İçeriğe atla

Neoteni

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Neoteni, olgunlaşma süresinin yavaşlaması sonucu büyümenin daha uzun zaman almasıdır. Büyük beyinlerin gelişiminde en önemli etmenlerdendir. Neoteni baş/beden oranı gibi morfolojik ya da merak ve oyunbazlık gibi davranışsal özellikler üzerinden tanımlanabilmektedir.[1] İnsanın diğer primatlara göre daha neotenik olduğu bilinmektedir.[2] Sığır, domuz, köpek, at ve koyun gibi hayvanların da evcilleşme sürecinde neotenik özellikler kazandıkları düşünülmektedir.[3] Belyaev'in yapay seçilim ile evcilleştirdiği tilkilerin de hızlıca neotenik özellikler kazandığı gözlenmiştir.[4]

Davranış psikolojisinde bu "neoteni" terimi "Bir türün yetişkinlerinde görülen, gençlik özelliklerinin korunması" anlamında kullanılmaktadır. Bu özelliğe sahip kişiler, dıştan bakan biri için enerjiyle, merakla ve dünyanın bitmeyen bir kaynak olduğuna inanırlar.[5]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Stone, H. R., McGreevy, P. D., Starling, M. J., & Forkman, B. (2016). Associations between domestic-dog morphology and behaviour scores in the dog mentality assessment. PloS one, 11(2).
  2. ^ "Neoteny, female hominin and cognitive evolution" (PDF). 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2020. 
  3. ^ "Heterochrony in Human Evolution: The Case for Neoteny Reconsidered". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  4. ^ Belyaev, D. K. (1979). Destabilizing selection as a factor in domestication. Journal of Heredity, 70(5), 301-308.
  5. ^ Liderlik. İstanbul: Optimist. 2013. ss. 144-145. ISBN 978-605-4538-81-2.