Jump to content

Aprika

Igliwat an mga sumpay
Tikang ha Wikipedia
Aprika
Aprika
Kahaluag 30,221,532 km2 (11,668,599 sq mi)
Populasyon 1.1 billion (2015)
Kahuot han Pop. 30.51/km2 (about 80/sq mi)
Demonimo Africano
Mga nasod 56 (talaan hit mga nasod)
Mga dependensya
Mga yinaknan Mga yinaknan han Africa
Mga zona hin oras UTC-1 to UTC+4
Mga gidakoi nga dakonbungto Talaan hit mga lugar metropolitano ha Aprika
Talaan hit mga syudad ha Aprika
Mapa han Africa

An Aprika, Apriká[1] o Afrika (puyde liwat Africa) in ikaduha nga pinakadako nga kontinente ngan ika-duha ha pinakadamo nga tawo nga kontinente, kahuman han Asya. May-ada mga 30.2 milyon km² (11.7 milyon mi²) upod an mga hagrani nga mga puro, ini in nagtatakop han 6% han kanan Kalibutan babaw nga kahaluag ngan 20.4% han ngatanan nga kahaluag han katunaan. May-ada 1.0 bilyon nga katawhan ha 61 nga mga teritoryo, ini in 14.72% han kanan kalibutan populasyon han katawhan.

An kontinente in ginpapalibutan han Dagat Mediteranyo ha amihanan, Suez Canal ngan Pula nga Dagat ha may Rawis Sinai ha dumagsaan, Kalawdan Indyano ha Timugan, Kalawdan Atlantico ha katundan. Ini nga kontinente in may-ada 56 nga mga estado soberanya, nga naglalakip ha Madagascar ngan dirudilain nga mga hugpo hin kapuropod-an, ngan duha nga diri ginkikilala nga mga nasod.

Africa, labi na ha butnga Sinirangan Africa, in haluag nga ginkikilala ha sakob han komundidad syentipiko nga tinikangan han katawhan ngan an Hominidae clade, ha mga pagsarig han pagkahalikwat han gisyashani nga mga hominids ngan ira kaapoy-apoyan, upod liwat an mas naurhi nga ginpetsahan ha mga pito ka milyon nga tuig nga naglabay, lakip an Sahelanthropus tchadensis, Australopithecus africanus, A. afarensis, Homo erectus, H. habilis ngan H. ergaster - upod han giuunahi nga mga Homo sapiens (moderno nga tawo) nga nahiagian ha Etiyopiya nga ginpetsahan nga 200,000 nga tuig an nakalabay.

Mga teritoryo nga mga rehiyon

[igliwat | Igliwat an wikitext]
 
 
Ngaran hit rehiyon ngan
teritoryo, lakip it bandera 		Kahaluag
(km²) 		Popyulasyon Tuig Kahuot hit popyulasyon
(per km²) 		Ulohan
Amihanan nga Aprika
 Algeria 2,381,740 34,178,188 2009 14 Algiers
 Canary Islands (Spain)[2] 7,492 2,118,519 2010 226 Las Palmas de Gran Canaria,
Santa Cruz de Tenerife
 Ceuta (Spain)[3] 20 71,505 2001 3,575 —
 Egypt[4] 1,001,450 82,868,000 2012 83 Cairo
 Libya 1,759,540 6,310,434 2009 4 Tripoli
 Madeira (Portugal)[5] 797 245,000 2001 307 Funchal
 Melilla (Spain)[6] 12 66,411 2001 5,534 —
 Morocco 446,550 34,859,364 2009 78 Rabat
 Sudan 1,861,484 30,894,000 2008 17 Khartoum
 Tunisia 163,610 10,486,339 2009 64 Tunis
  Western Sahara[7] 266,000 405,210 2009 2 El Aaiún
Sungay han Aprika o Amihanan-Sinirangan Aprika
 Djibouti 23,000 623,891 2012 22 Djibouti
 Eritrea 121,320 5,647,168 2009 47 Asmara
 Ethiopia 1,127,127 84,320,987 2012 75 Addis Ababa
 Somalia 637,657 9,832,017 2009 15 Mogadishu
Eastern Africa
 Burundi 27,830 8,988,091 2009 323 Bujumbura
 British Indian Ocean Territory - Chagos Archipelago
(United Kingdom) 		56.13 3,000 2012 53.4 Diego Garcia
 Comoros 2,170 752,438 2009 347 Moroni
 Kenya 582,650 39,002,772 2009 66 Nairobi
 Madagascar 587,040 20,653,556 2009 35 Antananarivo
 Malawi 118,480 14,268,711 2009 120 Lilongwe
 Mauritius 2,040 1,284,264 2009 630 Port Louis
 Mayotte (France) 374 223,765 2009 490 Mamoudzou
 Mozambique 801,590 21,669,278 2009 27 Maputo
 Réunion (France) 2,512 743,981 2002 296 Saint-Denis
 Rwanda 26,338 10,473,282 2009 398 Kigali
 Seychelles 455 87,476 2009 192 Victoria
 South Sudan 619,745 8,260,490 2008 13 Juba
 Tanzania 945,087 44,929,002 2009 43 Dodoma
 Uganda 236,040 32,369,558 2009 137 Kampala
 Zambia 752,614 11,862,740 2009 16 Lusaka
 Zimbabwe 390,580 11,392,629 2009 29 Harare
Butnga nga Aprika
 Angola 1,246,700 12,799,293 2009 10 Luanda
 Cameroon 475,440 18,879,301 2009 40 Yaoundé
 Central African Republic 622,984 4,511,488 2009 7 Bangui
 Chad 1,284,000 10,329,208 2009 8 N'Djamena
 Republic of the Congo 342,000 4,012,809 2009 12 Brazzaville
 Democratic Republic of the Congo 2,345,410 69,575,000 2012 30 Kinshasa
 Equatorial Guinea 28,051 633,441 2009 23 Malabo
 Gabon 267,667 1,514,993 2009 6 Libreville
 São Tomé and Príncipe 1,001 212,679 2009 212 São Tomé
Salatan nga Aprika
 Botswana 600,370 1,990,876 2009 3 Gaborone
 Eswatini 17,363 1,123,913 2009 65 Mbabane
Katundan nga Aprika
 Lesotho 30,355 2,130,819 2009 70 Maseru
 Namibia 825,418 2,108,665 2009 3 Windhoek
 South Africa 1,219,912 51,770,560 2011 42 Bloemfontein, Cape Town, Pretoria[8]
 Benin 112,620 8,791,832 2009 78 Porto-Novo
 Burkina Faso 274,200 15,746,232 2009 57 Ouagadougou
 Cape Verde 4,033 429,474 2009 107 Praia
 Gambia 11,300 1,782,893 2009 158 Banjul
 Ghana 239,460 23,832,495 2009 100 Accra
 Guinea 245,857 10,057,975 2009 41 Conakry
 Guinea-Bissau 36,120 1,533,964 2009 43 Bissau
 Ivory Coast 322,460 20,617,068 2009 64 Abidjan,[9] Yamoussoukro
 Liberia 111,370 3,441,790 2009 31 Monrovia
 Mali 1,240,000 12,666,987 2009 10 Bamako
 Mauritania 1,030,700 3,129,486 2009 3 Nouakchott
 Niger 1,267,000 15,306,252 2009 12 Niamey
 Nigeria 923,768 166,629,000 2012 180 Abuja
 Saint Helena, Ascension ngan Tristan da Cunha (United Kingdom) 420 7,728 2012 13 Jamestown
 Senegal 196,190 13,711,597 2009 70 Dakar
 Sierra Leone 71,740 6,440,053 2009 90 Freetown
 Togo 56,785 6,019,877 2009 106 Lomé
  Africa Total 30,368,609 1,001,320,281 2009 33

Pinanbasaran

[igliwat | Igliwat an wikitext]
  1. ↑ Abuyen, Tomas A. Diksyunaryo Waray-Waray [Visaya] English-Tagalog. Kalayaan Press Mktg. Ent., Inc. Quezon City. Tuig 2000. ISBN 971-08-6050-X. Pakli Ihap 15.
  2. ↑ The Spanish Canary Islands, of which Las Palmas de Gran Canaria are Santa Cruz de Tenerife are co-capitals, are often considered part of Northern Africa due to their relative proximity to Morocco and Western Sahara; population and area figures are for 2001.
  3. ↑ The Spanish exclave of Ceuta is surrounded on land by Morocco in Northern Africa; population and area figures are for 2001.
  4. ↑ Egypt is generally considered a transcontinental country in Northern Africa (UN region) and Western Asia; population and area figures are for African portion only, west of the Suez Canal.
  5. ↑ The Portuguese Madeira Islands are often considered part of Northern Africa due to their relative proximity to Morocco; population and area figures are for 2001.
  6. ↑ The Spanish exclave of Melilla is surrounded on land by Morocco in Northern Africa; population and area figures are for 2001.
  7. ↑ The territory of Western Sahara is claimed by the Sahrawi Arab Democratic Republic and Morocco. The SADR is recognized as a sovereign state by the African Union. Morocco claims the entirety of the country as its Southern Provinces. Morocco administers 4/5 of the territory while the SADR controls 1/5. Morocco's annexation of this territory has not been recognized internationally.
  8. ↑ Bloemfontein is the judicial capital of South Africa, while Cape Town is its legislative seat, and Pretoria is the country's administrative seat.
  9. ↑ Yamoussoukro is the official capital of Côte d'Ivoire, while Abidjan is the de facto seat.

Dugang nga barasahon

[igliwat | Igliwat an wikitext]
African spoonbill with lesser flamingos.

Mga sumpay ha gawas

[igliwat | Igliwat an wikitext]
Dugang nga pamiling mahitungod han Aprika ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto:
Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary
Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks
Mga hulád tikang ha Wikiquote
Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource
Mga imahe ngan medya tikang ha Commons
Mga sumat notisya tikang ha Wikinews
Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity
Kasahiran nga Impormasyon
Kasaysayan
News media
An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Africa
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Aprika&oldid=7650941"