redes het hy merkbaar minder lesings gegee en minder wetenskaplike navorsing gedoen. In 1843 begin hy egter wonder of die ruimte elektrisiteit gelei. Hy kon bewys dat lug onder sekere omstandighede 'n geleier is en onder ander omstandighede nie. Hy begin 'n oplossing soek deur in 1844 'n lesing aan te bied oor die natuur van materie. Hy stel voor dat in plaas van Daltoniese atome, atome gesien moet word as sentrums van krag waar kraglyne ontmoet.

Gedurende daaropvolgende eksperimente het Faraday ontdek dat lig in 'n deurskynende materiaal deur magnetisme beïnvloed word, die magneto-optiese of Faraday-effek. Hieruit lei hy ook af dat 'n materiaal soos glas dus deur magnetisme beïnvloed word. Hy het dit bewys deur 'n swaar stuk glas tussen die pole van 'n elektromagneet te hang. Die glas was in lyn gebring met die magneet toe die magneet aangeskakel word. Hy het dieselfde eienskap opgemerk in baie ander materiale en het dit diamagnetisme genoem.

As 'n blyk van dank vir Faraday se werk met die ligtoringlampe het Prins Albert, die koningin se man, vir hom 'n huis geskenk by Hampton Court. Faraday is hier oorlede op 25 Augustus 1867 en in die Highgate-begraafplaas begrawe.

Elektroniese meeteenhede

Die eenheid van kapasitansie, die farad, is ter ere van Faraday benoem. Die elektriese energie ($E$) wat in 'n kondensator ($C$) gestoor word is deur die vergelyking $E=CV$ gegee waar $V$ is die potensiële verskil is.

Bron

• The Royal Institution of Great Britain webwerf Geargiveer 12 Maart 2004 op Wayback Machine

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Michael Faraday.

Sien ook

• SI-eenhede vernoem na mense