Agdam masjidi

Agdam masjidi
	Masjid
	Agdam masjidi; ozarbayjoncha: Ağdam məscidi
	2018-yilda masjid koʻrinishi
Mamlakat	Ozarbayjon
Shahar	Agdam
Yoʻnalishi	shia
Masjid turi	Jomeʼ-Masjid
Meʼmoriy uslub	Islom meʼmorchiligi
Binokor	Karbaloyi Sefixon Sultonhusayn oʻgʻli Qorabogʻiy
Binokorlik	1868—1870-yillar
Minoralar soni	2 ta
Minoralar soni	2 ta
Holati	amaldagi
Tarovih
Saharlik va iftorlik

39°59′36″N 46°55′54″E / 39.99333°N 46.93167°E / 39.99333; 46.93167

Agdam masjidi (ozarbayjoncha: Ağdam məscidi) – Ozarbayjonning Agdam tumanida joylashgan masjid. Bu masjid togʻli Qorabogʻ urushida vayron boʻlmagan hududning oz sonli binolardan biri hisoblanadi. Masjidning maktab yoʻnalishi boʻyicha shiadir.

Tarixi

Masjid 1868-1870-yillarda meʼmor Karbaloyi Sefixon Sultonhusayn oʻgʻli Qorabogʻiy tomonidan qurilgan. Masjid Qorabogʻ mintaqasidagi masjidlar uchun odatiy uslubda qurilgan. Ushbu uslubdagi boshqa masjidlar qatoriga Barda masjidi, Shushadagi Yuxari Govhar Ogʻa masjidi, Fizuli shahridagi masjid va Goradiz qishlogʻidagi masjidlar kiradi^[1]. 1992-yil 29-fevralda Xojalining Qorabogʻ-Arman qoʻshinlari tomonidan bosib olinishidan soʻng, 200 ta^[2] jasad birinchi boʻlib ushbu masjidga joylashtirildi. Ammo, masjid rahbari Seyid Sodiqovning soʻzlariga koʻra, masjidda 477 jasad boʻlgan^[3].

Arxitektura tuzilishi

Agdam Juma masjidining ibodat zalining rejasi anʼanaviy toʻrtburchak shaklga asoslangan boʻlib, oʻrtada toʻrtta ustun mavjud. Maydonning har bir sharqiy va gʻarbiy tomonidagi uch qator chuqur nish zalning maydonini kengaytirib, toʻrtburchaklar shaklga ega boʻlgan. Namozxonaning janubiy devorining oʻrtasiga baland mehrob toshi oʻrnatilgan. Yon toshlar ichki tomonga qaragan balkon shaklida boʻlib, ayollar namozi uchun moʻljallangan. Namozxonani yon balkonlar oʻrtasida va mehrob arki yonidagi derazalar yoritib turadi.

Ichki koʻrinishi

Ibodat zalining ichki dizayni juda jiddiy va mukammal tektonik tuzilishning badiiy taʼsiri bilan eʼtiborni tortadi. Oddiy bezakli mehrob toshidagi yozuvda dekorativning nomi (usta Muhammad Naqqosh Tabriziy, marhum Karboloyi Naqqosh Tabriziyning oʻgʻli) va ta'mirlangan sanasi (hijriy 1331, milodiy 1913-yil) yozilgan. Masjidning shimoliy tomonidagi kirish eshigi chuqur joyda ichida joylashgan boʻlib, ikki qavatli xonalar ochiq balkon yonida joylashgan. Shimoliy tomonning burchaklarida qurilgan minoralar masjidning nosimmetrik rejali tuzilishini yakunlab, unga kvadrat shaklini bergan. Masjid oʻzining klassik soddaligi, geometrik tozaligi bilan ajralib turadigan va funktsional talablarga toʻliq javob beradigan rejaga ega. Minoralarning nozik silindrsimonligi gorizontal ravoqlar bilan boʻlaklarga boʻlinib, har bir qismining yuzasi gʻishtdan ishlangan oddiy naqshlar bilan qoplangan.

Hozirgi holati

Agdamdagi binolar orasida masjid hanuzgacha mavjud boʻlgan kam sonli binolardan biridir. Ozarbayjon manbalariga koʻra, masjidning tomi va peshtoqi qulab tushgan, derazalari, eshiklari, ichki qoplamasi, hattoki marmar pol ham buzilgan.

2010-yil noyabr oyida Tog'li Qorabogʻ hukumati masjid va uning atrofi tozalanganligini eʼlon qildi. Shuningdek, ular Agdam masjidi hamda Shusha masjidlari yangilanganligini eʼlon qilishdi.