Jaap Steyn

JC "Jaap" Steyn (* 1938 – † 2021) was ’n joernalis, dosent in Algemene Taalwetenskap aan die Randse Afrikaanse Universiteit en professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat.

Jaap Steyn
Gebore	Jacob Cornelius Steyn (1938-07-31)31 Julie 1938 Fouriesburg
Sterf	6 September 2021 (op 83) Bloemfontein
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Akademikus, skrywer
Ouer(s)	Jacob Cornelis Steyn Martha Elizabeth Mellet

Hy was veral bekend vir sy indringende studies oor die Afrikaanse taal se herkoms en geskiedenis en sy omvattende biografieë oor onder andere M.E.R. en N.P. van Wyk Louw. As digter verwerf hy die Eugène Marais-prys en die Ingrid Jonker-prys en as prosaskrywer word hy bekroon met onder andere die Recht Malan-prys, die Louis Luyt-prys en die Stalsprys.

Lewe en werk

Steyn is op 31 Julie 1938 in die distrik Fouriesburg op die plaas Mara gebore. Hy was die oudste seun van Jacob Cornelis Steyn en Martha Elizabeth (Martie) Mellet. Aan die einde van 1944 trek sy gesin na die plaas Omdraai-Noord in die distrik Petrus Steyn waar Steyn ’n plaasskool bywoon op Omdraai-Suid, en sy hoërskoolloopbaan aan die J.A. Malherbe-hoërskool in Petrus Steyn voltooi. Familielede en voorgeslagte van hom was betrokke by of direk geraak deur die uitwerking van die Groot Trek, die Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902) en die rebellies van 1914 en 1939.

Sy ouers het hier geboer en Mara was sy pa se suster se plaas. Sy pa was Jacob Cornelis Steyn (3 Oktober 1904 – 5 November 1989) en sy ma was Martha Elizabeth Mellet (11 Desember 1910 – 1 November 2003), wat op 10 April 1934 met mekaar getroud is. Hulle eerste kind, ’n dogtertjie, is op 31 Julie 1936 dood by geboorte, waarna Jaap twee jaar later gebore is en daarna sy twee susters Maria Elizabeth (10 Oktober 1941) en Hannetjie (16 Julie 1948).

Jaap begin sy skoolopleiding in Julie 1944 aan die begin van die derde kwartaal. In November 1944 verhuis die gesin na die distrik Petrus Steyn, waar sy pa die klein plasie Omdraai-Noord koop. Hier gaan Jaap vanaf 1945 skool op die plaasskool op Omdraai-Suid. Vanaf 1951 gaan hy na die dorpskool, die Hoërskool J.A. Malherbe op Petrus Steyn, en in dieselfde jaar sluit die plaasskool Omdraai-Suid toe die leerlingtal nie meer selfs ’n eenmanskool regverdig nie.

Hy matrikuleer in 1955.Met ’n beurs van Die Volksblad studeer hy in 1956 na die Universiteit van die Oranje-Vrystaat waar hy in 1958 die B.A.-graad behaal het met onderskeidings in die hoofvakke Afrikaans/Nederlands en Duits. In Januarie 1959 het hy by Die Volksblad gaan werk, en was tot in Julie 1964 aan dié koerant verbonde as verslaggewer, vertaler, sub- en hoofsubredakteur.

In dié tyd het hy ook B.A. (Hons.) en M.A. in Afrikaans en Nederlands behaal, albei cum laude. Op universiteit is hy betrokke by die taalversorging van berigte in die studenteblad, die Irawa, en publiseer self ook enkele stukke.

Hy begin werk by Die Volksblad in Januarie 1959 en is tot 15 Julie 1964 aan hierdie koerant verbonde as verslaggewer, vertaler, subredakteur en hoofsubredakteur. In hierdie tyd behaal hy deeltyds ook aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat die B.A. Honneurs-graad en M.A.-graad (in 1962) in Afrikaans-Nederlands, albei met lof. In Augustus 1964 gaan hy na die Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam waar hy vanaf September van daardie jaar tot Desember 1967 studeer. ’n Deel van sy studiegeld verdien hy as korrespondent van Die Volksblad en Die Burger.

Op 4 Oktober 1966 lê hy die doktorseksamen (Drs.Litt.-graad) met lof af, met Algemene Taalwetenskap as hoofvak en Nederlandse taalkunde en Suid-Sotho as byvakke. Steyn behaal in 1966 sy doktoraaleksamen in algemene taalwetenskap cum laude aan die Gemeentelijke Universiteit in Amsterdam. Aan die begin van 1968 is Steyn aangestel as lektor in algemene taalwetenskap aan die Universiteit van Port Elizabeth. Aan die einde van 1968 het hy ook sy doktorsgraad aan dié universiteit behaal met prof. E.B. van Wyk as promotor.

In Julie 1970 is hy as senior lektor in algemene taalwetenskap na die Randse Afrikaanse Universiteit van Julie 1974 tot Augustus 1975 was daar ’n kort onderbreking terwyl hy hoofredaksielid van Rapport was. Hy was tot in Maart 1985 aan dié universiteit verbonde. Hoewel hy in 1988 afgetree het, was Steyn van April 1985 tot Desember 1997 professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van die OVS. Van April 1985 tot met sy aftrede in Desember 1997 is hy professor-navorser in die Departement Afrikaans en Nederlands aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat.

Hier is hy betrokke by navorsingsprojekte oor die Afrikaans van die Oranjerivierstreek, strominge onder Afrikaners aan die begin van die twintigste eeu en hulle houdings teenoor Afrikaans en ’n taalbeplanningsprojek. In 1998 kry hy ’n konsultantepos by Nasionale Pers, waar hy hoofsaaklik saamwerk aan die Oorlegplatform vir Afrikaans, wat poog om Afrikaanstaliges van alle rasse te laat saamwerk vir die beskerming van die taal. Hy lewer ook gereelde bydraes aan die Beeld se politieke rubriek, “Een van drie”.

Steyn is in September 2021 in Bloemfontein oorlede.

Skryfwerk

Terwyl Steyn in Johannesburg was, het die volgende boeke van hom verskyn: Die grammatika van liefhê (1975), ’n digbundel wat met die Eugéne Marais- en Ingrid Jonkerpryse bekroon is; ’n kortverhaalbundel, Op pad na die grens (1976); ’n novelle, Dagboek van ’n verraaier (1978) en ’n opsienbarende taalpolitieke werk, Tuiste in eie taal (1980), wat bekroon is met die Recht Malan- en Louis Luyt-pryse. In Die gesprek oor Afrikaans, ’n publikasie oor die reaksie op hierdie boek, noem die samestellers, L.T. du Plessis en M.C.J. van Rensburg Tuiste ’n “legendariese” boek.

Op grond van dié en latere werke het die S.A. Akademie in 1988 die Langenhovenprys vir taalwetenskap aan Steyn toegeken. In 1985 het ook sy prosabundel Die verlore vader verskyn, wat in 1987 gevolg is deur Trouwe Afrikaners wat handel oor aspekte van Afrikanernasionalisme en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek. In 1988 het prof. C.F.J. Muller, hoof van die Naspers-geskiedenisprojek, Steyn gevra om ’n medewerker te word.

Hy was verantwoordelik vir drie hoofstukke oor die geskiedenis van Die Volksblad ná 1948, en medeskrywer van ’n hoofstuk oor die Naspers-koerante en Afrikaans in Oor grense heen (1992), en die skrywer van 17 en medeskrywer van 3 van die 21 hoofstukke van Boekewêreld (1992), wat handel oor Naspers se uitgewerye tot 1990. Hierdie werk, waarvan Steyn die hoofouteur was, is bekroon met die Recht Malan- en Rapport-pryse.

Steyn word ses keer deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns bekroon. Hy ontvang onder meer die Eugene Maraisprys vir sy debuutdigbundel Die grammatika van liefhê (1975), die C.J. Langenhoven-prys vir taalwetenskap (1988), die Elisabeth Eybersbeurs vir navorsing in Nederland (1996), die N.P. van Wyk Louw-medalje vir skeppende bydraes tot die ontginning van sekere vakgebiede (2000), die Stals-prys vir geskiedwetenskappe vir N.P. van Wyk Louw – ’n lewensverhaal (2003) en die Louis Hiemstra-prys vir nie-fiksie vir Die 100 jaar van M.E.R (2005).

Hy ontvang ook die Louis Luyt-prys vir die taalpolitieke studie Tuiste in eie taal (1981) ontvang en is die skrywer van Penvegter: Piet Cillié van Die Burger (2002) en die outobiografiese en kultuurhistoriese Sonkyker (2008).

Steyn het tientalle artikels vir vaktydskrifte gepubliseer, hoofsaaklik oor kultuurgeskiedenis, die eksterne geskiedenis van Afrikaans en Suid-Afrikaanse taalpolitiek. Daaronder is drie supplemente van boeklengte, naamlik Die betekenis van Die Burger vir die Afrikaanse letterkunde (Acta Academica), Taalideologie en taalbeleid in die Suid-Afrikaanse geskiedenis — oorwegings in die ampstaaldebat? (Acta Academica) en Die taalstryd in die oorgangstyd — Gesindhede teenoor Afrikaans 1990–1994 (Stilet). Verder het hy tussen een- en tweehonderd populêre artikels vir dagblaaie en tydskrifte geskryf.

Poësie

Sy eerste impak op die letterkundige front kom aan die hand van sy gedigte, waarvan sommige in Standpunte en Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer word. Sy debuut is met “Die grammatika van liefhê”, waarin hy hom onderskei as ’n besonder fyn kenner van taal en die moontlikhede van woordspel. Soos die titel aandui, word hier veral die temas van die taal en daarmee gepaardgaande grammatika en taalsituasie in die land ontgin, asook die liefde, wat nie net die ander persoon insluit nie, maar ook die land en die taal self.

Die verval en dood word aangespreek, waar die taal deur misbruik stadig sterf, maar ook die dood van mense, waar kindersterftes in die baie goeie gedig “Spooroorwegramp by Henley-on-Klip” deur sy makabere taalspel weergegee word. Die taalspel slaag meermale daarin om tegelykertyd veelvuldige betekenislae in woorde bloot te lê, waarvan die gedig “Woord en sin” ’n uitstekende voorbeeld is. In die proses word ou woorde op nuwe wyses gebruik en kry dit nuwe betekenisse, terwyl die etimologiese en semantiese wortel van woorde dikwels benut word om verskillende betekenislae bloot te lê.

Dit is by uitstek poësie vir die intellektueel in sy soeke na dieper en meer omvattende betekenis en die vernaamste bekoring is dan die soepel taalspel. “Germaanse ruïnes” gee deur middel van slim woordspel kommentaar op die lotgevalle van die uitgestorwe ou Germaanse taal Goties, wat dan by implikasie as waarskuwing dien vir Afrikaans. “Vrede” het as tema die sterfte van Afrikaans nadat vrede in Suid-Afrika bereik is, ’n gedig wat veertig jaar later ontstellend aandoen in die lig van toenemende druk op Afrikaans as taal.

By die skrywe daarvan is dit duidelik dat die skrywer die impak van en gevare aan die verpolitisering van die taal deeglik besef het. “Die taal is gans die volk” is ’n parodie op die taalgebruik van mense wat voorgee dat hulle vir die taal omgee, met die limeriekvorm wat effektief vir hierdie draakstekery gebruik word. “Tot positiewe kom” gee op demonstratiewe wyse blyke van die tegniese middele wat die digter gebruik vir sy woordspel, soos byvoorbeeld die woord “aaneenkettinging(-ing) waar die herhaling van “ing” die skakels van die ketting voorstel.

Die dubbele betekenis van woorde word dan saamgevat in die slotsin “tot my sinne kom”, waar “sinne” die betekenis het van die taalkonstruksies sowel as die verstandelike insig. Daar is talle baie goeie gedigte in die bundel, wat benewens die reeds genoemdes ook gedigte soos “Hoëveld”, “Selfverwyt”, “Laagland”, “Ontheemde”, “Deelwoorde deel”, “Die grammatika van liefhê”, “Verbitterde boerseun bid”, “’n Boer groet sy plaas” en “Einde” insluit.

Hierdie bundel word allerweë beskou as ’n hoogtepunt in die vernufpoësie in Afrikaans en Abraham H. de Vries noem dit in ’n resensie wat in Die Burger verskyn het die sterkste debuut sedert Breyten Breytenbach. “Die grammatika van liefhê” verower in 1976 die Eugène Marais-prys en in 1977 die Ingrid Jonker-prys. Van hierdie gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, waaronder “Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte”, “Groot verseboek”, “Digters en digkuns”, “Kraaines”, “Woordpaljas”, “Voorspraak” en “Die dye trek die dye aan”.

Prosa

Hierna spits hy hom toe op prosa en onderskei hom in sy werkwyse telkens as ’n taalkundige en taalsosioloog, wie se werk as belangrike tydsdokumente beskou kan word. Die leser moet spesifieke verwysings binne die teks met die aktuele werklikheid verbind, ’n werkwyse onderliggend aan die postmodernisme wat eers later gewild sou word.

Hy is ’n voorloper van die grensliteratuur in ons prosa met sy bundel kortverhale “Op pad na die grens” en die dagboekroman “Dagboek van ’n verraaier”. “Op pad na die grens” ontgin nie net die grensoorlog nie maar ook die verskillende soort grense wat daar tussen mense bestaan, tussen wit en swart, tussen Europa en Afrika, tussen lewe en dood of die grense van liefde en onbegrip wat mense skei, asook die grense tussen verskillende tydperke in die geskiedenis.

Dit word ’n belangrike beskouing in verhaalvorm van die Suid-Afrikaanse politiek, met knap aanwending van die spanning en parallelle tussen hede en verlede, en die bedreigde voortbestaan van die Afrikaner. Die skrywer se taalvernuf is ’n sterkpunt in die bundel as geheel en in die verhaal “Ek verklaar liefde” in die besonder. Die ironie in hierdie verhaal oor onvervulde liefde is besonder treffend, waarin die eensaamheid en onvermoë om te kommunikeer op paradoksale wyse juis deur vindingryke taalspel uitgebeeld word. Die verhaal “Die dag toe ons agtergekom het dis oorlog” word deur Abraham H. de Vries in “Die Afrikaanse kortverhaalboek” opgeneem.

Dit vertel van die dag (Saterdag 29 November 1975) toe ’n Noord-Vrystaatse gesin die gebeure van hierdie week moet absorbeer: hulle raak bewus van ’n Suid-Afrikaanse inval in Angola, die Minister van Verdediging verklaar dat die terroriste-oorlog opgeskaal is na ’n konvensionele oorlog en Breyten Breytenbach word tronk toe gestuur vir terrorisme. Die gesin reflekteer oor hierdie gebeure en moet terselfdertyd besluit of hulle ’n Indiese gesin by hulle aan huis wil ontvang vir die naweek.

Op vernuftige wyse word die verhaal nie net politieke ervaring nie, maar ook taalervaring. Die rasseproblematiek kom ook ter sprake in verhale soos “Die meide” en word in “Ontmoetinge in ’n voorvaderland” en “Ná ’n gesprek oor apartheid” ook met persoonlike kwessies en impak verbind. “Op pad na die grens” het ’n jong polisiekonstabel as hoofkarakter. Op pad na die grens word hy gekonfronteer met die visie van ’n man wat in die Rebellie van 1914 doodgeskiet is.

Hierdie konfrontasie lei tot besinning oor die futiliteit van oorlog en geweld asook die morele regverdiging daarvoor. Met ’n agterna-perspektief word in “Om te vergewe” die verhaal vertel van die joiner tydens die Anglo-Boereoorlog se vernedering en verwerping daarna, met versoening wat eers op sy sterfbed plaasvind. Van J.C. Steyn se ander kortverhale word in Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer.

“Dagboek van ’n verraaier” is die verhaal van ’n Afrikaanse akademikus wat sy ervarings, gedagtes en ontmoetings in dagboekvorm neerskryf. Die dagboek is ’n hoogs persoonlike en intieme dokument en wil dus reeds aandui dat die spreker in hierdie dokument sy innerlike stryd en pogings om daarvan sin te maak, weergee. Hy is ’n oud-koerantman met ’n Vrystaatse boere-agtergrond, wat baie ongemaklik is met die politieke beleid van apartheid.

Hy beleef ’n innerlike tweestryd waarin hy aan die een kant in opstand kom teen die dwase, immorele en oneerlike aspekte van die apartheidsbestel en aan die ander kant vrees en twyfel dat sy verset nie die saak van die Afrikaner gaan dien nie maar eerder die volk sal uitwis. Sy goeie vriend is Anton, ’n teoloog wat in Nederland gestudeer het en na sy terugkoms ’n joernalis word by ’n Engelse koerant. Die twee vriende kan hulle as Christene nie met apartheid en die gruwels daaraan verbonde assosieer nie.

Hy raak dan betrokke by Anton se plan om opruiende pamflette deur ’n bomontploffing te versprei, maar soos sy insig in die kompleksiteit verhoog wil hy kop uittrek, omdat sy “oplossing” nie werklik die probleem sal aanspreek nie. Hulle dade kan lei tot geweld en terreur en eindelik meer kwaad doen as goed. Om te onttrek beteken verraad teenoor Anton en teen sy eie voorbedagte opstand, om nie te onttrek nie beteken verraad teenoor sy volk. Eindelik pleeg hy dan verraad teenoor Anton deur hom aan die veiligheidspolisie uit te lewer.

Die gevolge vir die hoofkarakter is rampspoedig, veral omdat hy deur sy dade homself ook verraai het. In die boek stel Steyn alle groepe Afrikaners aan die woord, diegene wat oortuig is van die regverdigheid van die apartheidsbeleid en die Afrikaner se saak; die twyfelaars; die opstandiges; die vraestellers; die wat tradisionele antwoorde gee op die diepliggende vrae en diegene wat dieper wil kyk en nuwe opsies wil verken. Besware wat teen die boek ingebring word, sluit in dat die karakters meestal slegs idees en opinies verteenwoordig, eerder as dat hulle mense van vlees en bloed word.

“Die verlore vader” is ’n “dokumente-verhaal” en as sodanig ’n baie vroeë bydrae tot postmodernisme in die Afrikaanse prosa. Die Nasionale Party politikus Pieter van den Berg word deur die lotgevalle van sy familie gedwing tot ’n meer liberale siening. Sy een seun gaan Amerika toe en trou met ’n uitlander, ’n ander seun beland weens sy ver-regse terreurneigings in die tronk, nog een gaan in ’n ver-linkse rigting en is ’n homoseksueel. Die vader word dan eintlik die verlore een, nie die seuns nie, en na ’n eie seksuele vergryping pleeg hy selfmoord.

Hy laat ’n versameling dokumente agter, insluitende sy biografiese en politieke aantekeninge en briewe, sy skoonseun se kort memorie, kladboeke, briewe en skryfsels van sy seuns. Hierdie dokumente word dan versorg en aangebied as sy verhaal. In die tweede deel van die roman is ’n aantal ander geskrifte wat historiese, kulturele, politieke, filosofiese en etiese agtergrond bydra deur middel van situasies en figure uit die geskiedenis van Portugal, Duitsland, Haïti, Tsjeggo-Slowakye en ander.

Hierdeur word Pieter se verhaal geplaas teen die wye doek van historiese gebeure wêreldwyd. Deur die wye verskeidenheid dokumente en perspektiewe binne hierdie verhaal word aangetoon hoe daar nie ’n omvattende perfekte oplossing vir die saambestaan van mense bestaan nie en dat verskillende sienswyses almal ook in een of ander aspek gebrekkig is te midde van die geldigheid daarin. ’n Raamwerk vir akkommodasie moet dus vir hierdie verskille gevind word. In 1986 is “Die verlore vader” op die kortlys vir die toekenning van die Rapportprys.

Baie belangrik is sy nie-fiksie werk. “Tuiste in eie taal” verken die groei en agteruitgang van tale en besin oor die oorlewing van Afrikaans. Die hooftema is die teenpole in die sosiolinguistiek, naamlik die behoud van die eie teenoor die assimilasie in die groter magte. Hierdie stryd word op alle vlakke van die taal se bestaan openbaar, waar die ekonomiese of sosiale aan die een kant die taal van die oënskynlik meerdere slaafs navolg (veral die “internasionale” Engels) of aan die ander kant verset teen hierdie mag omdat hy sy eie identiteit wil behou.

Die boek word in drie afdelings verdeel, waar eerstens die groei en ontwikkeling van tale aan die bod kom, dan die ontstaan en opkoms van Afrikaans as kultuurtaal en die weerstand teen die taal en die groei daarvan, met die laaste deel wat die oorlewing van Afrikaans behandel. Op indringende wyse word die faktore wat histories die groei van Afrikaans bevorder en gestrem het, uiteengesit en beredeneer, terwyl die posisie van Afrikaans in die veranderende multikulturele samelewing van die laat sewentigerjare ondersoek word.

Eindelik is die boodskap dat Afrikaans van Afrika is en om waarlik van Afrika te wees, moet ons die taal (en die mense wat dit praat) koester. Beide die Recht Malan-prys en die Louis Luyt-prys word in 1981 aan “Tuiste in eie taal” toegeken, terwyl dit in 1988 bekroon word met die C.J. Langenhovenprys vir Taalwetenskap. Dit word ook bekroon met die Republiekprys (opvolger van die Verwoerdprys vir vaderlandse letterkunde), wat al om die tien jaar toegeken is vir ’n Afrikaanse en Engelse werk. Hy weier hierdie prys weens die politieke kleur van die prys en versoek dat die toekenning en weiering van die prys nie publisiteit moet ontvang nie. Hierdie prys word daarna nooit weer toegeken nie.

“Trouwe Afrikaners” behandel aspekte van die Afrikaner nasionalisme en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek in die periode 1875 tot 1938. Dit is ’n deeglik nagevorste studie wat die pogings van verskeie mense en bewegings om Afrikaans sy regmatige plek in die samelewing te laat kry, te boek stel, saam met die pogings om die Afrikaner self op te hef. Dit sluit onder andere in die geskiedenis van die Helpmekaarbeweging na die Rebellie van 1914, die stryd om erkenning van Afrikaans as taal en die praktiese implementering daarvan in die staatsdiens en die ontwikkeling van nasionalisme in die politiek en die politieke partye van die tyd. Die geskiedenis van die vestiging van Afrikaans as taal van onderrig op universiteite en oor die radiodiens word ook behandel.

Die hoof van die projek om die geskiedenis van die Nasionale Pers te dokumenteer, professor C.F.J. Muller, versoek Steyn in 1988 om ’n medewerker te word. Hy is verantwoordelik vir drie hoofstukke oor die geskiedenis van Die Volksblad ná 1948, is medeskrywer van ’n hoofstuk oor die Naspers-koerante in Afrikaans in “Oor die grense heen” en is die skrywer van sewentien en medeskrywer van drie van die 21 hoofstukke van “Boekewêreld”, wat die geskiedenis van Naspers se uitgewerye tot 1990 verhaal. Hierdie boek verower in 1993 die Recht Malan-prys en Rapport-prys.

“Ons gaan ’n taal maak” is ’n verslag van die ontwikkeling van Afrikaans as kultuurtaal vanaf die stigting van die Genootskap van Regte Afrikaners in 1875. Die monumentale boek van meer as 600 bladsye is gegrond op deeglike navorsing, wat alle rassegroepe se aandeel in die vestiging van Afrikaans verken en beskryf. Deur die verskeie politieke strome en magstryde van hierdie tyd word Afrikaans se neerlae en suksesse, hoogtepunte en laagtepunte ontleed en word in-diepte gekyk na wat gedoen moet word op alle terreine om Afrikaans op te bou en te ontwikkel. Hierdie is ’n baie belangrike boek in ’n baie belangrike tyd vir die toekoms van die taal.

In sy latere jare spits hy hom toe op die biografiese genre en skryf studies oor die lewens van N.P. van Wyk Louw, P.J. Cillié en M.E.R.“Van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal” word in twee dele gepubliseer. Die omvang van die werk is alreeds aanduidend van die deeglike navorsing wat die skryf daarvan voorafgegaan het. Die leser leer dan ook Van Wyk Louw ken as mens deur sy vormingsjare, as student en digter, denker, minnaar en nasionalis. Louw was uiteraard in sy lewe telkens betrokke in polemieke en Steyn slaag in sy biografie om die oorsake, verloop en impak hiervan ewewigtig te beskryf. Die ontstaan van feitlik al sy werke word beskryf sodat die motiewe onderliggend daaraan duidelik word. In 2001 ken die Akademie die Stalsprys vir Geskiedswetenskap toe aan “N.P. van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal” en hierdie boek kry ook die Recht Malan-prys vir nie-fiksie in 1999 en die Insig-prys vir nie-fiksie in 2000.

Die biografie “Penvegter: Piet Cillié van Die Burger” word geskryf in opdrag van Tafelberg Uitgewers. Hierin lig hy die lewe en veral die politieke tye en gebeure in die tyd van Cillié uit, waarin hierdie dikwels omstrede figuur in die joernalistiek in perspektief gestel word. Cillié se impak as redakteur van Die Burger, sy konfrontasie met Hendrik Verwoerd, sy jare as professor in joernalistiek aan die Universiteit van Stellenbosch en sy rol as voorsitter van die direksie van Nasionale Pers word in-diepte bespreek. Die boek word, weens die aard van die personasies en die gebeure wat daarin uitgebeeld word, ook ’n belangrike bydrae tot die Suid-Afrikaanse geskiedskrywing.

“Die 100 Jaar van M.E.R.” gee ’n in-diepte beeld van haar as mens, geskets teen die agtergrond van haar lewe wat so nou saam met die opkoms van Afrikaans en nasionalisme geloop het. Dit is ’n deeglike beeld van ’n formidabele vrou en die tyd waarin sy geleef het. Die impak wat sy op haar tyd en veral ’n groep skrywers soos Alba Bouwer, Audrey Blignault en Rykie van Reenen gehad het, is enorm, met hierdie skrywers wat op hulle beurt ook groot invloed uitgeoefen het. Volgens Louise Viljoen slaag hy in hierdie biografie om met dieselfde sober en ingehoue styl as sy onderwerp, haar lewe te beskryf. “Die honderd jaar van M.E.R.” verower in 2005 die Akademie se Louis Hiemstra-prys vir nie-fiksie en in 2008 is hierdie boek op die kortlys vir die Helgaard Steyn-prys.

Hy lewer ook werk van outobiografiese aard, soos die bundel vertellings “Hoeke Boerseuns ons was”. Die treffende openingsin (“Dit was Desember 1967 en almal het geleef asof daar ’n toekoms was”) dui reeds die deurlopende gevoel van verlies en die einde van ’n era aan. Die boek is ryk in sy anekdotes van ’n verbygegane tyd en lewer ’n belangrike bydrae in die bewaring van veral die tipe Afrikaans wat in ’n vroeër tyd gepraat is. Hier is volksoorleweringe, familielegendes, gesinsbriewe, historiese gebeure en koerantberigte wat almal omgewerk word tot heerlike vertellinge. Persoonlike ervarings word telkens in historiese perspektief geplaas.

“Sonkyker” (subtitel “Afrikaner in die verkeerde eeu”) bevat ook outobiografiese vertellings, die aard waarvan iewers tussen ’n outobiografie en volksbiografie lê, beginnende met sy herinneringe as boerseun op ’n Vrystaatse plaas. Hy ondersoek belangrike gebeurtenisse uit die Afrikaner se geskiedenis soos die Anglo-Boereoorlog en die Rebellie en kom tot positiewe en ontstellende gevolgtrekkings. Dit is egter veral die taal wat aandag geniet, want taalpolitiek en kultuurpolitiek is baie vas ineengestrengel, en hier lyk die prentjie donker. Die titel van die boek verwys na die stekelrige salmanders wat op miershope of rotse na die son sit en mik. In 2009 is “Sonkyker” op die kortlys vir die Universiteit van Johannesburg-prys.

Verder skryf hy ’n menigvuldige aantal artikels vir vaktydskrifte wat oor hoofsaaklik kultuurgeskiedenis, die eksterne geskiedenis van Afrikaans en die Suid-Afrikaanse taalpolitiek handel. Hieronder is drie byvoegsels van boeklengte, naamlik “Die betekenis van ‘Die Burger’ vir die Afrikaanse letterkunde”, “Taalideologie en taalbeleid in die Suid-Afrikaanse geskiedenis – oorwegings in die ampstaaldebat” wat beide in Acta Academica verskyn en “Die taalstryd in oorgangstyd – gesindhede teenoor Afrikaans 1990–1994”, wat in Stilet gepubliseer word. Ander artikels verskyn in onder andere Taalfasette, Tydskrif vir Geesteswetenskappe, S.A. Tydskrif vir Kultuurgeskiedenis, S.A. Tydskrif vir Taalkunde, Spits, Ecquid Novi, Tydskrif vir Letterkunde, Literator, Tydskrif vir Taalonderrig en Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans.

Hy skryf eindelik meer as ’n honderd populêre artikels vir dagblaaie en tydskrifte. In 1986 lewer hy die D.F. Malherbe-gedenklesing aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat onder die titel “Nasionalisme en die politisering van taal en kultuur in die dertigerjare”, wat later as interne publikasie deur die universiteit uitgegee word.

Benewens eie oorspronklike skeppings, stel hy ook versamelbundels saam soos “Veg en vlug” en “Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense”. In “Veg en vlug” (subtitel “Manne en vroue vertel hul ware verhale uit die Anglo-Boereoorlog”) vertel mense hulle verhale uit die Anglo-Boereoorlog, soos dit oorspronklik in Die Huisgenoot verskyn het. Steyn verskaf ’n voorwoord waarin hy die vertellings in historiese perspektief plaas, maar verder is dit slegs outentieke vertellings wat lewe in die herinneringe en unieke styl van die vertellers uit die volk.

Daar is onder andere vertellings deur president Steyn, Jan F.E. Celliers en G.R. von Wielligh, wat almal oor hulle ontsnappogings handel. “Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense” is eweneens ’n keur uit verhale wat tussen 1939 en 1946 in Die Huisgenoot verskyn het nadat die redaksie uitnodigings aan mense gerig het om sulke stories in te stuur, solank dit die waarheid is. Benewens die vermaaklikheidswaarde het beide boeke ook kultuur-historiese waarde.

Steyn se werk in Afrikaans is ’n konstellasie van ses verwante dimensies. Hierdie dimensies sluit in: die plattelandse leefwêreld van vele Afrikaners met spesifieke aandag aan die Vrystaat; aanknopingspunte in die Europese geesteslewe en ander volke en tale se bestaanstryd; poësie en sosiaal-betrokke prosa; Afrikaanse taalgeskiedenis; Afrikaner-kultuurgeskiedenis; en Afrikaans en Afrikaners se politieke en kulturele bestaanstryd vandag.

Steyn se jeugherinneringe is opgeneem in Hoeke Boerseuns ons was (1991) en sy outobiografiese vertellings verskyn in Sonkyker (2008). Daarin, maar ook uit ander werke, blyk ’n sterk verbondenheid met die plattelandse leefwêreld. Afrikaners was ’n hoofsaaklik pastorale groep tot die begin van die 20ste eeu en die platteland het dwarsdeur die 20ste eeu ’n belangrike rol vervul in Afrikaner-identifiserings.

Steyn se werk behandel die ervarings rondom grond en geslagte van boere, die stryd teen droogtes en siektes, en die boerderye en gemeenskapslewe van die plattelandse Vrystaat. Mens vind daarin verwysings na die poësie van plekname, klein geskiedenisse en 'n verbondenheid met die landskappe en klimaat van Suid-Afrika. Sedert die 1990’s is daar ook verwysings na die bedreiging van honderde plaasmoorde op dikwels Afrikaanse boere.

Steyn veroordeel die onverskilligheid van die ANC-regering teenoor die bedreigings van hierdie oer-Afrikaanse habitus. Steyn ontvang sy universiteitopvoeding aan universiteite in Bloemfontein, Suid-Afrika, en Amsterdam, Nederland. Hy kry veral in die buiteland ’n lewenslange belangstelling in die Europese geesteslewe, by name onder die Duitsers, Nederlanders en Vlaminge. Sy latere boeke en mediakommentare weerspieël ’n wye belangstelling in die bestaanstryd van ander volke en tale. Hy erken deurgaans elke groep se identiteit en reg op eie instellings.By Steyn is daar ’n wisselwerking tussen die Europese- en Afrikaner- geesteslewe.

Een van die verbindingsbegrippe wat hy gebruik is die term boere-adel. Daarmee word die Romeinse waardes van eenvoud en ’n liefdevolle lojaliteit aan familie en grond, die Griekse strewe na die goeie, skone en regverdige, en die Germaanse klemtoon op moed in die aangesig van ’n onberekenbare lot verbind met Afrikanerwaardes in Afrika.Steyn trek aanvanklik aandag met sy debuutdigbundel Die grammatika van liefhê (1975). Daarna verwissel hy egter na prosa, dikwels sosiaal-betrokke prosa.In die verwikkelde historiese konteks van Suid-Afrika, staan die regte van Afrikaners en van ander groepe volgens Steyn soms met ewe veel geldigheid teenoor mekaar.

Steyn was in die 1970's en 1980's se kultuurpolitiek ’n sterk voorstander van Afrikaans en Afrikanerskap, maar wel binne ’n sogenaamde verligte kader. Hy was byvoorbeeld gekant teen aartskonserwatiewe kulturele- en mediasensuur en onregverdige klein apartheidsmaatreëls wat wit en bruin Afrikaanssprekendes van mekaar vervreem het. Hy was ook ’n voorstander van die Tomlinson-verslag in die 1950's wat ingrypende gebiedsoordrag aan swart volkere beoog het om die tuislandbeleid vir etniese groepe te laat slaag.

Steyn is een van die eerste Afrikaanse skrywers oor die Suid-Afrikaanse Grensoorlog in Op pad na die grens (1976). In Dagboek van ’n Verraaier (1978) en Die Verlore Vader (1985) hanteer Steyn die morele en praktiese problematiek van die Afrikaners se selfhandhawing as klein volk. In laasgenoemde boek verwys hy deurlopend ook na die bestaanstryd van ander Europese tale en volke. In sy Tuiste in Eie Taal (1980) is Steyn die eerste belangrike akademikus van die tydperk wat die aard van bedreigings vir Afrikaans se toekomstige posisie omvattend identifiseer en ontleed.

Hy merk daaroor op dat die grootste gevaar in die Afrikaanse intellektuele lewe nie meer is dat meningsvormers sal versuim om die stryd teen ekonomiese en politieke onreg te voer nie. Die groot gevaar is eerder dat hulle in die proses van oopskryf, en van regskryf wat verkeerd is, ook sal doodskryf, sodat nuwe geslagte Afrikaners sku sou wees om vir hulle volk en taal in te tree.Vir Steyn is Afrikaner-nasionalisme die beweging wat Afrikaners as volk en Afrikaans as kultuurtaal behou en bevorder het in die dekades na die vernietigende Anglo-Boere-Oorlog.

Hy ondersoek onder meer die rol van die Eerste Taalbeweging, C.J. Langenhoven, en Gustav Preller en die Tweede Taalbeweging in Trouwe Afrikaners: Aspekte van Afrikaner-nasionalisme en taalpolitiek 1875–1938 (1987).Steyn is die skrywer van die mees gesaghebbende biografie oor N.P. van Wyk Louw, die Afrikaanse digter, dramaturg en voordenker. Hy is ook die skrywer van biografieë oor die redakteur van Die Burger en Afrikaner-denker Piet Cillié en die Afrikaanse skryfster en pionier in maatskaplike werk M.E. Rothman.

Steyn meen die beste benadering by die skryf van ’n biografie is sowel empatie as afstand. Sy mikpunt is: vertel iemand se lewe so eerlik en goed as jy kan, en dan daarby so interessant as wat jy kan. Die tweede moet mens egter nie nastreef ten koste van die eerste nie. In sy mediakommentare en boeke blyk dat Steyn sekere Afrikaner-figure besonder hoog ag. In die 19de eeu val Andries Pretorius, Paul Kruger en ds. S.J. du Toit hieronder. In die 20ste eeu, is dit genl. J.B.M. Hertzog, N.P. van Wyk Louw, en president M.T. Steyn van die Vrystaat, die siel van die Boererepublieke se vryheidstryd teen Britse imperialisme.

In die vroeg-1990’s was Steyn toenemend bekommerd oor die posisie van Afrikaans in ’n nuwe politieke bestel in Suid-Afrika. Hy was een van ’n minderheid meningsvormers wat deur voorleggings aan besluitnemers in die Nasionale Party die grondwetlike verskansing van Afrikaans as amptelike taal bevorder het. Tydens die eerste jare onder die ANC-bewind word Afrikaans afgeskaal oor TV en in die onderwys. Steyn speel in 1998 ’n rol by die Oorlegforum vir Afrikaans wat deur Ton Vosloo van Naspers opgerig is.

In 2000 is Steyn nou betrokke by die stigting van die Groep van 63, ’n denkforum van Afrikaner-meningsvormers en akademici. Die Groep word sterk deur Afrikaanse joernaliste by koerante soos Beeld en Rapport beveg. Steyn neem egter deurlopend deur skrywes in Beeld, Rapport, en Die Volksblad en advies en navorsing aan Afrikaner-organisasies deel aan Afrikaners se kultuurstryd. Hy steun die opsie van ’n Afrikaanse tuisland met minstens een stad, en word ’n uitgesproke voorstander van ’n nuwe Afrikaanse universiteit.

In 2010 is Steyn saam met prof. André Duvenhage as projekleier mede-opsteller van die Afrikaner-Burgerlike Netwerk se scenarios vir Afrikaners in 2020. In 2012 is hy saam met dr. Danie Langner mede-opsteller van die FAK se strategiedokument oor Afrikaans en in 2014 verskyn sy boek oor die geskiedenis van Afrikaans sedert die einde van die 19de eeu, getitel Ons gaan ’n taal maak.

Oor Afrikaners se toekomsvooruitsigte is Steyn se basiese benadering drieledig. Hy verwys na die beoordeling van die Britse historikus A.J.P. Taylor dat die toekoms onvoorspelbaar bly, en dat selfs negatiewe gebeure tot heilsame gevolge kan lei. Hy haal die Nederlandse staatsman Willem van Oranje aan: "Het is niet nodig te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden." En hy steun ’n houding wat sy moeder reeds só formuleer: “Moed is dit wat volhou na begin, vertroue is dit wat oorwin.”

Eerbewyse

Benewens die talle pryse wat hy vir spesifieke boeke verwerf, word hy in sy leeftyd op verskeie wyses vereer. Die Suid-Afrikaanse Akademie ken in 1988 die Langenhovenprys vir Taalwetenskap aan hom toe, in 2000 die N.P. van Wyk Louw-medalje vir sy skeppende bydrae tot bepaalde vakgebiede en in 2001 die Stalsprys vir Geskiedswetenskap vir “N.P. van Wyk Louw: ’n Lewensverhaal”.

Die Elisabeth Eybersbeurs vir verdere navorsing in Nederland word in 1996 aan hom toegeken. In 2002 verower hy die Praag-prys vir Afrikaanse voortreflikheid vir sy bydrae tot die bevordering van Afrikaans en die vestiging van ’n pro-Afrikaanse bewussyn. Die Universiteit van die Oranje-Vrystaat ken in 2004 ’n eredoktorsgraad aan hom toe en op Taaldag 14 Augustus 2004 gee die kultuurorganisasie van Bloemfontein, Dames Perspektief, ’n oorkonde aan hom vir sy lewenslange bydrae tot die Afrikaanse taal en kultuur.

In 2005 word ’n taalberaad oor moedertaalonderwys deur die Departement van Afrikaans van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat gehou. Sommige van die referate word in 2006 in ’n bylaag van die Tydskrif vir Geesteswetenskappe gepubliseer en hierdie publikasie word aan Jaap opgedra as erkenning vir sy bydrae op die gebied van taalbeplanning. Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns vereer hom in 2015 met erelidmaatskap.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1975	Die grammatika van liefhê
1976	Op pad na die grens
1978	Dagboek van ’n verraaier
1980	Tuiste in eie taal
1985	Die verlore vader
1987	Trouwe Afrikaners
1991	Hoeke Boerseuns ons was
1992	Boekewêreld: die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990
1998	Van Wyk Louw – ’n lewensverhaal
2002	Penvegter: Piet Cillié van Die Burger
2004	Die 100 jaar van M.E.R.
2008	Sonkyker: Afrikaner in die verkeerde eeu
2014	Ons gaan ’n taal maak
2019	Verset en opbou
2022	So is onse mense (postuum)
Samesteller
1996	Vrolike en verskriklike ondervindings van gewone mense
1999	Veg en vlug: manne en vroue vertel hul ware verhale uit die Anglo- Boereoorlog

Bronne

Boeke

• Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) “Voorspraak” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994
• Aucamp, Hennie “Kort voor lank” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk  1980
• Botha, Elize “Prosakroniek” Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1987
• Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• De Vries, Abraham H. “Kortom” Academica Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1983
• De Vries, Abraham H. “Kortom 2” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1989
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
• Hugo, Daniel “J.C. Steyn (1938-) Poësie” in Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. (red.) “Kraaines” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988
• Kannemeyer, J.C. “Verse vir die vraestel” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) “Digters en digkuns” Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007
• Pheiffer, R.H. “Woordpaljas” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde  druk 1993
• Scheepers, Riana “J.C. Steyn (1938-) Prosa” in Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Steyn, J.C. “Hoeke Boerseuns ons was” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1991
• Steyn, J.C. “Trouwe Afrikaners” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1987
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en koerante

• Bisschoff, Anna-Marie “Interpreteerbaarheid van ‘Die verlore vader’ van J.C. Steyn” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 26 no. 3, Augustus 1988
• Botha, Danie “Lewensverhaal van een van Suid-Afrika se grotes” “Boekewêreld” 18 November 1998
• Botha, Elize “Die prosa van J.C. Steyn in literêr-historiese perspektief” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 17 no. 2, Mei 1979
• Brink, André P. “Wat is die maatstaf?” “Rapport” 6 Augustus 1978
• Deudney-Theron, Edna “J.C. Steyn se magtelose pleidooi by ’n simboliese muur van klip” “Tydskrif vir  Letterkunde” Jaargang 30 no. 1, Februarie 1992
• Kannemeyer, J.C. “J.C. Steyn en die fenomenologie van taal” “Standpunte” Nuwe reeks 127, Februarie 1977
• Kruger, Joan “Dr. Steyn wen R12 500” “Die Transvaler” 29 Maart 1981
• Pheiffer, R.H. “Taal bied nie só ’n tuiste nie” “Die Transvaler” 9 Desember 1981
• Pieterse, Henning “Poësie uit drie bloemlesings” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 29 no. 1, Februarie  1991
• Ponelis, F.A. “’Tuiste in eie taal’ deur J.C. Steyn” “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 21 no. 2, Junie 1981
• Pretorius, William “Tuiste besorg aan dr. Steyn gesogte Luyt-prys” “Rapport” 29 Maart 1981
• Snyman, Henning “Die spel in ‘Die grammatika van liefhê’” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 14 no. 3, Augustus 1976
• Steenberg, D.H. “By geleentheid van die oorhandiging van die Louis Luyt-prys aan J.C. Steyn,
• Johannesburg 27 Maart 1981” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 2, Mei 1981
• Van der Berg, Willem “Iemand minus iemand gee niemand…” “By” 3 September 2011
• Van der Merwe, C.N. “’n Analise van ‘Dagboek van ’n verraaier’” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 16 no. 4, November 1978
• Van der Merwe, Peet “’n Eerste skoffie op pad na die grens: ‘Die pad van Suid-Afrika’ as interteks in J.C.   Steyn se ‘grens’-verhaal” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 28, Mei 1990
• Van der Merwe, Peet “Van liefde en ondergang: ‘Hoeke Boerseuns ons was’ van J.C. Steyn” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 31 no. 1, Februarie 1993

Internet

• Britz, Elretha. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/1998/11/16/8/4.html
• Gericke, Marietjie. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/08/17/OS/2/stdebat1.html
• Liebenberg, Danila. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2008/07/08/VB/4/boekjaapsteyn.html^{[dooie skakel]}
• LitNet ATKV-Skrywersalbum. 24 Maart 2011 www.litnet.co.za
• Nb-Uitgewers: http://www.nb.co.za/authors/263 Geargiveer 5 April 2016 op Wayback Machine
• Roos, Jana. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/07/31/SV/4/jrjaap.html^{[dooie skakel]}
• Scholtz, Merwe. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/12/03/8/18.html^{[dooie skakel]}
• Steinmair, Deborah. Oulitnet: http://www.oulitnet.co.za/heupvuur/jaapsteyn.asp Geargiveer 1 Julie 2017 op Wayback Machine
• Van Coller, Hennie. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2008/08/07/VB/10/jaap.html
• Van Eeden, Johanna. Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2002/07/28/8/8.html
• Van Wyk, Joylene. Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/08/17/VB/9/jgsteyn.html
• Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2000/05/20/5/8.html
• Vosloo, Ton. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/05/25/5/23.html
• Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n83-70482/

Verdere leeswerk

• Jaap Steyn gesels met Pieter Kapp
• Willem Botha in gesprek met Jaap Steyn en André Duvenhage
• Jaap Steyn oor MER Geargiveer 1 Julie 2017 op Wayback Machine
• Erika Terblanche: J.C. Steyn (1938-) by http://www.argief.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=100741^{[dooie skakel]}
• Chris van der Merwe: 'Levensbericht Jaap Steyn'. In: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 2021-2022, pag. 227-234