Tilga qarab tashxislash
Tilga qarab tashxislash anʼanaviy va muqobil tibbiyotda tashxis qoʻyish uchun qoʻllaniladigan usuldir. Usul til tanasini vizual oʻrganishga asoslangan boʻlib, uning turli zonalari maʼlum ichki organlar va tizimlarning proektsiyasidir. Shunga koʻra, ushbu organlarda yuzaga keladigan patologik jarayonlar ushbu zonalarning holatida yoki umuman butun tilda aks etadi. Biz tilning rangi oʻzgarishi, shuningdek, uning mustahkamligi, shakli, namlik darajasi va boshqalar haqida gapiramiz[1].
Tarix maʼlumot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Inson salomatligi holatini til boʻyicha tashxislash Qadimgi Sharqning tibbiy amaliyotida — birinchi navbatda Hindiston, Xitoy va Tibetda keng qoʻllangan. Til diagnostikasining nazariy asoslari mos ravishda ushbu maktablarning tibbiy risolalarida — Ayurveda tibbiyotining Samhitalarida „Charaka Samihita“, „Sushtura Samihita“, „Sariq imperatorning risolasi“ va „Chjud-Shi“ da bayon etilgan[2].
Zamonaviy davrda tilga qarab tashxislash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hozirda yuqori texnologiyali diagnostika vositalarining rivojlanishiga qaramay, salomatlik holatini til boʻyicha baholash usuli dolzarb boʻlib qolmoqda. Ayniqsa, ushbu mavzuga oid ilmiy va ilmiy-ommabop asarlarning davriy ravishda paydo bo‘lishi buning isbotidir. Shunday qilib, 2000-yilda shifokorlar uchun „Til — tananing koʻzgusi“ fundamental klinik qoʻllanmasini nashr etildi. Uning mualliflari G. V. Banchenko, Yu. M. Maksimovskiy va V. M. Grinin — soʻzlari bilan aytganda, tilning xolati nafaqat anʼanaviy tarzda (mahalliy patologiya belgisi sifatida), balki kengroq nuqtai nazardan, shu jumladan umumiy kasalliklarda (metabolik kasalliklar, ichki organlar kasalliklari, dermatoz, bakterial, virusli, qoʻziqorin infektsiyalari va boshqalarda) til oʻzgarishlarini koʻrsatishga harakat qildi[3].
Til diagnostikasi boʻyicha tegishli maʼlumotlar Tibet tibbiyotiga oid koʻplab qoʻllanmalarda ham mavjud — masalan, Tibet tibbiyotida 2014-yil nash qilingan P. Tserinaning „Tibet tibbiyotining sirlari. Amaliyotchi uchun qoʻllanma“ si.