Aziz Ali (Mısırlı)
Aziz Ali (1879, Kahire – 15 Haziran 1965, Kahire), Arap ve Çerkes kökenli Osmanlı subay ve siyâsetçi, İttihat ve Terakki Partisi'nin önde gelenlerinden, Kahtaniye ve el-Ahd Cemiyetlerinin kurucusu.[1]
1879 yılında Kahire'de doğan Aziz Ali, Orta Asya, Türk ve Çerkez kökenli bir âileye mensuptur. İstanbul'da Mekteb-i Sultânî'de okudu. 1901 yılında Harbiye-î Şahâne'den mezûn oldu. 1904 yılında Erkân-ı Harbiye Mektebi'nden mezun oldu.[2] Mezun olduktan sonra Makedonya'da görevlendirildi ve bu sırada İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katıldı. 31 Mart Olayı sırasında İstanbul'a yürüyen Hareket Ordusu'nun bir bölüğüne kumanda etmiştir.
II. Meşrutiyet'in kurulmasından sonra 1909 yılında Arap milliyetçiliğini savunan Kahtaniye ve 1913 yılında da el-Ahd cemiyetlerini kurdu. Trablusgarp Savaşı'na katıldı. 1914 yılında Arap milliyetçiliği yapmasından dolayı Enver Paşa ile siyâsî bir ayrılık yaşadılar. Tutuklanarak İstanbul'dan uzaklaştırıldı. Ancak Cemal Paşa'nın araya girmesi sonucu tekrar serbest bırakıldı.
Aziz Ali, bundan sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti'ndeki yerini kaybetti. Kendisini Arap milliyetçiliğine verdi. "Mekke Emini" Hüseyin bin Ali'nin hizmetine girdi. 1916 yılında Osmanlı Devleti'ne karşı yapılan Arap Ayaklanması'nda önemli bir rol oynadı. Hayatının geri kalan döneminde Mısır siyasetinde önemli bir rol oynadı. 1952 yılında Mısır'ın Rusya büyükelçisi olarak görev yaptı. 1953 yılında Mısır'ın cumhurbaşkanlığına aday gösterildi. Ama 1954 yılında siyasetten ayrıldı ve 1965 yılında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Aziz Ali el-Mısri ve Osmanlı Devletine karşı Faaliyetleri, Ömer Osman Umar, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, Sayfa: 419-436, Elazığ, 2003" (PDF). 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Kasım 2011.
- ^ "Başbakan Mısri'yi tanıyor mu? OdaTV". 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2011.
