İçeriğe atla

Mehmet Ali Ağca

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mehmet Ali Ağca
2017'de Ağca
Doğum9 Ocak 1958 (66 yaşında)
Hekimhan, Malatya, Türkiye
MahkûmiyetCinayete teşebbüsten (Papa'ya yönelik suikast girişimi)
Cinayet (Abdi İpekçi suikastı)
Hırsızlık
Cezaİtalya'da müebbet hapis cezası (19 yıl hapis yattı); Türkiye'de ölüm cezası ve çeşitli hapis cezaları (10 yıl hapis yattı)
Mahkûmiyet durumuİtalya'da affedildi ve Türkiye'de tahliye edildi.
DinKatolik [1]

Mehmet Ali Ağca (d. 9 Ocak 1958), sol görüşlü gazeteci Abdi İpekçi'yi öldüren ve İpekçi cinayetinin ardından tutulduğu Türk hapishanesinden kaçtıktan sonra 13 Mayıs 1981'de Papa II. John Paul'u vurarak yaralayan Türk suikastçıdır.[2][3]

Papa tarafından ziyaret edildiği İtalya'da 19 yıl hapis yattıktan sonra Türkiye'ye sınır dışı edildi ve burada on yıl hapis yattı. Ağca, 18 Ocak 2010 tarihinde cezaevinden tahliye edildi.[4] Kendisini siyasi yönelimi olmayan bir paralı asker olarak tanımlasa da faşist, Türk aşırı milliyetçisi Ülkü Ocakları'nın[5] ve devlet destekli Kontrgerilla'nın üyesi olduğu bilinmektedir.[6]

Suçundan otuz üç yıl sonra Ağca, Vatikan'ı ziyaret ederek kısa bir süre önce kanonlaştırılan II. John Paul'un mezarına beyaz güller bıraktı ve Papa Francis ile görüşmek istediğini söyledi, ancak bu isteği reddedildi.[7][8]

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehmet Ali Ağca Malatya'ya bağlı Güzelyurt yöresinde 1958 yılında doğdu. Çocukluğu ve gençliğinin bir kısmını Malatya'da geçirdikten sonra ailesi ile birlikte İstanbul'a geldi. Lise öğreniminin ardından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde eğitimine devam etti. Üniversite yıllarında çeşitli ideolojik gruplarla tanıştı. Dönemin düşünce akımlarından etkilendi.

Abdi İpekçi suikastı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Abdi İpekçi suikastı

1 Şubat 1979'da Milliyet gazetesi başyazarı Abdi İpekçi'ye düzenlenen suikastın tetikçisi olarak, olaydan 5 ay sonra, 25 Haziran 1979'da yakalandı. Polisin ek gözaltı süresi istemesine rağmen, bu talep reddedildi ve Maltepe Askeri Cezaevi'ne konuldu. Zaman gazetesinde Taha Kıvanç müstear adıyla yazan Fehmi Koru'ya göre Abdi İpekçi kendisinin de içinde bulunduğu mason locasından birinin Türkiye'ye yapılan silah kaçakçılığı ile ilgili olduğunu bulmuş, bu yüzden de öldürülmüştü.)[kaynak belirtilmeli] Abdi İpekçi'nin son yazısı silah kaçakçılığı üzerine idi. Cezaevinden 6 ay sonra 23 Kasım 1979'da, adı Susurluk Kazası ile gündeme gelen Abdullah Çatlı'nın da aralarında bulunduğu iddia edilen bir grubun yardımıyla kaçırıldı. Timur Hanoğlu tarafından düzenlenen sahte bir pasaportla Bulgaristan'a geçti. Gıyabında ölüm cezasına çarptırıldı.

Papa suikastı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: II. Jean Paul'e yönelik suikast girişimi

13 Mayıs 1981'de II. Ioannes Paulus'a suikast düzenleyen Mehmet Ali Ağca'nın suikast soruşturması boyunca 128 kez ifadesi alındı. 22 Mart 1986'da İtalya'da ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Vurulmasından 4 gün sonra kendisini vuranı affettiğini bildiren II. Ioannes Paulus, Ağca'yı 27 Aralık 1983'te bizzat İtalyan cezaevinde ziyaret etti.

13 Haziran 2000'de dönemin İtalya Cumhurbaşkanı Carlo Azeglio Ciampi'nin talebiyle Türkiye'ye iade edildi. Sadece gasp suçundan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan Mehmet Ali Ağca'nın Abdi İpekçi cinayetinden tekrar yargılanmasının mümkün olmadığı açıklandı. Mahkemede "Ben Abdi İpekçi'nin katili değilim. Sadece aktörlük yaptım" dedi. Her duruşmasından sonra gazetecilere mektup dağıtan Mehmet Ali Ağca, Vatikan'a da tehdit savurarak hesap soracağını ileri sürdü. 2007'de Roma Katolik oldu, "13 Mayıs 2007'den itibaren Müslüman inancından vazgeçip Roma Katolik Kilisesi'nin bir üyesi olmaya karar verdim." iddiasında bulundu.[9] 2014 yılının Aralık ayında Papa II. Ioannes Paulus'un mezarını ziyaret etmiştir. Bu ziyaret için uygunsuz seyahat belgeleri ile İtalya'ya girdiğinden dolayı 30 Aralık 2014 tarihinde sınır dışı edilerek Türkiye'ye gönderildi.[10]

Mehmet Ali Ağca'nın İpekçi cinayetinden aldığı ölüm cezası 1991 yılında yürürlüğe konulan İnfaz Yasası gereği 10 yıl hapse çevrilmişti. Kadıköy'de iki ayrı gasp ve soygun suçlarından aldığı toplam 36 yıl ağır hapis cezası da, kamuoyunda "Rahşan Affı" olarak bilinen Af Yasası nedeniyle 7 yıl 2 ay hapse çevrilmişti. 12 Ocak 2006 tarihinde serbest bırakıldı.

Adalet Bakanlığı'nın itirazı üzerine, Yargıtay tahliye kararını oybirliğiyle bozdu, Mehmet Ali Ağca 20 Ocak 2006 tarihinde tekrar tutuklanıp Kartal H Tipi Cezaevi'ne konuldu.

18 Ocak 2010 tarihinde cezasını tamamlayıp hapisten çıkmıştır. Papa II. Ioannes Paulus'a düzenlenen suikast girişimi, 2017 yılında Calymath Bénin isimli yazar tarafından yayınlanan Fátima'nın 3. Sırrı - Mesih Ağca adlı tiyatro eserine ilham kaynağı oldu.[11]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ https://www.milliyet.com.tr/pembenar/mehmet-ali-agca-din-degistirdim-1089080 8 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
  2. ^ Freedman, Robert Owen, The Middle East from the Iran-Contra affair to the Intifada, (Syracuse University Press, 1991), 396; "Demirağ, 1981 yılında Papa II. John Paul'u vurarak yaralayan Türk Mehmet Ali Ağca'nın hayranı olarak biliniyordu."
  3. ^ Weigel, George, Witness to Hope: The Biography of Pope John Paul II, (HarperCollins Publisher, 1999), 397.
  4. ^ "Man who shot pope released from prison". CNN. 18 Ocak 2010. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2010. 
  5. ^ Atkins, Stephen E. (2004). Encyclopedia of Modern Worldwide Extremists and Extremist Groups. Bloomsbury Academic. s. 111. ISBN 9780313324857. 
  6. ^ SPIEGEL ONLINE, Hamburg, Germany (15 Temmuz 2007). "TÜRKEI: Wie Olivenöl und Wasser - DER SPIEGEL 29/2007". Der Spiegel (Almanca). 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2017. 
  7. ^ "Pope John Paul II's Would-be Assassin Puts Roses on Tomb". VOA News. 27 Aralık 2014. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2014. 
  8. ^ "Pope gunman Mehmet Ali Agca visits John Paul II's grave". BBC News. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2018. 
  9. ^ "Mehmet Ali Agca Converts?". NCR (İngilizce). 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021. 
  10. ^ "Mehmet Ali Ağca, İtalya'dan sınırdışı edildi". NTV.com.tr. 30 Aralık 2014. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2014. 
  11. ^ Calymath Bénin (12 Haziran 2017). "Fátima'nın 3. Sırrı - Mesih Ağca". Fátima'nın 3. Sırrı - Mesih Ağca. kobo.com.tr. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018. [ölü/kırık bağlantı]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmet_Ali_Ağca&oldid=34467841" sayfasından alınmıştır