5 март: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

2 мар 2024, 18:55 өчен соңгы юрама

5 март — Милади тәкъвимендә өченче айның бишенче көне. Ел ахырына кадәр 301 көн кала.

← март →
Дш	Сш	Чш	Пҗ	Җм	Шм	Як
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30
31
2025 ел

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар

Файл:LeiFeng.poster.jpg

Лэй Фэнь, пропаганда плакаты. Язу: "Лэй Фэнь үрнәге буенча яшә; партияне ярат, социализмны ярат, халыкны ярат".

Халыкара

Милли

Вануату — Традицияләрне саклаучы кабилә башлыклары көне (ингл. Custom Chief's Day).^[1]

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

Бөтендөнья энергияне нәтиҗәле куллану көне (исп. Día Mundial de la Eficiencia Energética).^[2]
Аурупа Берлеге — Бөтенаурупа эксперт-геометр (межевание специалисты) һәм геомәгълүмат көне (фр. Journée européenne du géomètre-expert et de la géoinformation), Җерар Меркатор (05.03.1512-02.12.1594, fr) истәлегенә.^[3],^[4]
Азәрбайҗан — Физик культура һәм спорт көне (рус. День физической культуры и спорта в Азербайджане).
Бөекбритания / Корнуолл — Изге Пиран көне (ингл. St Piran's Day), Корнуолл һәм аккургаш шахтерлары яклаучысы бәйрәме, корн халкының милли көне.
Бразилия:
- Классик музыкасы көне (порт. Dia da Música Clássica).^[5]
- Кооперативлашучыларның күмәкләшү көне (порт. Dia da Integração Cooperativista).^[6]
- Бразилиялы филателистлар көне (порт. Dia do Filatelista Brasileiro).^[7]
Испания / Сарагоса — Бишенче март вакыйгасы (исп. Cincomarzada), 1838 елда шәһәр ватандашлары Испаниядәге (1833-39) елларында ватандашлар сугышы һәм тәхет өчен барган бәрелешләр заманында Карлос гаскәрләре хөҗүменә каршына уңышлы тора алуларын билгеләүче бәйрәм.
Кыргызстан — Мәхкәмә системасы хезмәткәрләре көне (рус. День работника судебной системы Кыргызстана).
Кытай Җөмһүрияте / Файл:Scouts of China.png Кытай скаутлары (zh) — Скаутлар бәйрәме (кыт. 童軍節).
Кытай Халык Җөмһүрияте — Лэй Фэньдан үрнәк алу көне (кыт. 学雷锋日, ингл. Learn from Lei Feng Day).
Иран — Агачлар утырту көне .
Польша:
- Каенана көне (пол. Dzień Teściowej).
- Стоматология көне (пол. Dzień Dentysty).^[8]
Россия Федерациясе — Хәрби хәбәрләшү хезмәтенең барлыкка килүе көне (рус. День образования Службы Военных Сообщений), 1918.^[9]
Мари Илнең байрагын һәм гербын кабул итү көне

Вакыйгалар

1943 — «Правда» гәзитендә Татар халкының сугышчы-татарларга хаты басыла.
1946 — Уинстон Черчилль «Салкын сугыш» башлануын берлдергән «Фултон чыгышын» ясый.
1970 — «Атом-төш коралын таратмау турында килешү» көченә керә.
1979 — «Вояджер-1» космик аппараты Юпитер планетасына барып җитә.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:5 март көнне туганнар

1857 — Шакир Рәмиев, сәнәгатьче, хәйрияче, нашир.
1865 — Лев Урванцов,
1866 — Әлихан Бүкәйханов, казакъ җәмәгать эшлеклесе, укытучы, журналист, этнограф.
1866 — Феофан Ерёмин,
1871 — Роза Люксембург, Европа инкыйлаби сул социал-демократиясенең эшлеклесе, марксизм теоретигы, фәлсәфәче, икътисадчы һәм публицист.
1875 — Георгий Белоновский,
1886 — Тимофей Кривов,
1890 — Фёдор Григорьев,
1891 — Георгий Шебуев,
1901 — Борис Огнев,
1904 — Алексей Посконов,
1905 — Һәдия Дәүләтшина, башкорт язучысы.
1908 — Әнәс Камал, татар драматургы.
1909 — Дмитрий Богомолов,
1910 — Александр Кобелев,
1913 — Ирина Хворова,
1922 — Борис Чекин,
1922 — Григорий Галазий,
1923 — Лев Кузнецов,
1924 — Борис Домашников, ССРБ халык рәссамы (1982), Салават Юлаев премиясе лауреаты (1977).
1931 — Каюм Ихин,
1934 — Даниел Канеман,
1934 — Фанил Сәяхов,
1936 — Антонина Крюкова,
1940 — Рәисә Нуриева,
1941 — Гөлнур Хәкимова, татар театр артисты.
1942 — Фелипе Гонсалес,
1947 — Мәүлит Ямалетдин, курайчы, башкорт шагыйре, язучысы.
1949 — Хәмит Латыйпов, рәссам, шагыйрь.
1950 — Рәфыйк Билалов,
1951 — Рөстәм Фәйзуллин, татар шагыйре, журналист.
1952 — Валентина Никонова,
1956 — Шамил Сериков, классик көрәштә Олимпия чемпионы.
1958 — Рамил Искужин,
1960 — Илдар Әхтәмов, ортопед-травматолог, профессор.
1960 — Элина Архипова,
1963 — Әнисә Муллаголова,
1963 — Лиана Нифонтова,
1970 — Александр Вучич, Сербия президенты.
1970 — Илнур Сираҗиев,
1972 — Руслан Кудашов, театр режиссёры, «Алтын битлек» премиясе лауреаты.
1973 — Илшат Фәйзуллин,
1983 — Ләйсән Каюмова, драма актрисасы.
1985 — Разил Хәзетдинев,
1990 — Самвел Мнацян,

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:5 март көнне вафатлар

Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар

Исем бәйрәмнәре

Шулай ук карагыз

Commons

Викиҗыентыкта бу тема буенча

медиафайллар тупланмасы

Искәрмәләр

↑ (ингл.) Vanuatu National Advisory Board on Climate Change and Risk Reduction: Custom Chief Day 2016 елның 10 март көнендә архивланган.
↑ (исп.) Instituto Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte del Gobierno de España / Día Mundial de la Eficiencia Energética
↑ (фр.) [1](үле сылтама)
↑ (фр.) [2] 2014 елның 27 февраль көнендә архивланган.
↑ (порт.) Dia da Música Clássica 2014 елның 13 март көнендә архивланган.
↑ (порт.) Unicred comemora o Dia da Integração Cooperativista(үле сылтама)
↑ (порт.) 05/03 — DIA DO FILATELISTA BRASILEIRO(үле сылтама)
↑ (пол.) 5 marca – Dzień Dentysty, we-dwoje.pl
↑ (рус.) http://www.rau.su/observer/N1-2_03/1-2_18.htm


Милади тәкъвим буенча ел көннәре (проект)
Гыйнвар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Февраль	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29
Март	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Апрель	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Май	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Июнь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Июль	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Август	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Сентябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Октябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31
Ноябрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Декабрь	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31

[1] (ингл.) Vanuatu National Advisory Board on Climate Change and Risk Reduction: Custom Chief Day 2016 елның 10 март көнендә архивланган.

[2] (исп.) Instituto Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte del Gobierno de España / Día Mundial de la Eficiencia Energética

[3] (фр.) [1](үле сылтама)

[4] (фр.) [2] 2014 елның 27 февраль көнендә архивланган.

[5] (порт.) Dia da Música Clássica 2014 елның 13 март көнендә архивланган.

[6] (порт.) Unicred comemora o Dia da Integração Cooperativista(үле сылтама)

[7] (порт.) 05/03 — DIA DO FILATELISTA BRASILEIRO(үле сылтама)

[8] (пол.) 5 marca – Dzień Dentysty, we-dwoje.pl

[9] (рус.) http://www.rau.su/observer/N1-2_03/1-2_18.htm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Юл номеры - 10: / Юл номеры - 10: @@
 ==={{Халыкара истәлекле период}}===
 ==={{Илләр буенча бәйрәмнәр}}===
-* {{VUT}} — '''''Традицияләрне саклаучы кабилә башлыклары көне''''' <small>({{lang-en|Custom Chief's Day}})</small>.<ref>{{ref-en}} [http://www.nab.vu/event/custom-chiefs-day Vanuatu National Advisory Board on Climate Change and Risk Reduction: Custom Chief Day]</ref>
+* {{VUT}} — '''''Традицияләрне саклаучы кабилә башлыклары көне''''' <small>({{lang-en|Custom Chief's Day}})</small>.<ref>{{ref-en}} [http://www.nab.vu/event/custom-chiefs-day Vanuatu National Advisory Board on Climate Change and Risk Reduction: Custom Chief Day] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310035504/http://nab.vu/event/custom-chiefs-day |date=2016-03-10 }}</ref>
 ==={{Һөнәри һәм җәмгыяви бәйрәмнәр}}===
 * [[File:The_Earth_seen_from_Apollo_17.jpg|20px]] '''''Бөтендөнья энергияне нәтиҗәле куллану көне''''' <small>({{lang-es|Día Mundial de la [[:es:Eficiencia Energética|Eficiencia Energética]]}})</small>.<ref>{{ref-es}} [http://www.ite.educacion.es/es/inicio/noticias-de-interes/762-5-de-marzo-dia-mundial-de-la-eficiencia-energetica Instituto Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte del Gobierno de España / Día Mundial de la Eficiencia Energética]</ref>
@@ Юл номеры - 19: / Юл номеры - 19: @@
 ** '''''Классик музыкасы көне''''' <small>({{lang-pt|Dia da [[:pt:Música Clássica|Música Clássica]]}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://www.vivamusica.com.br/dia-musica-classica Dia da Música Clássica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140313041127/http://www.vivamusica.com.br/dia-musica-classica |date=2014-03-13 }}</ref>
 ** '''''[[File:Bandera_actual_cooperativismo.jpg|20px]] Кооперативлашучыларның күмәкләшү көне''''' <small>({{lang-pt|Dia da Integração [[:pt:Cooperativista|Cooperativista]]}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://www.unicred-sboamr.com.br/noticias/arquivo/noticia_147.html Unicred comemora o Dia da Integração Cooperativista]{{Deadlink|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
-** '''''Бразилиялы филателистлар көне''''' <small>({{lang-pt|Dia do [[:pt:Filatelia|Filatelista]] Brasileiro}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://www.paulinas.org.br/diafeliz/?system=datacomemorativa&id=68 05/03 - DIA DO FILATELISTA BRASILEIRO]</ref>
+** '''''Бразилиялы филателистлар көне''''' <small>({{lang-pt|Dia do [[:pt:Filatelia|Filatelista]] Brasileiro}})</small>.<ref>{{ref-pt}} [http://www.paulinas.org.br/diafeliz/?system=datacomemorativa&id=68 05/03 — DIA DO FILATELISTA BRASILEIRO]{{Deadlink|date=June 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
 * {{ESP}} / [[File:Escudo_de_Zaragoza.svg|20px]] [[Сарагоса]] — '''''Бишенче март вакыйгасы''''' <small>({{lang-es|[[:es:Cincomarzada|Cincomarzada]]}})</small>, [[1838 ел]]да шәһәр ватандашлары Испаниядәге (1833-39) елларында ватандашлар сугышы һәм тәхет өчен барган бәрелешләр заманында [[File:Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg|20px]] Карлос гаскәрләре хөҗүменә каршына уңышлы тора алуларын билгеләүче бәйрәм.
 * {{KGZ}} — '''''Мәхкәмә системасы хезмәткәрләре көне''''' <small>({{lang-ru|[[:ru:День работника судебной системы Кыргызстана|День работника судебной системы Кыргызстана]]}})</small>.
@@ Юл номеры - 32: / Юл номеры - 32: @@
 =={{Вакыйгалар}}==
+* [[1943 ел|1943]] — [[Правда (газета)|«Правда»]] гәзитендә [[Татар халкының сугышчы-татарларга хаты]] басыла.
 * [[1946 ел|1946]] — [[Уинстон Черчилль]] «[[Салкын сугыш]]» башлануын берлдергән «Фултон чыгышын» ясый.
 * [[1970 ел|1970]] — «Атом-төш коралын таратмау турында килешү» көченә керә.
@@ Юл номеры - 39: / Юл номеры - 40: @@
 {{Шулай ук карагыз|:Төркем:5 март көнне туганнар}}
 * [[1857 ел|1857]] — [[Шакир Рәмиев]], сәнәгатьче, хәйрияче, нашир.
+* [[1865 ел|1865]] — [[Лев Урванцов]],
-* [[1871 ел|1871]] — [[Роза Люксембург]], Аурупа инкыйлаби сул социал-демократиясенең эшлеклесе, [[марксизм теоретиклары исемлеге|марксизм теоретигы]], [[фәлсәфәче]], [[икътисад]]чы һәм публицист.
-* [[1886 ел|1886]] — [[Әлихан Бүкәйханов]], [[казакъ]] җәмәгать эшлеклесе, укытучы, журналист, этнограф.
+* [[1866 ел|1866]] — [[Әлихан Бүкәйханов]], [[казакъ]] җәмәгать эшлеклесе, укытучы, журналист, этнограф.
+* 1866 — [[Феофан Ерёмин]],
+* [[1871 ел|1871]] — [[Роза Люксембург]], Европа инкыйлаби сул социал-демократиясенең эшлеклесе, [[марксизм теоретиклары исемлеге|марксизм теоретигы]], [[фәлсәфәче]], [[икътисад]]чы һәм публицист.
+* [[1875 ел|1875]] — [[Георгий Белоновский]],
+* [[1886 ел|1886]] — [[Тимофей Кривов]],
+* [[1890 ел|1890]] — [[Фёдор Григорьев]],
+* [[1891 ел|1891]] — [[Георгий Шебуев (1891)|Георгий Шебуев]],
+* [[1901 ел|1901]] — [[Борис Огнев]],
+* [[1904 ел|1904]] — [[Алексей Посконов]],
 * [[1905 ел|1905]] — [[Һәдия Дәүләтшина]], башкорт язучысы.
 * [[1908 ел|1908]] — [[Әнәс Камал]], [[татар]] драматургы.
+* [[1909 ел|1909]] — [[Дмитрий Богомолов (1909)|Дмитрий Богомолов]],
+* [[1910 ел|1910]] — [[Александр Кобелев]],
+* [[1913 ел|1913]] — [[Ирина Хворова]],
+* [[1922 ел|1922]] — [[Борис Чекин]],
+* 1922 — [[Григорий Галазий]],
+* [[1923 ел|1923]] — [[Лев Кузнецов]],
 * [[1924 ел|1924]] — [[Борис Домашников]], ССРБ халык рәссамы ([[1982]]), [[Салават Юлаев премиясе]] лауреаты ([[1977]]).
+* [[1931 ел|1931]] — [[Каюм Ихин]],
+* [[1934 ел|1934]] — [[Даниел Канеман]],
+* 1934 — [[Фанил Сәяхов]],
+* [[1936 ел|1936]] — [[Антонина Крюкова]],
+* [[1940 ел|1940]] — [[Рәисә Нуриева]],
 * [[1941 ел|1941]] — [[Гөлнур Хәкимова]], [[татар]] [[театр]] артисты.
+* [[1942 ел|1942]] — [[Фелипе Гонсалес]],
 * [[1947 ел|1947]] — [[Мәүлит Ямалетдин]], [[курай]]чы, башкорт шагыйре, язучысы.
 * [[1949 ел|1949]] — [[Хәмит Латыйпов]], рәссам, шагыйрь.
+* [[1950 ел|1950]] — [[Рәфыйк Билалов]],
 * [[1951 ел|1951]] — [[Рөстәм Фәйзуллин]], татар шагыйре, журналист.
+* [[1952 ел|1952]] — [[Валентина Никонова]],
 * [[1956 ел|1956]] — [[Шамил Сериков]], [[классик көрәш]]тә [[Җәйге Олимпия уеннары 1980|Олимпия чемпионы]].
+* [[1958 ел|1958]] — [[Рамил Искужин]],
 * [[1960 ел|1960]] — [[Илдар Әхтәмов]], ортопед-травматолог, профессор.
+* 1960 — [[Элина Архипова]],
+* [[1963 ел|1963]] — [[Әнисә Муллаголова]],
+* 1963 — [[Лиана Нифонтова]],
 * [[1970 ел|1970]] — [[Александр Вучич]], {{байрак|Сербия}} [[Сербия]] президенты.
+* 1970 — [[Илнур Сираҗиев]],
 * [[1972 ел|1972]] — [[Руслан Кудашов]], [[театр]] режиссёры, [[«Алтын битлек» премиясе]] лауреаты.
+* [[1973 ел|1973]] — [[Илшат Фәйзуллин]],
+* 1983 — [[Ләйсән Каюмова]], драма актрисасы.
+* [[1985 ел|1985]] — [[Разил Хәзетдинев]],
+* [[1990 ел|1990]] — [[Самвел Мнацян]],
 =={{Вафатлар}}==
 {{Шулай ук карагыз|:Төркем:5 март көнне вафатлар}}
+* [[1857 ел|1857]] — [[Дмитрий Протопопов (медик)|Дмитрий Протопопов]],
+* [[1894 ел|1894]] — [[Андрей Бруннер]],
+* [[1906 ел|1906]] — [[Николай Любимов]],
+* [[1909 ел|1909]] — [[Җивани]],
+* [[1940 ел|1940]] — [[Хафиз Сабиров]],
 * [[1953 ел|1953]] — [[Иосиф Сталин]], [[СССР]] җитәкчесе.
+* 1953 — [[Сергей Прокофьев]],
+* [[1958 ел|1958]] — [[Иван Сериков]],
+* [[1961 ел|1961]] — [[Кьелл Абел]],
 * [[1966 ел|1966]] — [[Анна Ахматова]], [[рус]] шагыйрәсе.
+* [[1988 ел|1988]] — [[Петр Рогалев]],
+* [[1996 ел|1996]] — [[Галина Кравченко]],
+* [[1999 ел|1999]] — [[Антонина Грибанова]],
+* [[2001 ел|2001]] — [[Хөсәен Мухтаров]],
+* [[2010 ел|2010]] — [[Габдрәшит Бигиев]],
+* [[2011 ел|2011]] — [[Галина Кожевникова]],
 * [[2013 ел|2013]] — [[Уго Чавес]], {{VEN}} [[президент]]ы.
 * [[2014 ел|2014]] — [[Рөстәм Вәлиев (1961)|Рөстәм Вәлиев]], гармунчы-виртуоз.