birov

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bi-rov

Etimologiyasi

BIROV I ’bitta’. Nonimiz bor-u, lekin b i r o -v i ham yumshoh emas. Bu soʻz bir soniga ’dona’ maʼno — sini ifodalaydigan -âv qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (koʻpincha sanashda ishlatiladi: birâv, ikkâv, uchâv, tortâv kabi).

BIROV II 'kimdir, allakim’, 'begona kishi’. Pi— chohni avval oʻzingga ur, ogrimasa, b i r o v g a ur (Maqol). Bu gumon olmoshi birâv sanoq sonidan maʼno taraqqiyoti natijasida oʻsib chiqqan: ’bir kishi’ -> ’no-maʼlum kishi’.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I snq. son Bir, bitta.◆  Ikkovga birov botolmas, Otliqqa yayov yetolmas. Maqol.◆  Birovni koʻrib fikr qil, Birovni koʻrib shukr qil. Maqol.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bi-rov

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II gum. olm. 1 Kimligi nomaʼlum, qandaydir bir nomaʼlum kishi, kimdir, allakim.◆  Birni birov beradi, Koʻpni — mehnat. "Qanotli soʻzlar".◆  Birov bilganini maqtar, birov — koʻrganini. Maqol. ■■◆  -Qa-laysan, uka? — birov kelib turtdi Yoʻlchini. Oybek, Tanlangan asarlar.◆  Birov borkim, boru — bor boʻlsa ham yoʻq, Birov borkim, yoʻgʻu

— yoʻq boʻlsa ham toʻq. Habibiy.

2 Boshqa bir kishi; oʻzga, begona.◆  Bola-xonada ikkalamiz turganimizni tagʻin birov koʻrib qolmasin. K. Yashin, Hamza.◆  Endi uni [Umidni] koʻrishi ham, u haqida oʻylashi ham mumkin emas, U endi birovning baxti. Mirmuhsin, Umid.◆  Birovning koʻngliga zoʻrlik bilan egalik qshshb boʻlmaydi. S. Ahmad, Ufq.

Baʼzi birovlar Baʼzi bir kishilar, oʻzgalar.◆  Baʼzi birovlar ushlashib qoʻlini, Topolmay ovora boʻlarlar yoʻlini. "Qu-shiqlar". Birovlar Urishib, arazlashib qolgan kimsaning nomini tilga olish xohlanmaganida, uning nomi oʻrnida ishla-tiladigan soʻz.◆  Ammo [Otabekda/ "birovlar" toʻgʻrisida, nima boʻlganda ham, bir gap eshitmak havasi tugʻilgan edi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

Antonimlari

БИРОВ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL