Balhara patşalığı

Borınğı bolğarlar Watanı (Suren Yeremän buyınça)

1720 yılğı xaritada borınğı bolğarlar cirläre "Bucharia Minor" häm "Bucharia Magna" dip bilgelängän, yäşel tös

Balhara patşalığı - borınğı bolğarlar gömän itelä torğan däwläte, Oksus yılğası (bügenge Amudärya), Pamir tawları, Hindukuş üzännäre territoriäsendä urnaşqan bulğan.

Qayber Bolğariä ğälimnäre (Dr Peter Dobrev) buyınça däwlätkä nigez salu waqıtı - 12 b.e.q. ğasırda, Ashharatsuyts çığanağı buyınça 7-6 b.e.q. ğasırda bulğan.

İsem

Sanskrit buyınça "Bal" - "Köç", "Hara" - "Xuca, Xakim" digän süzlär, şulay itep Bolğar - "Köç iäse" dip tärcemä itärgä bula.

Bütän yurama buyınça Balx - Balhara başqalası ataması, ä Bolğar - Balx ire (ar - bügenge tatar "ir" süzenä tiñ) - "Köçle ir" digän süz. Bu qaraş buyınça Balkannar da bu süzdän çıqqan.

Tarix

Balhara patşalığı teoriäse buyınça bolğarlar qäbiläläre näq şuşı däwlättän çıqqan häm elekkän ük hind-awrupalı, Ariy näselenä qarıy. Soñraq öleşçä törkiläşä häm xalıqlar böyek küçü däwerendä (2-5 ğasırda) hunnar belän Awrupağa kilä.

Annarı 6 ğasırda Böyek Bolğar ilenä nigez salına, ä ul tarqalğannan soñ Dunay Bolğariäse häm İdel buyı Bolğarı kilep çıqqannar.

Bolğarlarnıñ Hind-Awrupalı - Baktriä-İranlı çığışı tik Baktr-Bahtr-Balx-Bolğar tarixi isemnäre häm tatarlar belän iranlılar oxşaş DNK-gaplogruppaları belän dälillänä / Qayber belgeçlär bolğarlar - törkiläşterelgän Hind-Awrupalı (Baktriä-İran) qäbiläläre bulğan dip sanıylar.

Ädäbiät

• Eremian, Suren. Reconstructed map of Central Asia from ‘Ashharatsuyts’.
• Shirakatsi, Anania, The Geography of Ananias of Sirak (Asxarhacoyc): The Long and the Short Recensions. Introduction, Translation and Commentary by Robert H. Hewsen. Wiesbaden: Reichert Verlag, 1992. 467 pp. ISBN 9783882264852
• Бакалов, Георги. Малко известни факти от историята на древните българи. Списание Наука. Съюз на учените в България. Том 15 (2005) Книжка 1.
• Димитров, Божидар. Българите и Александър Македонски. София: Издателство Тангра, 2001. 138 стр. ISBN 9549942295
• Добрев, Петър. Непознатата древна България. София: Издателство Иван Вазов, 2001. 158 стр. ISBN 9546041211
• US Department of State. Background Note: Bulgaria. Historical Highlights.
• Fries, Lorenz and Claudius Ptolemy. Tabula IX. Europae. In: Servetus, Michael. Opus Geographiae. Lyon, 1535.
• Germanus, Nikolaus and Claudius Ptolemy. Geographia. Ulm: Lienhart Holle, 1482. (fragment)
• Бартолд В.В. "Работы по исторической географии и истории Ирана" т. VII, М. 1971.
• Литвинский Б.А. "Древние кочевники "Крыши мира", М. 1972, с. 173-174
• Алексиев-Хофарт А. "Митраизмът и древните българи", С. 2009, с. 116-120
• Войников. Живко. "Произход и преселения на древните българи, Кавказки и Азиатски паралели (в търсене на нов поглед върху стария въпрос). С. 2013 г.