İçeriğe atla

Anthony Leggett

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Anthony J. Leggett
Anthony James "Tony" Leggett
Doğum26 Mart 1938 (86 yaşında)
Camberwell, Londra, İngiltere
Milliyetİngiliz
Vatandaşlıkİngiltere · Amerika
Mezun olduğu okul(lar)Oxford Üniversitesi
ÖdüllerNobel Fizik Ödülü (2003)
Wolf Fizik Ödülü (2002)
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumlarSussex Üniversitesi
Illinois Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Dirk ter Haar
Doktora öğrencileriAmir O. Caldeira

Anthony James Leggett, Tony Leggett olarak da bilinir, 26 Mart 1938 Camberwell, Londra, İngiltere doğumlu Profesör ve fizikçidir. 1983 yılından beri İllinois Üniversitesi'nde profesörlük yapan Leggett, 2008 ve 2003 yıllarında Fizik dalında en mükemmel eğitmen seçilmiştir.[1][2]

Biyografisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fizik öğretmeni İngiliz bir baba ve matematik öğretmeni İrlandalı bir annenin çocuğu olan Tony Leggett, 1938 yılında doğmuştur. “Clare” ve “Judith” adında iki kız kardeşi, “Terence” ve “Paul” isimlerinde iki erkek kardeşi vardır. 1972'de evlendiği antropolog “Haruko Kinase” (doğ. 20 Kasım 1950) ile 28 Eylül 1978 doğumlu “Elizabeth Asako” isimli bir kızları vardır.[3] 2002 yılında Amerikan vatandaşı da olan Leggett, çifte vatandaştır.[3]

Eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluk ve gençlik zamanları savaş dönemlerine denk gelmiştir. Katolik bir okulda ilköğrenimine başlayan Leggett, sonrasında yüksek notları sayesinde Wimbledon'da bir okula geçiş yapar. Babasının işe başladığı özel bir okul olan “Beaumont College”de lise eğitimini tamamlar. 1954 yılında Oxford Üniversitesi, Baliol Koleji'nin sınavlarına girer ve kazanır. Kariyeri üzerine araştırmalar ve değerlendirmeler yapan Leggett, Japonca bile öğrenir. 1958 yılında fizik dalında, Oxford'ta, ikinci lisans diploması daha almaya karar verir. O dönemde ikinci lisans diploması pek yaygın olmadığı için, Leggett, üniversite kurulunu askerden kaçmak için değil kariyer için bu başvuruda bulunduğuna ikna etmek zorunda kalmıştır. 1959 yılında başvurusu kabul edilir. Fizik doktorasını da Oxford Üniversitesi'nde tamamlar. Kısa bir süre Illinois Üniversitesi' nde araştırma görevlisi olarak çalışır.[3]

Eğitim & Öğretim Kronolojisi[4]
Lise Beaumont College, Londra (1954)
Üniversitesi  Lisans Klasik Edebiyat, Baliol College, Oxford Üniversitesi (1959)
Üniversitesi  Lisans Fizik, Merton College, Oxford Üniversitesi (1961)
Üniversitesi  Doktora -Fizik Oxford Üniversitesi (1964)
Akademik Üye Illinois Üniversitesi Urbana-Champaign (1964-1965)
Akademik Üye  Kyoto Üniversitesi (1965-1966)
Öğretim Üyesi  University of Sussex (1967-69)
Öğretim Üyesi  Sussex Üniversitesi (1969-1983)
Öğretim Üyesi  Cornell Üniversitesi (1983)
Profesör  MacArthur Fizik profesörü, Urbana-Champaign Illinois Üniversitesi (1983 -)

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İllinois Üniversitesi'nde kısa dönem kariyerinden sonra Legget kuzey-doğu Asya ile ilgilenmeye başlar. İngiliz akademik kariyerinden önce kendini hazırlamak için tanıdıkları vasıtasıyla Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nden “Profesör Takeo Matsubara”'nın grubuna girmeyi başarır. Dilini geliştirmek için, diğer öğrencilerin aksine Japon öğrencilerle yurtta kalıp İngilizceyi fazla kullanmaması “CIA ajanı olduğu” spekülasyonlarına sebep olmuştur.[5]

Japonya'dan ayrıldıktan sonra Oxford, Harvard ve Illinois gibi üniversitelerde öğretim üyesi olmaya çalışırken yeni kurulan Sussex Üniversitesi'nce kabul edilir.

Cornell Üniversitesi'nde öğretim üyelik kriterini de öz geçmişine ekledikten sonra 1983 yılında hala akademik kadrosunda olduğu İllinois Üniversitesi'nde profesör olmuştur.[2]

Ödül ve başarıları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ödüller ve dereceler[2][6][7][8][9]
Tarih Ödül & Takdir Ödülü veren Kurum & Kişi
2005 İngiliz İmparatorluğu şövalyelik unvanı (Sir) Queen Elizabeth II tarafından "fizik hizmetleri için"
2003 Nobel Fizik Ödülü (VL Ginzburg ve AA Abrikosov ile)
2002/2003 Wolf Vakfı Ödülü (BI Halperin ile) Maddenin yoğunlaşmış formları araştırması için
1999 Yabancı Üyesi Rusya Bilimler Akademisi
1999 Eugene Feenberg Memorial Madalyası
1998 Onursal Üye Birleşik Krallık Fizik Enstitüsü
1997 Üye Ulusal Bilimler Akademisi
1991 Paul Dirac Madalyası
1985 Üye Amerikan Fizik Derneği
1981 Dokuzuncu Simon Memorial Ödülü İngiliz Fizik Enstitüsü
1981 Onbirinci Fritz London Memorial Ödülü
1980 Üye Royal Society
1975 Maxwell Madalyası ve Fizik İngiliz Enstitüsü Ödülü
Yabancı Üye Rus Bilim Akademisi

Nobel Fizik Ödülü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Anthony J. Leggett, “Üstüniletkenlik ve üstün akışkanlık kuramlarına yön verici katkıları nedeniyle” 2003 Yılı Nobel Fizik Ödülü'nü Alexei A. Abrikosov ve Vitaly L. Ginzburg ile paylaşmıştır. Leggett, helyum-3’ün üstün iletkenliğinin anlaşılmasına olan katkıları nedeniyle Nobel Ödülü’ne layık görülmüştür. Bir diğer önemli araştırması ise makroskobik kuantum mekaniği üzerinedir. Üstüniletkenlerden yapılan aygıtların gösterdiği kuantum etkilerinin kuramsal temellerini atan çalışmalar gerçekleştirmiştir.[10][11]

Süperakışkanlıkta sıvı helyum gibi son derece soğuk maddeler, süperiletkenliğe yol açanlara benzer nedenlerle garip davranışlar gösterir. Örneğin sürtünmenin yok olması ve yokuş yukarı da “akabilmek” gibi. BCS kuramı, helyum-4'ün süperakışkanlığını mükemmel biçimde açıklarken, helyum-3'ün 1972'de keşfedilen süperakışkan fazını açıklamaktan aciz kalıyordu. Leggett, çalışmalarıyla helyum-3'ün davranışlarını da BCS Kuramı kapsamına sokmayı başarmıştır. Araştırmacıya göre bu izotopun kuram dışında gibi görülmesinin nedeni, çok daha zengin bir yapıya sahip olmasıdır. 2003 yılı Fizik Nobel Ödülünün dikkat çekici bir özelliği de son 8 yıl içinde bu alanda dağıtılan ödüllerden dördünün soğuk "sıcaklıklar”ın fiziğiyle ilgili çalışmalara verilmesi. Üstüniletkenlik olgusu, tam yüz yıldır bilim ve teknoloji dünyasının göz bebeği olmayı sürdürmekte.[12] [13]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ http://www.physics.uiuc.edu/people/Leggett/ 20 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UIUC Üni.
  2. ^ a b c [1] 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
  3. ^ a b c [2] 14 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
  4. ^ a b [3] 25 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Otob. İng. 07 Mart 2012 erişim
  5. ^ [4] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica İng. 07 Mart 2012 erişim
  6. ^ [5] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransız Fizik Akademisi üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
  7. ^ [6] 27 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
  8. ^ [7] 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wolf Fizik Ödülü sahipleri listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
  9. ^ https://services.iqc.uwaterloo.ca/people/profile/aleggett/ 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IQC
  10. ^ Biltek Tübitak (Türkçe) — PDF 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ [8] 5 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NyTimes İng. 07 Mart 2012 erişim
  12. ^ Süperiletkenlik Zafer Gedik. (Türkçe) — PDF 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  13. ^ A.J.Legett (İng.) — erişim :07 Mart 2012 PDF[ölü/kırık bağlantı]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anthony_Leggett&oldid=33848859" sayfasından alınmıştır