Arthur Rimbaud
J. N. Arthur Rimbaud | |
---|---|
Doğum | 20 Ekim 1854 Charleville, Fransa |
Ölüm | 10 Kasım 1891 (37 yaşında) Marsilya, Fransa |
Meslek | Şair |
İmza | |
Jean Nicholas Arthur Rimbaud (20 Ekim 1854 - 10 Kasım 1891) Sembolizmin en büyük temsilcilerinden, Fransız aykırı şair.
Yaşamı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]20 Ekim 1854'te Fransa'nın kuzeyinde Ardenler bölgesinde Charleville kasabasında, Bourbon Sokağı 73 numaralı evde doğdu. Subay olan babası Frédéric, annesi Vitalie'yi genç yaşta terk etti. Vitalie Cuif (Rimbaud), Roche kenti yakınlarında çiftlik sahibi olan varlıklı bir aileden geliyordu. İlk doğan çocuklarına babasının adı olan Frédéric ismini koydu. Ailenin ikinci çocuğu Arthur, üçüncü çocuğu annesiyle aynı adı paylaşan Vitalie, dördüncü çocuğu Rimbaud'un hayatında önemli rolleri olan Isabelle'dir.
Annenin genç yaşta eşinden ayrılmasının baskısıyla yaşayan Rimbaud 8 yaşında laik bir eğitim sistemine sahip olan Rossat Okulu'na verildi. Daha sonra Sous Les Alleés Sokağı'na taşındılar ve Sofu olan annesi tarafından, dini eğitim de verilen Charleville Koleji'ne verildi. Din dersleri ve Latincesi oldukça iyi olan Rimbaud'a okulda "küçük pis yobaz" adı takıldı. Öğretmeni Ariste Lheriter'in destekleri üzerine yazdığı şiire daha çok özendi. O sıralarda Çağdaş Parnasse dergisini okudu, Théophile Gauiter, Théodore de Banville, Léon Dierx ve Paul Verlaine gibi şairlerin şiirleriyle tanışti. Charleville'de düzenlenen geleneksel edebiyat yarışmasında birinci oldu.
Bilinen ilk yazılı şiiri olan Öksüzlerin Yılbaşı Armağanları'nı (Les Etrennes des Orphelins) Revue Pour Tous dergisine gönderdi. George Izambard ile tanışıp, fikirlerinden etkilendi. Ofelya, Demirci, İzlenim, Güneş ve Ten gibi şiirleri bu döneme rastlar. Bu sırada çıkan Paris Komünü ayaklanması ve Prusya-Fransa Savaşı siyasi çizgisini de belirlemiş oldu. Paris'te çıkan La Charge gazetesinde Üç Öpücük şiiri yayınlandı. Henüz 16 yaşındayken evden kaçıp Paris'e gitti. Bundan sonra evden savaş ortamında iki kere daha kaçmasına rağmen, perişan hallerde geri döndü. Bu sırada Paris'in meşhur kafelerinde şiirler yazıp, çağın sanatı, siyaseti hakkında tartışmalara katıldı ve absint içip, afyon yutmaya başladı. En son evden kaçışında, mektup ve şiirle dostluğunu pekiştirdiği dostu Verlaine'nin evine sığındı. 1873'te ilk şiir kitabı Cehennemde Bir Mevsim (Une Saison En Enfer) yayımlandı. Verlaine'nin eşiyle arasının açılması ve Rimbaud ile eşcinsel ilişkilerinin başlamasıyla; Fransa'da dışlanan ikili Almanya ve Belçika seyahatlerine başladı. Verlaine, Rimbaud'u Brüksel'de bir tabanca kurşunu ile yaralamasının ardından, eşcinsel ilişkileri yüzünden başları belaya girdi. Verlaine kürek mahkûmu olarak hapse atıldı, Rimbaud ise serbest kaldı. 1875'te son kez görüşmelerinden sonra bir daha asla görüşmediler. Rimbaud bu tarihten sonra da şiir yazmayı bıraktı.
Yaşanılan bu aşk serüveni 1995 yapımlı Tutkunun Şairleri filminde ele alınmıştır. Takipçileri arasında ünlü Fransız edebiyatçı Claude Jeancolas vardır.
Hayatının son kısmı (1875-1891)
[değiştir | kaynağı değiştir]1878'de Marsilya'dan İskenderiye'ye geçti ve bir süre Kıbrıs Larnaka'da Rum, Türk ve Araplara çevirmenlik yaptı. Buradaki şirketin kapanmasıyla Afrika'ya yol aldı, Habeşistan'ın Harrar bölgesinde, Mısır'ın işgal altında olmasından faydalanıp; kahve, fildişi, deri, ıtır ve zamk üretimi yapan Vianney Bardey firmasında işe başvurdu. Asistanlığın yanı sıra silah tüccarlığına başladı, bu işlerden çok para kazandı. Afrika'da geçirdiği günlerde dinini İslam olarak değiştirdiği söylentisi olsa da, somut bir delil yoktur.
Daha sonra kalçasında oluşan bir şişlik ve yarayla hastaneye yattı, Kalça Neoplazması (bir çeşit kalça kanseri) teşhisi konuldu ve bu yüzden bir bacağı kesildi. 21 Mayıs'ta annesine yazdığı mektupta hastalığından sinovit, hidrartroz, eklem ve kemik hastalığı olarak bahsetti. Bu sırada asker kaçağı olarak arandığı için hasta haliyle zor günler yaşadı. Sadece "Jean Rimbaud" ismini kullandı ve kayıtlarda ismi bu şekilde geçti. Aşırı morfin tüketimi ve kanserin yayılması ölümünü hızlandırdı. 10 Kasım 1891'de henüz 37 yaşındayken Marsilya'da öldü. Rimbaud'un 10 yılı aşkın çetin çalışmasının toplam ürünü 36.000 altın franktır, 8 yıl yanında hizmetkarlığını yapan Camii'ye 10.000 frankının verilmesini, Isabelle'e vasiyet eder. Marsilya Conception Hastanesinin avlusundaki levhada şunlar yazar:
“ | "Aden'den gelen şair JEAN ARTHUR RIMBAUD yeryüzü serüveninin son bölümünü 10 Kasım 1891'de BURADA tamamladı" | „ |
Türkçe çeviriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şiirler
- Esrik Gemi (1871)
- Cehennemde Bir Mevsim (1873)
- Illuminations (1874)
Rimbaud ile ilgili kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Habeşistan'da Bir Mevsim: Paul Strathern'in Rimbaud'un Etiyopya'daki hayatını inceleyen kişileştirmesi.
- Sayıklamalar Bir Arthur Rimbaud Yorumu: Jeremy Reed'in Rimbaud üzerine incelemesi.
- Rimbaud ya da Büyük İsyan: Henry Miller'ın Rimbaud üzerine incelemesi.
- Rimbaud: Ateş Hırsızı Yaşamı, Sanatı, Tüm Şiirleri: Erdoğan Alkan'ın Rimabud'un hayatını şiirlerini incelediği biyografik kitabı
- Rimbaud'a Akıl Notları: Küçük İskender'in Rimbaud'nun erken yaşta yazdığı önemli şiirlere ve o yaşta sahip olduğu bilince atıfta bulunarak, genç şiir ilgililerine yollar çizmek ve cesaret vermek için yazdığı denemelerden oluşan kitabı
- Yahya Kemal Rimbaud'yu Okudu mu?:Çeviriler ve Rimbaud üzerine Hasan Bülent Kahraman araştırma kitabı
Arthur Rimbaud; Yaşamı,sanatı ve eserleri, Erdoğan Alkan
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rimbaud şiirlerinin çevirilerinde aşırı yorum
- Rimbaud'nun Izambard'a mektubu (Türkçe)[ölü/kırık bağlantı]
- Biyografisi, şiirleri, sanatı hakkında detaylı bilgi (İngilizce)
- Biyografisi, eserleri 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rimbaud'un vurulduktan sonra polise verdiği ifade
- Rimbaud- Verlaine ile ilgili detaylı bilgiler (ingilizce)
- Rimbaud'un müslüman olduğuna dair iddialar (Almanca)
- THE QUIET LIFE A collection of photos and drawings of Arthur RİMBAUD Edited by Beyaz Arif AKBAS Yalnizgoz BOOKS/Edirne 2011 USA ISBN 9781468018011
Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |