håre
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje vî francike « hard » (coxhe, pitit toirtchî fi) ; li rfondaedje avou -e tént conte do djinre femrin do walon; li -d- etimolodjike pout tchaire dins l’ parintêye (hårete) ou esse wårdé (hårdêye); gn a måy on t ki rispite come dins l’ ortografeye do francès « hart ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /hɔːʀ/ /haːʀ/ /hoːʀ/ /oːʀ/ (betchfessî å) (H prumrece)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /hɔːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
håre | håres |
håre femrin (vî mot)
- loyén fwait avou ene coxhete toirtcheye al mwin, di sacwantès plantes : côrî, beyôle, håvurna, oizire, så, po loyî les faxhenes ; loyén d’ waessén po loyî les djåbes.
- Alez m’ côper ene håre
- On loyive li botea di schoices avou des håre di côrî — Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene (fråze rifondowe).
- Gn aveut des faxhenes a ene håre et des cenes a deus håres.
- Li fi do shabotî est evoye côper des håres po-z etchapler les shabots.
- Avou des håres, on fjheut des tchaplets d’ traze pwaires di shabots — Rodolphe Dedoyard (fråze rifondowe).
- On loyive les bwès del cliyonêye avou des håres di tchårmea. — Motî d’ Bouyon..
- (vî mot) coide ; copurade, coide po pinde ene djin.
Ratourneures
[candjî]- awè li håre e s’ cô :
- esse on calin, on rénnvå, ki dinltins, åreut fini pindou.
- esse presse a s’ maryî.
Parintaedje
[candjî]- (sins rispitaedje do "d" etimolodjike)
- avou rispitaedje do "d" etimolodjike: hårdêye, hårdea; hårdeure; hårdî; hårdion
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]awè li håre e s’ cô
- Francès : avoir la corde au cou
Etimolodjeye 2
[candjî] Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
håre ! [mot-criya] kimande ås tchvås po k’ i tournénxhe a hintche. Loukîz a : hote.
a håre et a hote ou håre et hote : di tos les costés. F. à droite et à gauche.
Ratournaedjes
[candjî]F. dia.
Omofoneye
[candjî]- Håre (viyaedje)
Prononçaedje
[candjî]AFE : /hɔːʀ/
Sustantif
[candjî]håre femrin
- håde (gobeye, vî mousmint)