İçeriğe atla

Trabluslu Leon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Trabluslu Leon
Madrid Skilicis'den 904 yılında Selanik'in yağmalanması
Ölüm921/2 sonrası
Hizmet yılları904 öncesi - 921/2 sonrası
RütbesiAmiral
KomutasıTrablus valisi, Tarsus vali yardımcısı
Çatışma/savaşlarıArap-Bizans savaşları: Selanik'in Yağmalanması

Trabluslu Leon (YunancaGrekçeΛέων ὸ Τριπολίτης), Arapça Rashīq al-Wardāmī (Arapçaرشيق الوردامي) ve Ghulām Zurāfa (Arapçaغلام زرافة) olarak bilinir, Müslümanlığa dönmüş Yunan ve erken 10. yüzyılda Abbasi filo komutanıdır. En önemli eylemi Bizans İmparatorluğu'nun ikinci şehri Selanik'in 904 yılında talan edilmesidir.

Denizci Kibirreoton Theması'nın başkenti olan Attaleia'da veya yakınında doğduğu ve bir Arap baskında yakalanıp, Trablus'a getirildiği dışında, Leon'un erken yaşamıyla ilgili hiçbir şey bilinmemektedir. Esaret altında, İslâm dinini kabul etmiş ve denizci ve komutan olarak hizmet etmeye başlamıştır.[1][2] Arapça kaynaklarda Lāwī Abū'l-Ḥāriṭ olarak isimlendirilir ve muhtemelen ilk müslüman efendisinin adını yansıtan Ghulām Zurāfa, "Zurafa'nın hizmetkârı" lakabı verilmiştir. Rashīq al-Wardāmī olarak da bilinir. Aleksandr Vasilyev, ikinci Arapça adında bulunan Wardāmī öğesini, Leon'un bir Merdei olduğu anlamına geldiği şeklinde yorumlar.[3][4]

Leon'un Müslüman filosundaki kariyerinin başlangıç döneminin detayları bilinmemektedir, ancak hızla yükseldiği görülüyor: onunla şahsen tanışmış tarihçi El-Mesûdî, zamanının en iyi gezginlerinden biri olarak görür. Arapça kaynaklarda, komutan (qā'id) veya amiral (amīr al-baḥr) genel unvanları, yanı sıra Trablus valisi (ṣāḥib) ve Tarsus vali yardımcısı (nāib) olarak yer alır.[4][5] Her iki kent 9. yüzyılın sonlarında önemli Müslüman deniz merkezleriydi ve Bizans İmparatorluğuna yakınlıklarından dolayı, Müslüman deniz akınları için hazırlık alanları olarak işlev görüyorlardı.[6]

Bir diğer İslam dinine dönmüş Yunan olan Tarsuslu Damyanah ile beraber, Leon 904 başlarında Mısır’ı Tolunoğulları'dan alıp Abbâsî kontrolüne geri alan seferine katıldı.[2][7] Leon ve Damyanah, ertesi on yıl Bizans İmparatorluğu'na yaptıkları saldırılarda sık sık işbirliği yaptılar.[2] 904 yazında, Leon, ilk hedefi Konstantinopolis'in kendisi olduğu bildirilen Suriye ve Mısır filolarından 54 gemilik büyük bir Abbâsî deniz seferinin başındaydı. Arap filosu Çanakkale Boğazı'na girip Abidos'u yağmaladılar, çünkü droungarios Eugatios Argyros komutasındaki Bizans donanması onlarla yüzleşmek konusunda isteksizdi. İmparator VI. Leon, Argyros yerine daha etkili Himerios'u atadı, ancak Trabluslu Leon Bizans'ı geride bıraktı, batıya geri döndü ve 31 Temmuz 904'teki üç günlük kuşatmadan sonra talan edeceği İmparatorluğun ikinci şehri Selanik'e doğru yola çıktı. Şehrin yağmalanması, Müslüman filosuna muazzam bir ganimet getirdi ve kentin kuşatılması ve düşmesinin anlatan ana kaynağı yazan ve aynı zamanda olaya tanıklık eden İoannis Kaminiatis de dahil olmak üzere köle olarak satılan birçok esir alındı.[4][8][9] Selanik’i Attaleia’yla karıştıran Arap kaynakları, Leon’un Attaleia’yı yağmaladığını yanlışlıkla yazar.[10]

Leon'un, Himerios tarafından Aziz Tomas günü (6 Ekim, muhtemelen 906 yılı) mağlup edilen Arap filosunun başında olup olmadığı bilinmemektedir,[4][11] ancak Tarsuslu Damyanah ile birlikte, Nisan 912'de Sakız Adası açıklarında Himerios'a karşı kesin bir zafer kazanan Arap filosunun komutasındaydı, Girit Emirliği’ni fethetmek için başarısız bir girişimden geri döndü.[4][12][13] Sonunda, 921/2'de, patrikios ve droungarios İoannis Rhadenos komutasındaki imparatorluk donanması, Leon'un filosunu Limni açıklarında mağlup etti. Arap filosunun çoğu yok edildi ve Leon da zar zor kaçtı. Bu olaydan sonra kaynaklardan kaybolmuştur.[12][4][14]

Özel
  1. ^ Vasiliev 1968, s. 163.
  2. ^ a b c Khoury Odetallah 1995, s. 98.
  3. ^ Vasiliev 1968, s. 163 (not 2).
  4. ^ a b c d e f PmbZ, Leon (von Tripolis) bzw. Tripolites (#24397).
  5. ^ Khoury Odetallah 1995, ss. 98-99.
  6. ^ Khoury Odetallah 1995, ss. 97-98.
  7. ^ Rosenthal 1985, s. 151.
  8. ^ Tougher 1997, ss. 186-188.
  9. ^ Khoury Odetallah 1995, ss. 98ff..
  10. ^ Khoury Odetallah 1995, s. 100.
  11. ^ Tougher 1997, s. 191.
  12. ^ a b Kajdan 1991, s. 1216.
  13. ^ Tougher 1997, s. 192.
  14. ^ Wortley 2010, s. 211.
Genel