Ikkinchi signal sistemasi

Ikkinchi signal sistemasi — faqat odam uchun xos boʻlgan, soʻzlar vositasida yuzaga chikadigan bosh miya yarim sharlari poʻstlogʻining faoliyati. I.s.s. eshitiladigan, soʻzlanadigan yoki koʻzga koʻrinadigan soʻzlar (nutq) vositasida amalga oshadi. Bu tushunchani 1932-yil da I. P. Pavlov odam bilan hayvon bosh miyasi faoliyati oʻrtasidagi farqni ifodalash maqsadida taklif etgan. I.s.s. birinchi signal sistemasi asosida yuzaga chiqadi. Chunki soʻzlar birinchi signal sistemasi signallari umumlashmasi, "signallar signali" hisoblanadi. Bunday umumlashuv shartli reflekslar xrsil qilish bilan boglik. Narsa va hodisalarning umumlashgan tasviri, yaʼni soʻzlar tufayli inson butun borliq toʻgʻrisida mavhum fikrlash va uni ilmiy taxlil qilish uchun cheksiz katta imkoniyatga ega boʻladi. I.s.s. evolyusiya jarayonida biologik va ijtimoiy omillar taʼsirida paydo boʻlgan, yashash uchun kurash va irsiy oʻzgaruvchanlik asosida bosh miya poʻstlogʻining tobora takomillashuvi, ijtimoiy mehnat va kishilar oʻrtasidagi oʻzaro munosabatlar tufayli kishilarda nutq vujudga kelgan va rivojlangan. I. s. s.ning shakllanishi bosh miya yarim sharlari poʻstlogʻining barcha qismlari bilan bogʻliq. Zamonaviy neyrofiziologik tadqiqotlar (miyaga mikroelektrod oʻrnatish) verbal (soʻz) signallarining kodlashish mexanizmini oʻrganishga imkon beradi.