Alexej von Jawlensky

Alexej von Jawlensky
Alexej von Jawlensky
Genel bilgiler
Doğum adı	Alexej von Jawlensky
Doğum	25 Mart 1864; Torschok, Rusya
Ölüm	15 Mart 1941 (76 yaşında); Wiesbaden, Almanya
Alanı	Resim
Etkilendikleri	Dışavurumculuk
İmzası

Alexej von Jawlensky (Rusça: Алексей Георгиевич Явленский) "Alexei Georgijewitsch Jawlenski"; (25 Mart 1864; Torschok, Rusya - 15 Mart 1941; Wiesbaden, Almanya), dışavurumculuğun önemli ressamlarındandır.

Hayatı

Çocukluğu ve gençliği

Jawlensky altı çocuklu ailenin beşinci çocuğudur. Albay olan babası Georgi Nikiforowitsch Jawlenski, Alexej 18 yaşındayken ölmüştü. Annesi Alexandra Petrowa Medwedewa babasını ikinci eşiydi.^[1] 16 yaşındayken ailesinle Moskova'da yaşıyordu. Subay olmak isterken ressamlığa olan sevgisini keşfetti. 1880'de dünya sergisinde ilk defa modern sanatlar gördü ve kendinin ressamlık yeteneğini düzenli olarak Tretjakow-Galerisini ziyaret ederek geliştirdi.

Jawlensky ve İlya Repin

Rus subay olarak Sankt-Peterburg'a tayin edildi. Anyı zamanda, 1889'dan 1896'ya kadar ziyaret ettiği Petersburg Sanat Akademisinde İlya Repin'in öğrencisi oldu. Repin Jawlensky'yi İvan Šiškin, Konstantin Korovin, Vasilij Surikov, Valentin Serov, gibi tanıdık ressamlarla tanıştırdı. İlk olarak Archip Kuindži'den soyutlayan stil prensiplerini öğrendi, örneğin herhangi bir ormanı boyamayı değil, belirli bir ormanı boyamayı. Kuindži Jawlwnsky'i önemli izlenimcilerle de tanışdırdı. Jawlensky haftalarca Repin ile beraber Repin'in Gouvernement Vitebsk'teki çiftliğinde yaşadı ve orada küçük manzaralar boyadı. ^[2]

1891 yılında Jawlensky Repin'in özel öğrencilerinden Marianne von Werefkin ile tanıştı. Tanışdıklarında Marianne Jawlensk'ten dört yaş büyüktü ve realizm ressamı olarak tanınmıştı. ^[2] 1896/97 yılında Jawlensky bütün zamanını ressamlığa adamak için üsteğmenlikten ayrıldı ve Marianne von Werefkin ve arkadaşı Helene Nesnakomoff ile beraber Münih'e taşındı. Helene Nesnakoff'u 1895 yılında Helene 14 yaşındayken Werefkinin ailesini ziyaret ettiğinde tanımıştı. Sonradan 1922 yılında Helene ile evlenmişti. Münih'te Anton Ažbe'nin sanat okulunda Wassily Kandinsky ile tanıştı.

Münihte yaşam

Werefkin, Jawlensky pratik öğremine devam etmesi için Anton Ažbe'nin (1862-1906) Münih'te eski bir rus diplomatın köşkünde yönettiği çizim ve resim okuluna yazdırdı. ^[3]

1902 yılında Marianne von Werefkin ve Helene Nesnakomoff ile beraber yaşadığı evde Heleneden oğlu Andrej (André, Andreas) doğdu. Büyüdüğünde oğlu da ressam olacaktı. Jawlensky Münih Realizm aştıktan sonra uzun bir zaman van Gogh stilinde boyamıştı. 1908 yılında renklerde Fransız ressamların dışavurumcu stilinden etkilenerek kendi stilini geliştirdi ve 1914'te I. Dünya Savaşının başlangıcına kadar stilini değiştirmedi.

1909'da Jawlensky, Wassily Kandinsky, Adolf Erbslöh, Gabriele Münter, Marianne von Werefkin ve başka ressamlar beraber ressamlar birliği Neue Künstlervereinigung München'i kurdular. Bu birlikte Kandinsky ve Franz Marc'ın kurduğu ve Jawlensky'nin de katıldığı Der Blaue Reiter'in fikirleri gelişmişti. Jawlensky ve birliğin diğer ressamları resimlerini sergiliyorlardı. Bu sergilerden birisi 1912 yılında Münih Galerisi Hans Goltz 'da olmuştu.

İsviçre'de yaşam

1914 yılında Jawlensky Almanyayı terk etmek zorunda kaldığı için Cenevre Gölünün yakınında olan İsviçre eyaleti Saint-Prex'e taşındı. İsviçrede „Variationen über ein landschaftliches Thema“ (Bir manzara temasının varyasyonları) adlı çalışmasına başladı ve resim serileri boyamaya başlamış oldu. Sağlık sebeplerden 1918 yılında evini Ascona'ya taşıdı ve 1921 yılında Wiesbaden'de kalmak üzere orada bir sanatoryumda kaldı. Wiesbaden'de koleksiyoncu Heinrich Kirchhoff'la karşılaştı. Kirchhoff Jawlensky'i parayla destekledi. 1924 Wassily Kandinsky, Paul Klee ve Lyonel Feininger ile beraber „Blaue Vier“ adlı ressamlar grubunu kurdu. Bu grup resimlerini Almanya'da ve Birleşik Devletlerde sergiledi. 1929 yılında bedeninde Polyarthritis hastalığından felçler başladı. 1938 yılında vücudunun tamamı felç olduğundan ressamlığı bırakmak zorunda kaldı. 1934'te Jawlensky'e Alman vatandaşlığına girme izini verilmesine rağmen, 1937'de Almanyada 72 çalışmasına „Entartete Kunst“ (Bozulmuş Sanat) olarak el koyuldu ve bunlardan bazısı, „Entartete Kunst“ sergisine çıkarıldı.

Jawlensky Wiesbaden'nin Rus Ortodoks mezarlığında yatıyor. Cenaze töreninde uzun yıllardır arkadaşı olan Adolf Erbslöh konuşma yaptı.

Çalışmaları ve anlamları

Jawlensky'nin ilk çalışmalarının stili gerçeksiydi. Realizm stilini 1900'de Münih'e taşındığında bıraktı ve stilini Ander Zorn 'nun kuzey izlenimciliğinden etkilenerek değiştirdi. Jawlensky'nin bu stilini gösteren resimlerinden birisi 1901'de yaptığı „Helene im spanischen Kostüm“ (Türkçede: İspanyol Kostümlü Helene).

Jawlensky Werefkin ile beraber çok ülke gezerdi, en çok Fransa'ya giderdi. Fransada Fovizm sanatıyla ilgilenirdi. O zamanlar yaptığı eserlerini Ekim 1905'te Pariste bulunan „Salon d`automne“ 'de sergiledi. Bu eserlerin arasında Bretagne'de 1905'te yaptığı „Der Bucklige“ tablosu vardı. Jawlensky'nin o zamanki resimlerinin renkleri Matisse anımsatsa da, boyama şekli van Gogh etkilenmişti.

1906'dan 1908'e Jawlensky'nin stili Wasserburg am Inn 'i ve Murnau am Staffelsee 'i Marianne von Werefkin, Gabriele Münter ve Wassily Kandinsky ile beraber yazınları gezdikten sonra değişti. Bu zamanda dışavurumcu natürmortlar ve manzaralar boyadı (örneğin:„Die Lampe“, 1908). 1910'dan itibaren portrelere daha da çok odaklandı. Baltık denizine gittikten sonra 1911-1912 yıllarnda önemli, güçlü renkli portreler oluşturdu (örneğin: „Der Buckel“ (1911), „Selbstbildnis“ (1912) ve „Barbarenfürstin“ (1912).

Birinci Dünya Savaşının başlangıcıyla Jawlensky'nin yaratıcı olduğu dönem de bitmişti. İsviçre'de sürgündeyken seriler hazırlayan ilk ressamlardan olmuştu. Birinci serisinin adını „Variationen“ koydu. Bu seriden 1914'ten 1921'e kadar yüzlerce resim boyadı. Örneğin aynı manzarayı renkleri ve bakışaçısını değiştirip birkaç kez boyuyordu. İsviçreden geri gelmeden daha „Mystische Köpfe“ ve „Heiligengesichte“ serilerine başladı. „Abstrakte Köpfe“ serisine 1918 yılının başında, Wiesbadene taşındıktan sonra başladı ve 1933 yılına kadar devam etti.

Jawlensky, sonraki eserlerinde şekilleri daha fazla basitleştirdi. 1934'ten sonra boyadığı yüz portrelerini soyutlaştırdı ve bu portrelerin adını Meditationen koydu. Bu çalışmalarda kaba renk kullanımının sebebi Jawlensky'nin artrit hastalığından ellerini serbest kullanamaması. Bu hastalığın sonucu olarak Jawlensky giderek daha fazla felç oldu ve sonunda 1938 yılında resim yapmaktan vazgeçmek zorunda kaldı. Boyadığı Meditationen portreleri simgelerin bir modern türü olarak anlaşılıyor. Yüzleri soyutlayarak hisslerini dışa vurması Jawlensky'i 20. yüzyılın önemli ressamlarından yapıyor.

Eserleri

1914'e kadar yaptığı resimler

Kornfeld bei Carantec 6 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Batliner Sanat Vakfı, Viyana, Inv. Nr. G 145), 1905, 49 x 52,5 cm
Der Bucklige (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), 1905, 52,5 x 49,5 cm
Porträt Hedwig Kubin (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), 75 x 57 cm
Sommertag (Wiesbaden Müzesi), 1907, 45 x 53,7 cm
Mittelmeerküste (Folkwang Müzesi, Essen), um 1907, 50 x 53 cm
Bildnis Frau Epstein (Yeni Galeri, Kassel), 1907-09, 45 x 38 cm
Damenbildnis (Avusturya Belverede Galerisi, Viyana), 65,5 x 44,5 cm
Sommerabend in Murnau (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), um 1908-09, 33,2 x 45,1 cm
Stilleben (Sanat Salonu, Bremen), 1908, 74 x 53 cm
Bildnis Alexander Sacharoff (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), 69,5 x 66,5 cm
Weiße Feder (Şehir Galerisi, Stuttgart), 1909, 101 x 69 cm
Dame mit Fächer (Wiesbaden Müzesi), 1909
Mädchenporträt (Sanat Müzesi, Düsseldorf), 1909, 92 x 67 cm
Mädchen mit Pfingstrosen (Von-der-Heydt-Müzesi, Wuppertal), 1909, 101 x 75 cm
Murnauer Landschaft (Modern Galeri, Saarbrücken), 1909, 49 x 52,5 cm
Mädchen mit roter Schleife (Leopold Hoesch Müzesi, Düren), 1909-10, 54,5 x 50 cm
Mädchen mit Blumenhut 16 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Batliner Sanat Vakfı, Viyana), 1910, 67,5 x 49 cm
Sitzender weiblicher Akt (Münih, Städtische Galerie im Lenbachhaus), um 1910, 70 x 42 cm
Murnau (Sanatmüzesi Düsseldorf), 1910, 50 x 53 cm
Murnau (Ulusal Sanat Galerisi, Washington), 1910, 32,9 x 42,3 cm
Landschaft bei Murnau (Den Haag, Haags Gemeente Müzesi), 1910, 52 x 55,5 cm
Kind mit Puppe (Thyssen-Bornemisza Koleksiyonu, Inv. Nr. 1983.14), 1910, 61 x 50,5 cm
Nikita (Wiesbaden Müzesi), 1910, 85,5 x 73,5 cm
Bucklige Fischersfrau (Dichand Koleksiyonu, Viyana), 1911,, 52 x 49 cm
Der Buckel (Özel mülkiyet), 1911, 53 x 49,5 cm
Stilleben (Sanat Salonu Hamburg), 1911, 71 x 75,5 cm
Frauenkopf (İskoç Ulusal Modern Sanat Galerisi), 1911, 52,2 x 50,2 cm
Violetter Turban (Özel mülkiyet), 1911, 52 x 49 cm
Landschaft an der Ostsee (İm Obersteg Koleksiyonu, Basel), 1911,49 x 53 cm
Russin (Sanat Salonu Bielefeld), 1911,54 x 49 cm
Der Gärtner (Milwaukee Sanat Müzesi Koleksiyonu), 1912,53 x 49,3 cm
Selbstbildnis (Wiesbaden Müzesi), 1912,43,5 x 48,5 cm
Reife (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), um 1912, 53,5 x 49,5 cm
Roter Schleier (Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid Inv. Nr. 1975.20), 1912, 64,5 x 54 cm
Hügel (Ostwall Müzesi, Dortmund), 1912, 53,5 x 64 cm
Turandot II (Sprengel Sanat Müzesi, Hannover), 1912, 53,9 x 49,5 cm
Dame mit blauem Hut, Abteiberg Müzesi, Mönchengladbach, 1912/13
Die Spanierin, Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih, 1913

Varyasyon serisi

Nacht (Sanat Müzesi, Basel), 1916
Nacht in St. Prex (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih), 1916

Soyut kafalar serisi

Das Gebet, (Lenbachhaus Şehir Galerisi, Münih)1922
Kopf, Rotes Licht(Museum of Modern Art, San Francisco),1926
Symphonie Schwarz-Rot(Kaiser-Wilhelm-Müzesi,Krefeld),1929
Rotes Licht (Wiesbaden Müzesi),1930
Kopf (Ulusal Galeri, Prusya Kültür Miraslar Müzesi, Berlin), 1932

Meditasyonlar serisi

Erinnerung an meine kranken Hände (Wiesbaden Müzesi),1934
Meditation (Pfalz Galerisi, Kaiserslautern), 1936
Meditation(Erzabtei St. Martin, Beuron), 1937

Kaynakça

^ Schultze, Jürgen:Alexej Jawlensky, Verlag M. DuMont Schauberg 1970, Köln S. 5
^ ^a ^b Zweite Armin: Alexej Jawlensky 1864-1941 Städtische Galerie im Lenbachhaus, München, 1983, S. 16
^ Bernd Fäthke: Alexej Jawlensky und seine Weggefährten in neuem Licht, München, 2004, S. 36

Dış bağlantılar

[1] Schultze, Jürgen:Alexej Jawlensky, Verlag M. DuMont Schauberg 1970, Köln S. 5

[zarmin-2] Zweite Armin: Alexej Jawlensky 1864-1941 Städtische Galerie im Lenbachhaus, München, 1983, S. 16

[3] Bernd Fäthke: Alexej Jawlensky und seine Weggefährten in neuem Licht, München, 2004, S. 36

[1]

[2]

[3]