Bakü Türk Şehitliği ve Anıtı
 | |
| Koordinatlar | 40°21′28″K 49°49′40″D / 40.35778°K 49.82778°D |
|---|---|
| Konum | Bakü, Azerbaycan |
| Tasarlayan | Hüseyin Bütüner Hilmi Güner |
| Tür | Anıt |
| Malzeme | Kırmızı granit ve beyaz mermer |
| Açılış tarihi | 15 Eylül 1999 |
| Adandığı | Bakü Muharebesi'nde ölen Osmanlı askerleri |
Bakü Türk Şehitliği ve Anıtı (Azerice: Bakı Türk Şəhidliyi), Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan bir anıt mezardır. Şehitlik, 15 Eylül 1999 tarihinde açılmış olup Şehitler Hiyabanı'nda yer almaktadır ve Bakü Muharebesi'nde ölen Osmanlı askerlerini anmak için inşa edilmiştir. Şehitlerin isim levhalarının bulunduğu bir ara sokak, bir cami ve bir anıttan oluşmaktadır.
Şehitlik
[değiştir | kaynağı değiştir]1918'de Bakü Muharebesi'nde Bolşevik-Ermeni Taşnaklar ile Bakü Sovyeti'ne karşı Azerbaycan güçleriyle birlikte savaşan Kafkas İslam Ordusu'nda 1.130 asker ve subay öldü.[1][2]
Anıt, Türk mimarlar Hüseyin Bütüner ve Hilmi Güner tarafından, bir tür sekizgen kesik gibi görünecek şekilde kesik köşeleri oyulmuş, kare kaideli iki katlı piramidal bir kesik duvar şeklinde tasarlandı. Türk ulusal bayrağını andıran dört ana yüzünün her birinde saf beyaz mermerden yıldız ve hilal figürleri bulunan kırmızı granit kaplıdır. Bir tarafta ay ve yıldız figürünün altına bir yazıt oyulmuştur. Anıtın arkasındaki bayrak direklerinde Türk ve Azerbaycan bayrakları dalgalanıyor. Anıta giden sokağın etrafındaki duvarlarda şehitlerin isimleri askeri rütbeleri, memleketleri ve ölüm yerleri ile yan yana gösterilir. Anıtın yanında Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yaptırılan ve 28 Haziran 1996'da açılan bir cami yer almaktadır.[3] Anıtın açılışı 15 Eylül 1999'da Türkiye cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Azerbaycan cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in huzurunda büyük bir törenle gerçekleştirildi.[1]
2001 yılında Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinde yaşanan gerilimin ardından cami avlusundaki bir çeşme Bakü valisi tarafından yıkıldı. Nisan 2009'da Azerbaycan yetkilileri tarafından kapatılan cami, Aralık 2012'de Bakü'ye yaptığı ziyarette Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'in camide namaz kılmasına izin verilmiş olmasına rağmen[4][5] halen kullanım dışıdır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Memorial For Turkish Martyries and Territorial Planning Project, Baku-Azerbaijan 1999". UTM. 2 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ "Bakü'nün İşgalden Kurtuluşunun 95. Yıldönümü". Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı. 23 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ a b Nadir, Müşfik (27 Nisan 2009). "Azerbaycan'da "Şehitlik Camii" kapatıldı". İhlas Haber Ajansı. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ "3 Yıl Sonra İlk Namaz Kılındı". TRT Haber. 19 Aralık 2012. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ Tikit, Özcan (27 Şubat 2013). "Bakü'de Hocalı öfkesi büyüyor". Habertürk. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.