 |
Электрон почта (э-маил) — маълумотларни узатиш тармоғи орқали ахборотларни бир фойдаланувчи электрон қутисидан бошқасиникига жўнатиш, қабул қилиш ва маълум вақтларгача сақланишини таъминловчи дастурий-техник воситалар тўплами. Э-Маил ахборотларни тармоқнинг бир пунктидан бошқасига тезкор узатишни таъминлайди.Э-меил ҳамма жойда керак бо'лади. Хаттоки "Гоогле, Ёу тубе, Инстаграм, Фаcебоок,Тwиттер"ларга ҳам эмеил билан кирамиз.Э-Маилда махсус шлюзлар орқали ҳар хил электрон ахборот тизимлари воситасида ахборотлар дунёнинг исталган бурчагига узатилади. Э-Маилдан узлуксиз равишда ёки маълум вақт (сеанс)ларда фойдаланиш мумкин. Э-Маил ХХ асрнинг 60-йилларида "катта" ҳисоблаш машиналарида "кўп фойдаланувчилар тартиби" дастурининг ишлатилишидан бошланган. 1989-йилда биринчи марта тижорат почта хизматлари билан интернет ўртасида алоқа ўрнатилди.
Ўзбекистон ҳудудида Э-Маил хизмати 1990—91-йилларда маълумот узатиш тармоғи операторлари томонидан тақсим этила бошланди. 1997-йилда Тошкент почтамти корхонасида "Ке1сот" тармоғи орқали Э-Маил хизматлари пункти ишга туширилди. Ҳозир Ўзбекистонда фуқаролар, корхоналар, хонадонлар интернет тизимига уланган компютерлар ва "Интернет кафе"лар орқали Э-Маилдан фойдаланадилар. Интернетга чиқиш имконияти бўлмаган мижозлар учун "Ўзбекистон почтаси" аксиядорлик тармоғи орқали Э-Маил ва гибрид почта (почтани қабул қилиш, ишлов бериш ва етказиш жараёнида Э-Маил ва анъанавий почта ресурслари ишлатилади) хизматларини йўлга қўйиш ишлари олиб борилмоқда. Гибрид почта орқали корхона, ташкилотлар ва ўқув муассасаларидан олинган ахборот, хабар, реклама, таклифнома, чақирув қоғозлари ва бошқалар почта ходимлари томонидан олувчиларнинг манзилларига етказилиб берилади.
Электрон почта (инглизча: Э-маил ёки эмаил, элеcтрониc маилдан қисқартма) — компютер тармоқларида информацияни узатиш усулларидан бири. ФидоНет тармоғида электрон почтанинг аналоги Нетмаил деб аталади.
Электрон почтанинг асосий ҳусусиятларидан бири у тўғридан тўғри почтани олувчига эмас, балким оралиқ бўғин орқали юборади. Бу оралиқ бўғинниг номи почта яшиги бо'либ, у серверда жойдир, ҳабарлар одатда уша эрда сақланади ва одатда унга фақат парол билан йўл қўйилади.
Почта серверларига почта билан ишловчи программалар орқали ёки веб интерфейс орқали кириш мумкин.
Электрон почтани юборувчидан қабул қилиб олишигача қадамма-қадам йўли (релай серверсиз):
- Хат яратилиши;
- Почта билан ишловчи программа юборувчининг СМТП-сервери билан боғланиши;
- СМТП-серверга информация кимга мо'лжалланганлиги ва юборучиси кимлигини узатиш;
- СМТП-сервер билан хатининг ким ва кимга юборилаяотганлиги тўғри эканлигини текшириш;
- Юборилаётган хатни навбатга қўйиш;
- Почта серверлари ҳақида ДНС-сўров қабул қилувчининг домени (МХ-ёзуви) учун;
- Юборувчининг СМТП-сервери қабул қилувҳининг почта серверлари билан уланишиниг урунишлари, агар урунишлар муваффақияциз бўлса, урунишлар қайтарилсди;
- Муваффақият ли урунишда хатни узатиш, агарда муваффақияциз бўлса хатни бошқатдан узатиб кўришга навбатга қўйиш;
- Қабул қилувчининг домени билан СМТП-сервер орқали қабул қилиши;
- Хатни спамга ўҳшашлигини рекшириш;
- ПОП3, ИМАП ёки бошқа протоколлар билан ишловчи хатрарни сақловчи модулга узатиш;
- Қабул қилиб олувчи ПОП3 ёки ИМАПсервер билан боғланиб, аутентификациядан ўтиб қабул қилиш.
Электрон почта (э-почта), интернет орқали хабарлар, файллар ва бошқа ма'лумотларни алмаштириш учун ишлатиладиган электрон хизматдир. Э-почта хизматлари фойдаланувчиларга хат ёзиш, қабул қилиш, файлларни улашиш ва қо'ллаб-қувватлаш имкониятини беради. Одатда, фойдаланувчилар э-почта хизматларини браузерларда ёки хусусий дастурлар орқали ишлатишади. Электрон почта хизматлари Гмаил, Яҳоо Маил, Оутлоок, ва бошқалар каби турли хизматлар орқали тақдим этилади.
Электрон почтани узатиш протоколлари
[edit | edit source]Э-маил билан ишлаш учун программалар
[edit | edit source]- Эудора Маил
- Эволутион
- КМаил
- Мозилла Маил
- Мозилла Тҳундербирд
- Нецcапе Маил
- Новелл ГроупWисе
- Опера Маил
- Оутлоок
- Оутлоок Эхпресс
- ТҳеБат!
Яна қаранг
[edit | edit source]Ҳаволалар
[edit | edit source] |
Викиомборда Эмаил ҳақида туркум мавжуд |
- Россия ФедерациясиC 822 — Стандард фор АРПА Интернет Техт Мессагес
- Россия ФедерациясиC 2142 — Маилбох Намес фор Cоммон Сервиcес, Ролес анд Фунcтионс
- Россия ФедерациясиC 2368 — Тҳе маилто УРЛ счеме
- Россия ФедерациясиC 2822 — Интернет Мессаге Формат
- Электрон почта ҳақида ҳамма нарса.
 | Ушбу мақолада Ўзбекистон миллий энсиклопедияси (2000-2005) маълумотларидан фойдаланилган. |
 |