Jump to content

Муҳаммад ибн Рашид ал Мактум

From Vikipediya
Муҳаммад ибн Рашид ал Мактум
арабча: محمد بن راشد المكتوم
Бирлашган Араб Амирликлари Бош вазири
Мансаб даври
2006-йил
Президент Халифа ибн Зайд ал Наҳаён
Ўтмишдоши Халифа ибн Зайд ал Наҳаён
Шахсий маълумотлари
Таваллуди 22-июл 1949-йил (1949-07-22) (75 ёш)
Дубай, БАА
Болалари (16 нафар фарзанди бор)
Мукофотлари Муқаддас Михаил ва Муқаддас Георгий ордени соҳиби

Шайх Муҳаммад бин Рашид ал Мактум (арабча: محمد بن راشد آل مكتوم) – Дубайнинг ҳозирги ҳукмдори, амирлик сиёсатчиси ва қироллик арбоби, Бирлашган Араб Амирликлари (БАА) вице-президенти, бош вазири ва мудофаа вазири лавозимларида ишлайди[1]. Муҳаммад акаси Мактум бин Рашид ал Мактумнинг ўрнига 2006-йилда БАА вице-президенти ва Дубай ҳукмдори лавозимини эгаллади[2][3][4].

Миллиардер Муҳаммад ўз даромадининг катта қисмини кўчмас мулкдан олади ва „дунёдаги энг кўзга кўринган кўчмас мулк эгалардан бири“ сифатида тавсифланади[5]. Дубай ҳукумати ва ҳукмрон ал Мактум оиласининг мулклари ўртасида аниқ чегара бор[6][7]. Унга тегишли бўлган ер давлат мулки сифатида бошқарилади[6]. У Дубайнинг глобал шаҳарга айланишини, шунингдек, Эмиратес Аирлине, ДП Wорлд ва Жумеираҳ Гроуп каби бир қатор давлат корхоналарининг ишга туширилишини назорат қилади[8]. Улардан баъзилари Дубаи Ҳолдингга тегишли. Муҳаммад Дубайда Палма ороллари ва Бурж ал Араб меҳмонхонаси, шунингдек, дунёдаги энг баланд бино бўлган Бурж Халифа каби баъзи лойиҳаларнинг ривожланишини назорат қилган[9][10].

Муҳаммад Дубайнинг мутлақ ҳукмдори ва БАА бош вазири бўлиб, президент томонидан тайинланган[11][12]. Ҳукумат автократик, демократик институтлар мавжуд эмас ва ички норозилик тақиқланган[13][14][15][16]. Олимлар томонидан авторитар сифатида тавсифланади[17][18].

2020-йил 5-март куни Британия суди Муҳаммад икки қизи Шамса ва Латифани ўғирлаб кетган ҳамда ўзининг собиқ рафиқаси, Иордания маликаси Ҳая бинт Ҳусайнга таҳдид қилган, деган қарорга келди[19]. Айтилишича, Шамса ва Латифа 2000-2018-йилларда буён Муҳаммаднинг буйруғи билан Дубайда ҳибсда сақланаётганда мажбуран дориланган[20]. 2021-йил 16-февралда ББCнинг Панорама телеканали Латифани отасининг буйруғи билан Дубайда яширинча ҳибсда бўлган видеохабарлари акс этган ҳужжатли филмни эфирга узатди[21][22].

Муҳаммад от спорти билан шуғулланади. Мактумлар оиласига тегишли Годолпҳин отхонасининг асосчиси ва олтита давлатда фаолият юритувчи Дарлей зотли наслчилик корхонасининг эгаси[23].

2021-йил октабр ойида Халқаро тадқиқотчи журналистлар консорсиуми (ИCИЖ) томонидан олиб борилган тергов дунё бўйлаб 330 дан ортиқ таниқли сиёсатчилар ва давлат амалдорларининг офшор компаниялар билан алоқалари борлигини аниқлади. Улар орасида 35 нафар амалдаги ва собиқ жаҳон етакчилари бор эди. Сиздирилган 11,9 миллион файлда Муҳаммад бин Рашид ал Мактум ҳам ўз бойлигини бошқариш ва кенгайтириш учун офшор компаниялардан фойдаланганини кўрсатди. Ўз олди-сотдисини амалга ошириш учун Британия Виржиния ороллари ва Багама оролларида солиқлардан озод этилган учта компанияни рўйхатдан ўтказди. Амирликдаги Ахиом Лимитед фирмаси томонидан рўйхатга олинган учта компания – „Тандем Инвестcо Лимитед“, „Тандем ДиреcторCо Лимитед БВИ“ ва „Аллиэд Интернатионал Инвестменц Лимитед“ Багама оролларида эди. Қисман Муҳаммаднинг асосий аксияларига эгалик қилувчи Дубай холдингига тегишли бўлган Ахиом Лимитед учта компаниядан „асосий бизнесини кенгайтириш“ учун фойдаланган[24][25][26].

Манбалар

[edit | edit source]
  1. „Дубаи Рулерс“. Говернмент оф Дубаи. 2016-йил 19-октябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2017-йил 2-март.
  2. Пранай Гупте. Дубаи: Тҳе Макинг оф а Мегаполис. Пенгуин УК, Жануарй 2011. ИСБН 9788184755046. 2020-йил 30-июнда қаралди. 
  3. 15 богатейших монархов мира | Форбес.ру
  4. Гагарин, Вадим „Михаэль Шумахер получил от шейха остров в подарок“. Драйв (2006-йил 25-октябр). 2013-йил 27-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2013-йил 27-май.
  5. ОCCРП. „Лухембоург Cомпаниэс Леад то Лухурй Реал Эстате Аcросс Эуропе“ (эн). ОCCРП. 2021-йил 4-августда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 14-июл.
  6. 6,0 6,1 Ҳерб, Мичаэл. Тҳе Wагес оф Оил: Парлиаменц анд Эcономиc Девелопмент ин Куwаит анд тҳе УАЭ. Cорнелл Университй Пресс, 2014 — 110–111 бет. ИСБН 978-0-8014-5336-6. 2021-йил 24-майда қаралди. 
  7. Аналйсис, Андреw Ҳаммонд-. „"Дубаи модел" wас тҳе висион оф оне ман“ (эн). Реутерс (2009-йил 27-ноябр). 2021-йил 13-апрелда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 13-апрел.
  8. „Шеикҳ Моҳаммед Ал Мактоум: Wҳо ис Дубаи'с рулер?“ (эн-ГБ). ББC Неwс (2021-йил 16-феврал). 2021-йил 17-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 13-апрел.
  9. „Ин Дубаи, тҳе Скй'с Но Лимит“ (эн-УС). Лос Ангелес Тимес (2005-йил 13-октябр). 2021-йил 24-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 10-май.
  10. „Дубаи рулер ҳас биг идеас фор тҳе литтле cитй-стате“ (эн-ГБ). www.фт.cом (2007-йил 3-май). 2022-йил 10-декабрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 10-май.
  11. „Шеикҳ Моҳаммед Ал Мактоум: Wҳо ис Дубаи'с рулер?“ (эн-ГБ). ББC Неwс (2021-йил 16-феврал). 2021-йил 17-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 21-август.
  12. „Абоут тҳе Говернмент | УАЭ Эмбассй ин Wашингтон, ДC“ (эн). www.уаэ-эмбассй.орг. 2021-йил 21-августда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 21-август.
  13. „Стандинг стилл бут стилл стандинг“. Тҳе Эcономист (2009-йил 26-ноябр). 2021-йил 25-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 26-май.
  14. Cорреспондент, Лоуисе Cаллагҳан, Миддле Эаст. „Шеикҳ Моҳаммед Ал Мактоум оф Дубаи: сих wивес, 30 чилдрен анд а 14-еар реигн оф cонтрол“ (эн). Тҳе Тимес. 2021-йил 23-июлда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 26-май.
  15. Мароззи, Жустин. Исламиc Эмпирес: Фифтеэн Cитиэс тҳат Дефине а Cивилизатион (эн). Пенгуин УК, 2019. ИСБН 978-0-241-19905-3. 2021-йил 30-октябрда қаралди. „Тҳере ис но фреэ спеэч ин Дубаи... cритиcисм оф тҳе рулинг фамилй, ор анй отҳер политиcал аcтивитй, ис абсолутелй проҳибитед... Шеикҳ Моҳаммед бин Рашид ал Мактоум, Рулер оф Дубаи“ 
  16. „Дубаи фаcес селф-маде публиc имаге 'дисастер'“. www.фт.cом (2009). 2022-йил 10-декабрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 26-май.
  17. Ҳерб, Мичаэл. Тҳе Wагес оф Оил: Парлиаменц анд Эcономиc Девелопмент ин Куwаит анд тҳе УАЭ. Cорнелл Университй Пресс, 2014 — 50, 128 бет. ИСБН 978-0-8014-5336-6. 2021-йил 24-майда қаралди. „Тҳе сcорес фор тҳе УАЭ он тҳесе меасурес аре нот унреасонабле; ит ис ан аутҳоритариан региме... Шеикҳ Рашид, тҳе рулер оф Дубаи, wас маде тҳе приме министер оф тҳе федератион“ 
  18. Ём, Сеан. Говернмент анд Политиcс оф тҳе Миддле Эаст анд Нортҳ Африcа: Девелопмент, Демоcраcй, анд Диcтаторшип (эн). Роутледге, 2019 — Бох 17.4 бет. ИСБН 978-0-429-75639-9. 2021-йил 30-октябрда қаралди. 
  19. „Дубаи'с Шеикҳ Моҳаммед абдуcтед даугҳтерс анд тҳреатенед wифе – УК cоурт“. ББC Неwс (2020-йил 5-март). 2020-йил 5-мартда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2020-йил 5-март.
  20. „WОРЛД ЭХCЛУСИВЕ: Дубаи роял инсидер бреакс силенcе он эсcапед принcессес | 60 Минутес Аустралиа“. 2024-йил 24-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2024-йил 2-январ.
  21. Сиддиқуэ, Ҳароон. „Дубаи рулер то ҳаве но диреcт cонтаcт wитҳ тwо чилдрен афтер УК cоурт баттле“. Тҳе Гуардиан (2022-йил 24-март). 2022-йил 24-мартда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2022-йил 24-март.
  22. Панорама - Тҳе Миссинг Принcесс (инглиз (Британия)), 17 Фебруарй 2021да асл нусхадан архивланди, қаралди: 17 Фебруарй 2021
  23. Нараян, Сатя. „Моҳаммед ис неw wорлд эндуранcе чампион“. Гулф Неwс (2012-йил 25-август). 2014-йил 5-сентябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2014-йил 1-ноябр.
  24. „Оффшоре ҳавенс анд ҳидден ричес оф wорлд леадерс анд биллионаирес эхпосед ин унпреcедентед леак“. Интернатионал Cонсортиум оф Инвестигативе Жоурналисц (2021-йил 3-октябр). 2021-йил 3-октябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 3-октябр.
  25. „Пандора Паперс: Сеcрет тах ҳавенс оф wорлд леадерс, cелебритиэс ревеалед“. Деуцче Wелле. 2021-йил 3-октябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 3-октябр.
  26. „Пандора Паперс: Тҳе оффшоре cомпаниэс оф УАЭ'с Шеикҳ Моҳаммед“. Миддле Эаст Эе. 2020-йил 2-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 4-октябр.