Aller au contenu

tchessî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « captare » (sayî d’ prinde).

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) tchesse
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) tchessîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) tchessans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) tchesnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) tchesrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) tchessive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) tchesse
pårt. erirece (dj’ a, vos av) tchessî
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

tchessî

  1. (viebe å coplemint) fé avancî di foice.
    • Li vint tchesse les foyes, et rapleni l’ pavêye.
  2. (viebe å coplemint) taper evoye.
    • Les pés plins d’ laecea fjhént stitchî leus tetes,
      Et les roedès cawes, po n’ nén piede li pleu,
      Flaxhént leus flantchis, tchessant les moxhetes,
      Ki l’ ombion del shijhe aveut fwait tni coeLouis Lagauche, « Li p’tit hièrdî », Tchant I, Hanèsse èt Magrite (fråze rifondowe).
  3. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « å ») cweri après (do djibî) pol touwer.
    • C’ est on fizik po tchessî ås singlés.
  4. (v. å nén dit coplemint) adjinçner ene batowe po touwer do djibî.
    • On tchesse semdi so Bestin.
  5. (v. sins djin) shofler foirt (tot cåzant do vint).
    • Ni dmeure nén l’ djournêye dins les campagnes, k’ il î tchesse tant.

Ratourneures

[candjî]
  1. — tchessî å cou.
    • Et pus, il ont dschindou
      Mins dschindou come si l' Diåle les ouxhe tchessî å cou
      — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

(minme sourdant etimolodjike)

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
cweri après do djibî pol touwer

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin tchessî tchessîs
femrin tchesseye tchesseyes

tchessî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "tchessî".