poyon
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]po-yon
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]POYON Bu ot tojik tilida 'oyoq' maʼnosini anglatadigan poy otiga (ТжРС, 308) -on qoʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'oxir', 'tugash nuqtasi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 594). Bu otdan oʻzbek tilida poyonsiz sifati yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
f. jLL — oxir, xotima, tugash; chek, chegara, had
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Joy, masofa, yoʻl kabi-larning oxirgi chegarasi, etagi, oxiri. ◆ Poyoni koʻrinmaydigan dala, n ◆ Binafsha, lolalardan gilam toʻshalgan togʻ-qirlarni kezib, poyoniga yetolmaysiz. N. Safarov, „Olovli izlar“ . ◆ Nizomjon shu topda shunday kuchli boʻlib ketgan ediki, bir uzi mana shu poyoni yoʻq choʻlni agʻdar-toʻntar qilib tash-lashga qodirdek edi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Qamish-lar ikki odam boʻyi oʻsgan, poyoni koʻrinmas, shabadada bir ohangda mungli shovulshrdi. \. Gʻulom, „Feruza“ .
2 Ish, ran, voqea-\odisa kabilarning oxiri, intihosi. ◆ Hikoyani poyoniga yetkazmoq. m ◆ Umrning poyoni koʻringan paytda uy qay-gʻusiga tushdim. "Yoshlik" . ◆ Gʻazal poyoniga yetdi. Tabibiy kamtarona kulumsiradi. Haryon-dan olqishlar eshitildi. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ [Maysara:] Shu xiyonatkorlarning jazosini berish uchun boiaagan ishimni poyoniga yetka-zay. Hamza, „Maysaraning ishi“ . ◆ Bu soʻzingning, dshxbar, yoʻqdir poyoni. "Alpomish" .
3 koʻchma Soʻng, chek, nihoya (his-tuygʻu, kechinma kabilar haqida). ◆ Gʻazabining poyoni yoʻq. n ◆ Necha faryod toshib keldi koʻksin yorguday, Koʻzi tinib, iztirobi poyonga yetdi. A. Muxtor, „Asarlar“ . ◆ Sirim borki, osmoni koʻrinmas, Gʻamim borki, poyoni koʻrinmas. "Yoshlik" . ◆ Har bir narsa kabi mehr-muhabbatning ham avvali, avji va poyoni boʻlishi tabiiy. X. Sultanov, „Onamning yurti“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ПОЁН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.