İçeriğe atla

Aşk ve Gurur (film, 2005)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aşk & Gurur
Pride & Prejudice
Film afişi
YönetmenJoe Wright
Yapımcı
SenaristDeborah Moggach
UyarlamaGurur ve Önyargı
–Jane Austen
Oyuncular
MüzikDario Marianelli
Görüntü yönetmeniRoman Osin
KurguPaul Tothill
Stüdyo
DağıtıcıFocus Features
CinsiSinema filmi
RenkRenkli
Çıkış tarih(ler)i11 Eylül 2005 (2005-09-11) (TUFF)
16 Eylül 2005 (2005-09-16) (Birleşik Krallık)
3 Şubat 2006 (2006-02-03) (Türkiye)
Süre127 dakika[1]
Ülke Fransa
 Birleşik Krallık
Amerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Bütçe22 milyon £
(28 milyon $)[2][3]
Hasılat$121,147,947[4]

Aşk ve Gurur (özgün ismiyle Pride & Prejudice), Joe Wright tarafından yönetilen, Jane Austen'ın 1813'te yayımlanan Gurur ve Önyargı kitabından uyarlanan, 2005 yapımı romantik dram filmi. Film toprak sahibi seçkinlerinden olan bir İngiliz ailesindeki beş kız kardeşin evlilik, ahlak ve kavram yanılgılarının sorunları ile uğraşmasını konu alıyor. Keira Knightley başrolde yer alarak Elizabeth Bennet karakterini canlandırırken ona Bennet'in romantik ilişkisi Fitzwilliam Darcy rolünde Matthew Macfadyen eşlik ediyor. StudioCanal ile birlikte Working Title Films tarafından üretilen film, Birleşik Krallık ve İrlanda'da 16 Eylül 2005 tarihinde, Amerika Birleşik Devletleri'nde 11 Kasım'da gösterime girdi.

Senarist Deborah Moggach başlangıçta mümkün olduğunca romana sadık olarak senaryosunu yapmaya çalıştı, özgün diyaloğu çok koruyarak Elizabeth'in açısından yazdı. İlk uzun metrajlı filmini yöneten Wright ise Bennet ailesi içinde değişen dinamikler de dahil olmak üzere metinden daha fazla sapmaya teşvik etti. Wright ve Moggach filmi daha erken bir dönemde ve "tamamen temiz krallık dünyası" tasvirinden kaçınarak ayarladı, onun yerine zamanın "çamurlu etek sürümünü" sundu. Filmin tamamı 15 haftalık programa göre İngiltere konumunda çekildi. Wright belirli karakterlerin geçmişteki performansları nedeniyle rol dağıtımını zor buldu. Film yapımcıları stüdyonun yıldız arzusu ile her rol için en iyi olduğunu düşündükleri kişileri dengelemek zorunda kaldı. Knightley, Karayip Korsanları film serisinde yaptığı çalışmalar ile kısmen iyi bilinirken, Macfadyen uluslararası alanda hiçbir ad tanınmasına sahip değildi.

Filmin temaları gerçekçilik, romantizm ve aileyi vurgulamaktadır. Daha genç, ana kitleye pazarlandı; reklamcılık ürünleri kökeni bir Jane Austen romanı olarak kabul görmeden önce 2001 yılı romantik komedisi Bridget Jones'un Günlüğü'nün yapımcılarından geldiğini kaydetti. Aşk ve Gurur ticari bir başarı olarak kabul edildi, dünya çapında yaklaşık olarak 121 milyon $ hasılat elde etti. Eleştiri topluluğu sitesi Metacritic'te 82 puan alarak "evrensel beğeni" konumunda etiketlendi. Knightley'in En İyi Kadın Oyuncu adaylığı da dahil olmak üzere, 78. Akademi Ödülleri'nde dört adaylık elde etti. Austen bilginleri Wright'ın çalışmasının "gençliğe yönelik sinema teknikleri" ile miras filminin geleneksel özelliklerini harmanlayarak yeni bir melez tür oluşturduğu fikrini belirtti.[5]

Konusu

[değiştir | kaynağı değiştir]

18. yüzyılın sonlarında, Bay ve Bayan Bennet ve beş kızlarından -Jane, Elizabeth, Mary, Kitty ve Lydia- oluşan Bennet ailesi, İngiltere kırsalında kendi çiftliklerini işleten görece ekonomik bağımsızlıkları olan orta sınıfa mensup bir ailedir. Dönemin yasaları gereği Bay Bennet ölünce ailenin mirası Bay Bennet'in kuzeni Bay Collins'e geçecektir. Kızlarının geleceği konusunda endişeli olan Bayan Bennet ve Bay Bennet ölmeden önce kızlarını evlendirmek istemektedir. Zengin bekar Charles Bingley yakın zamanda Netherfield'a, Bennetların yakınındaki büyük bir malikaneye taşınmıştır. Yerel sosyeteyle tanışmak için kibirli kardeşi Caroline ve en yakın arkadaşı, "Derbyshire'ın yarısının sahibi" Fitzwilliam Darcy'yle beraber bir balo düzenler. Baloda Elizabeth'in konuşma çabasını karşılıksız bırakan Darcy sonrasında Elizabeth'e hakaret ederken Elizabeth kendisini duymuştur; bu sırada Bingley, Bennetların en büyük kızı kibar ve güzel Jane'den oldukça etkilenmiştir. Balodan sonra Netherfield'a ziyarete giden Jane hastalanmış ve Elizabeth onunla kalmak için Jane'in, dolayısıyla Darcy ve Caroline'in, yanına gelmiştir.

Sonrasında Bennetler gösteriş sever rahip Bay Collins tarafından ziyaret edilir. Bay Collins devamlı himayesi altında bulunduğu Leydi Catherine de Bourgh'dan ve Leydi'nin kendisinin evlenmesi konusundaki talebinden bahsetmektedir. Bay Collins kısa bir süre sonra Elizabeth'le evlenmek istediğini belirtecektir. Bu sırada bölgeye yeni gelen tümen ve yakışıklı, karizmatik Teğmen Wickham kızların dikkatini çeker: Wickham, Elizabeth'e Darcy tarafından miras konusunda kandırıldığını söyler ve böylelikle Elizabeth'in sempatisini kazanır. Netherfield'daki baloda, Elizabeth, Darcy'nin ani görünüşüyle ve dans teklifiyle irkilir. Elizabeth en yakın arkadaşı Charlotte Lucas'ın şaşkın bakışları eşliğinde bu dans teklifini kabul eder. Dans boyunca Elizabeth iğneleyici sözleriyle Darcy'e saldırır. Darcy bu saldırılara oldukça kibar bir şekilde cevap verir. Aynı baloda Charlotte, Elizabeth'i Jane konusunda uyarır: Jane, Bingley'e çok kapalı davranmaktadır, Bingley Jane'nin ona karşı olan duygularının farkına varamayabilir. Ertesi gün, Longbourn'da, Collins, Elizabeth'e evlenme teklif eder; fakat bu teklif Elizabeth tarafından reddedilir. Bingley'ler beklenmedik bir şekilde Londra’ya dönünce, Elizabeth kalbi kırık Jane’i, Bingley’le yenide iletişim kurmaları umuduyla, Londra’da oturan akrabaları Gardiner ailesinin yanına gönderir. Bir süre sonra Elizabeth, Charlotte’un mali güvence kazanmak ve evde kalmamak için Collins’le evlenmeye karar verdiğini öğrenir.

Aylar sonra, Elizabeth yeni evli Collinsleri ziyaret etmek için Leydi Catherine'nin mülkü Rosings'e gider. Leydi, Elizabeth ve Collinsleri yemeğe çağırır, yemekte Leydi'nin yeğenleri Darcy ve Fitzwilliam ile karşılaşırlar. Bu süreçte Darcy Elizabeth'e, özellikle Leydi'nin sorularına iğneleyici cevaplar verdiği zaman, büyük bir ilgi gösterir. Ertesi gün kilisede Albay Fitzwilliam, Darcy'nin Bingley'i Jane'den ayırdığını ağzından kaçırır. Bunu öğrenen Elizabeth kiliseden kaçarcasına çıkar, Darcy Elizabeth'i takip eder ve ona evlenme teklif eder. Darcy, Elizabeth'e "düşük sosyal sınıfına" rağmen onu "hararetle" sevdiğini söyler. Elizabeth teklifi reddeder, onu Jane ve Bingley'i ayırmakla ve Wickham'a olan davranışlarıyla suçlar; şiddetli bir şekilde kavga ederler, Darcy Jane'in, Bingley'nin aşkına karşılık vermediğine inandığını anlatır. Darcy kırgın ve sinirli bir şekilde gider. Sonrasında Elizabeth'e bıraktığı mektupta Wickham'ın bir kumarbaz olduğunu ve Darcy'nin babasından kendi payına düşen tüm mirası alıp harcadığını anlatır. Sonrasında ondan tekrar para istediğinde, kendisinin onu reddettiğini; bu yüzden Wickham'ın Darcy'nin kız kardeşi Georgiana'ya yaklaştığı, onu birlikte kaçmaya ikna ettiği ancak Georgiana'nın 30.000 poundluk mirasına dokunamayacağını anlayınca kız kardeşini terk ettiğini anlatır.

Gardinerler, Elizabeth'le Peak District'e doğru bir geziye çıkarlar, burada Elizabeth'in tüm isteksizliğine rağmen, Darcy'nin seyahatte olduğunu sanarak, Darcy'nin mülkü Pemberley'i gezmek isterler. Elizabeth malikanede gördüğü estetikten, zenginlikten ve hizmetlinin Darcy hakkında anlattığı güzel şeylerden çok etkilenir. Bu sırada, seyahatinden bir gün erken dönen Darcy'yle karşılaşır. Darcy, Elizabeth ve Gardinerleri kardeşi Georgiana'yla tanışması için yemeğe davet eder. Darcy'nin Elizabeth'e karşı tutumu artık yumuşamıştır ve Georgiana Elizabeth'i ilk gördüğü an sever. Elizabeth eve dönmeden önce aklı havada en küçük kardeşi Lydia'nın Wickham'la kaçtığını öğrenir ve bu haberi ağlayarak Darcy ve Gardinerlere verir. Bennet ailesi kızlarının kaçmasından utanç duymaktadır ve bu haberin ailelerinin sosyal statüsünü sarsacağı bilmektedir. Ancak bir süre sonra Bay Gardiner çifti Londra'da bulur, çift evlenmiştir. Lydia sonrasında Elizabeth'e Darcy'nin onları bulduğunu ve evlenmesi için Wickham'a para verdiğini anlatacaktır.

Bingley ve Darcy Netherfield'a döndüğü zaman, Jane Bingley'nin evlenme teklifini kabul eder. Aynı gece Leydi Catherine beklenmedik bir şekilde Elizabeth'i ziyaret eder. Ona Darcy'nin kızı Anne ile nişanlı olduğunu söyler ve Elizabeth'in Darcy'den vazgeçmesi ister. Elizabeth, Leydi'ye bunu yapmayacağını söyler. Bu ziyaretin ardından uyku tutmayan Elizabeth, güneş yeni doğarken kırda yürümeye başlar. Burada Darcy'le karşılaşır, teyzesinin davranışını öğrendikten sonra onu da uyku tutmamıştır. Darcy, Elizabeth'e onu hala sevdiğini söyler ve Elizabeth, Darcy'nin evlenme teklifini kabul eder. Bay Bennet, Elizabeth'in Darcy'yi sevdiğinden emin olduktan sonra evliliğe onay verir. Filmin ABD gösteriminde ek bir sahne daha gösterilir. Bu sahnede yeni evli çift mutlu bir biçimde Pemberley'nin bahçesindedir.

Oyuncu kadrosu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Konsept ve uyarlama

[değiştir | kaynağı değiştir]

Son birkaç Jane Austen uyarlamasında olduğu gibi, Aşk ve Gurur İngiliz stüdyosu Working Title Films (Fransız şirketi StudioCanal ile birlikte) ve Amerikalı ana şirketi Universal Studios arasında bir Anglo-Amerikan işbirliği oldu.[6][7] Working Title o zamanlar tarihsel dram türündeki filmlerden ziyade[8] uluslararası çapta izleyicilerin dikkatini çekten Aşk Her Yerde, Bridget Jones'un Günlüğü ve benzeri başlıca yapımlarıyla bilinmektedir.[9] Eş başkan Tim Bevan stüdyonun "Austen'in özgün hikâyesini getirmek, Lizzie üzerinde yoğunlaşmak, seyircilerin her yerde zevk alması için zaferini beyazperdeye tümüyle geri getirmek" istediğini belirtti.[10] 22 milyon £'luk (28 milyon $) "nispeten ucuz" bir bütçe göz önüne alındığında,[11][3] özellikle Romeo + Juliet (1996) ve Aşık Shakespeare'in (1998) ticari başarılarının yanı sıra Austen'ın eserlerine olan ilginin yeniden canlanmasına dayanarak filmin gişede üstün olması bekleniyordu.[12][13]

Senarist Deborah Moggach, filmin 1995 yapımı BBC uyarlaması aynı adlı dizinin gölgesinde kalacağından kaygı duyarak filmin periyodunu değiştirdi.[14]

Stüdyodan küçük bir talimat alan senarist Deborah Moggach Gurur ve Önyargı'nın film uyarlaması için 2 yıl üzerinde çalıştı. Önceki senaryoda mutlak hakimiyeti olan Moggach nihayetinde ona yakın taslak hazırlamıştır.[15][16] Hikâyenin "mükemmel bir üç perdeli yapı" oluşturduğunun farkına varınca senarist, "hikâyesi müthiş bir biçimde şekillendirilmiş – birbirinden nefret ettiklerini düşünen ama gerçekte tutkuyla aşık olan iki insanın aşklarının doruğu" olarak belirttiği özgün romana olabildiğince bağlı kalmaya karar vermiştir. "Düşündüm de, 'Eğer bozuk değilse düzeltmeye çalışma[malı].'"[10] Her ne kadar romanın "ateşli güzellikteki bütünlüklü konuşmalarını" koruyamasa da çoğunu tutmaya çabalamıştır.[10]

Moggach'ın ilk senaryosu Austen'ın kitabına en yakın olanıydı ama sonrakiler ikincil konumda olan hikâye ve karakterleri dışarıda tutmuştur.[16] Moggach romana uygun olarak başlangıçta tüm sahneleri Elizabeth'in bakış açısıyla yazmıştır; sonradan erkek bakış açısıyla birkaç sahne eklemiştir, "Darcy ve Bingley'nin yakınlığını" ve Darcy'nin "azametli duruşunun altında bir insan" olduğunu göstermek için eklediği Bingley'nin evlilik teklifi provası gibi.[15] Küçük detaylar ana karakterlerin etrafında dönen bilinen geniş olayların içine sıkıştırılmıştır, sonradan Fransa'da olanlar gibi.[10] Moggach film için anlaşılan tek senarist olsa da oyun yazarı Lee Hall da senaryoya ilkin birkaç ek yapmıştır.[17][18]

Televizyon yönetmeni Joe Wright 2004'ün başında tutuldu. Yönetmen Aşk ve Gurur'u ilk yönetmenlik çalışması yaptı.[19][18] Wright, önceki toplumsal gerçekçi filmleri nedeniyle romantik drama türündeki bir film için şaşırtıcı bir tercih olarak görülmüştür.[20][21] Wright'ın çalışmaları taze bir bakış açısı arayışındaki[9] yapımcıları etkilemiş,[10] romanı okumamış olmasına rağmen senaryoyu ona göndermişlerdir.[10][22] Bir keresinde, "Aslında o kadar ilgili olup olmadığımı bilmiyordum, bundan biraz daha ana akım olduğumu biraz daha meydan okuyan (biri olduğumu) düşündüm. Ama sonra senaryoyu okudum ve şaşırdım, etkilenmiştim." demiştir.[23] Sonra "muhteşem bir karakter gözlemi ve Britanya Gerçekçiliğinin ilk örneği gibi görünüyor. Gerçek bir hikâye gibi duruyor, başka birini sevmeyi anlamaya, önyargıların üstesinden gelmeye, bizi diğer insanlardan ayıran şeyleri anlamaya dair içinde pek çok gerçeklik var ... işte böyle şeyler." dediği romanı okumuştur.[23]

"Genç insanlara dair, böyle duyguları ilk kez yaşayan ve yaşadıkları şeyin farkında olmayan gençlere dair bir şey yapmak istedim. Eğer 40 yaşında içinde bulunduğu duyguyu anlamayan bir adam yıldızınız olursa bu biraz akıl almaz ve şüpheli durur, Aşk ve Gurur yerine 40 Yıllık Bekar veya başka bir şey gibi."

— Yönetmen Joe Wright'ın 1940 uyarlaması oyuncuların yaşları hakkındaki yorumundan[23]

Wright'ın gördüğü tek Aşk ve Gurur uyarlaması bir romanın uzun metraj film olarak son kez uyarlandığı 1940 yapımıydı. Yönetmen bilerek, hem başkalarının düşüncelerini istemeden çalmaktan koktuğu hem de olabildiğince özgün olmak istediği için diğer ilgili yapımları izlemedi.[23] Ancak diğer dönem filmlerini, Ang Lee'nin Aşk ve Yaşam'ı, Roger Michell'ın İkinci Şans'ı ve John Schlesinger'in Bir Aşk Yetmez filmi dahil izledi; Wright bu son filmin kendi uyarlaması üzerindeki en büyük etkiye sahip olduğunu "çok gerçek ve çok dürüst – ayrıca çok romantik" diyerek belirtmiştir.[24] Heyecanlı bir flörtleşme atmosferi yaratmak için yönetmen ayrıca gençlik romantik filmleri 16. Doğum Günüm[25] ve Kahvaltı Kulübü'nden esinlenmiştir.[26]

Wright ile anlaşma Moggach üçüncü taslağını yazarken gerçekleşti.[16] Senaristin Austen'ın diyaloglarına yakın olma arzusuna rağmen Wright "[ona] çok sadık olmama" çabasına girmiştir, "İnsanların sonuçta böyle konuşacağına inanmıyorum, hiç doğal değil." demiştir.[22] Birkaç sahne esnasında, başarılı kadınlar hakkındaki tartışma gibi, yazarın özgün sözlerine bağlı kalınmış, diğer pek çoğu "çağdaş ifadeleri eski tarzda cümlelere yerleştirerek değiştirilmiştir".[17] Bir değişiklik de kibarlık meselesi düşünülerek yapılmıştır; Wright, Austen'ın eserinde karakterlerin konuşmadan önce beklediğini belirterek kendisinin "özellikle geniş, kız çocuklu ailelerde herkes birbirinin sözünü kesmeye meyillidir, birinin sözünü diğer tamamlar, vb. Bu nedenle ben Bennet ailesinin konuşmalarının böyle üst üste gelmesi gerektiğini düşündüm." demiştir.[10] Aşk ve Yaşam oyuncusu ve senarist Emma Thompson anlaşma yapmadan yazım geliştirme aşamasında yardım etmiştir. Thompson, sinirli yönetmene Austen'ı sinemaya uyarlamasında öneriler sunmuş ve Collins-Charlotte hikâyesinin bazı kısımlarında olduğu gibi diyalog tavsiyelerde bulunmuştur.[27][28]

Austen'ın romanın ilk taslağını yazdığı yıla atıfta bulunarak[not 1] Wright ve Moggach dönemlendirmelerini 1813'ten (romanın yayınlandığı tarih) geç on sekizinci yüzyıla taşımışlardır, bu karar kısmen Wright'ın, "Britanya aristokrasisinde korku havası yaratması"ndan heyecan duyduğu[24] Fransız İhtilali'nden etkilenmiş bir İngiltere'de yaşanan değişimleri[10][22] vurgulamak istediğinden alınmıştır. Ek olarak Wright, sonraki dönemde yaygın hale gelen imparatorluk silueti giyiminden nefret ettiği için önceki bir dönemi seçmiştir.[10][22] Bu karar filmin diğer yakın zaman Austen uyarlamalarından gerçek manada farklı hale gelmesine yardımcı olmuştur.[25] Colin Firth ve Jennifer Ehle'nin başrollerini paylaştığı popüler 1995 BBC sürümüne kıyasla yapımcı Paul Webster "pırıl pırıl bir Naiplik dönemi televizyon draması kalıp yargılarına uymayan" bir uyarlama istemiştir.[10] Wright ve Moggach, Bennetler'i "kırsal yaşamlarına yakınlıkla" tasvir etmek amacıyla[22] ve göreli fakirliklerinin altını çizmek için[30] Longbourn'un önceki uyarlamalardan daha kırsal bir çevre resmeden "çamurlu etek versiyonu"nda karar kılmıştır.[31][15] Fakirliklerinin derecesi bazı eleştirmenlerce eleştirilse de Wright "pasaklılığın ailenin içinde bulunduğu kötü duruma dramatik bir duruş kattığına" inandığını söylemiş ve Bennetler, Darcyler ve Bingsleyler arasındaki tezata yardımcı olduğunu belirtmiştir.[32]

Oyuncu seçimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wright bir röportajında "istediği karakterde insanlarla çalışmak" istediği için oyuncu seçiminde çok zorlandığını belirtmiştir.[23] Aynı röportajda, oyuncu seçiminde, oyuncuların yaşlarının romandaki karakterlerle uyuşmasına da çok dikkat ettiğine değinmiştir.[24] Wright'ın ekran önünde ve bunun dışında birçok defa belirttiği gibi, oyuncular film için üç hafta doğaçlama atölyelelerine katılmıştır.[16] Wright oyuncu seçimlerinde, rollere en uygun olduğunu düşündüğü oyuncuları yapımcıların istekleriyle dengelemek zorunda kalmıştır. Yapımcılar filmde tanınmış isimlerin yer almasını istemiştir.[23] Daha sonra Wright, projenin başında Elizabeth Bennet rolü için İngiliz oyuncu Keira Knightley kadar çekici birini düşünmediğini söylemiştir.[20] Bu kararı Knightley'nin “oğlan çocuğu gibi olduğunu ve müthiş bir mizah duygusunun yanında var olan canlı zihnini” fark ettikten sonra vermiştir.[10] Knightley o dönemde Hayatımın Çalımı Beckham filmi ve Karayip Korsanları serisiyle bilinmektedir.[25] 7 yaşından beri Austen hayranı olan Knightley, başlarda çok sevdiği "Jennifer Ehle’nin performansının tam olarak kopyası" olabileceğini düşündüğü bu rolü kabul etmekten korkmuştur.[33] Ona göre Elizabeth “olmasını istediğiniz gibi: komik, hazırcevap ve zeki. Tam olarak olgunlaşmış ve çok sevilen bir karakter.”[34] Bu proje için Knightley adab-ı muaşeret, tarih ve dans dersleri almıştır, ancak ödül avcısı filmi Domino’daki rolüne hazırlanmak için saçlarını kesmesi gerektiğinde zor duruma düşmüştür.[33]

Keira Knightley'nin adı, uluslararası alanda az tanınan Matthew Macfadyen’ın oyuncu kadrosuna alınmasına olanak sağlamıştır. Keira Knightley'nin adı, uluslararası alanda az tanınan Matthew Macfadyen’ın oyuncu kadrosuna alınmasına olanak sağlamıştır.
Keira Knightley'nin adı, uluslararası alanda az tanınan Matthew Macfadyen’ın oyuncu kadrosuna alınmasına olanak sağlamıştır.


Webster, 1995 uyarlamasında Colin Firth’in ikonikleştirdiği, Darcy rolü için oyuncu seçiminde özellikle zorlanmıştır.[35] Wright sonrasında Knightley seçiminin, Darcy rolü için görece az tanınan Matthew Macfadyen’ı seçmesine olanak sağladığını; Elizabeth Bennet rolüne Keira Knightley’den daha az tanınmış bir oyuncunun seçilmesi durumunda, bu seçimin imkansız olduğunu söylemiştir.[23] Macfadyen bu dönemde İngiliz casus dizisi Spooks ‘daki rolü ile İngiltere'de tanınmaktadır ancak uluslararası alanda tanınmamaktadır.[25]

Wright’a göre, Rosamund Pike en büyük kız kardeş rolüne seçilmişti “çünkü onun bu rolü sadece iyi, sade bir insan gibi oynamayacağını biliyordum [Wright]. Jane gerçek bir iç dünyaya sahip, kalbi kırılmış.” [20] Pike'in eski sevgilisi olmasına karşın Simon Woods, Jane'nin filmdeki aşığı Bay Bingley rolüne seçildi. [20] Diğer üç Bingley kardeşi, Talulah Riley, Carey Mulligan ve filmdeki tek Amerikalı oyuncu olan Jena Malone tarafından canlandırıldı.[10] Wright, Malone'un “oldukça hatasız bir İngiliz aksana” sahip olduğunu düşünmektedir.[36] Mulligan oyuncu seçimlerine katılması için gelen çağrıyı, başvurduğu drama okuluna reddedildiğini bildiren mektubu aldıktan hemen sonra, Julian Fellowes’ın düzenlediği bir akşam yemeğinde aldı. Mulligan üç seçmeden sonra rolü aldı.[37][38] Georgiana Darcy rolündeki Tamzin Merchant, hiçbir oyunculuk deneyimi olmamasına karşın, rol dağıtan yönetmene yazdığı bir mektuptan sonra kadroya alındı.[10] Merchant’a ek olarak, Aşk ve Gurur, Mulligan [39] ve Riley’nin de ilk uzun metraj filmi oldu.[40]

Donald Sutherland, Wright’a kendi babasını hatırlattığı için Bennet ailesinin babası rolüne seçilmiştir;[36] Wright’a göre oyuncu “altı kadınla baş edebilecek” güçtedir.[20] Brenda Blethyn, Bayan Bennet rolünde Moggach'a göre filmin gizli kadın kahramanıdır.[41] Wright Judi Dench’i, Lady Catherine de Bourgh rolünde oynamasına ikna etmek için, ona bir mektup yazmıştır. Bu mektupta “Senin bir kaltağı oynamanı çok seviyorum. Lütfen gel ve benim için bir kaltak ol” yazmaktadır.[5][20] Dench'in kendi sahnelerini çekmek için müsait olduğu bir haftası vardır, bu yüzden filmin çekilen ilk sahneleri Dench'in sahneleridir.[27][42]

Kostüm tasarımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

BAFTA ödülü kazandığı 2004 yapımı Hemşire filmiyle olan çalışmasıyla bilinen Jacqueline Durran kostüm tasarımcısı olarak tutuldu. O ve Wright filme televizyon uyarlamasından ayırt etme arzuları yüzünden ''ele alınması zor şey olarak'' yaklaştı. Wright'ın yüksek bel ölçüsünü sevmemesinden dolayı Durran, imparatorluk silueti (1790'lardan sonra ünlü oldu)[43] yerine sıkça korseli, doğal bel ölçüsü dahil onsekizinci yüzyıl modasına odaklandı. Kuşak ayrımı belirlendi: Genç karakterler saçı ve elbiseleri ilkel İngiliz Naipliği tarzı türünde giyinecekken[44], yaşlı karakterler onsekizinci yüzyıl ortası modasını giyecekti. Bayan Bennet'in yaşlı kuşaktan olduğu ve elbisesinin onarılmış olduğu ortaya çıktı.[45]

Durran'ın kostümleri farklı karakterler arasında sosyal rütbenin vurgulanmasına yardımcı oldu.[46] Durran görüşmesi sırasında Netherfield Ball'daki tüm kadınların çağdaş tanınmışlığı nedeniyle beyaz giyinmesi görüşünü belirtti. Bu fikir Wright'ın onu işe alma nedeni oldu.[47] Tüm kostümler elbiselerin olduğu gibi el yapımı yapıldı.[45] Ancak kostümler ve saç tarzları tarihsel doğruluk kurban edilerek günümüz seyircisine hitap edecek şekilde ayarlandı.[48]

Durran, Bennt'in kız kardeşinin ayrt edilmesine yardımcı olması için, sevdiğinin kırsal bölgede olmasından dolayı Elizabeth'i erkek tarzı giydirdi. Diğer kız kardeş için Durran ''Benntlerin parası olmadığı için Jane'in bir parça baştan savma ve ev yapımı giyindi. Aydın kadın Mary ciddi ve pratik iken, Lydia ve Kitty'de gençliklerini bir türü olarak Tweedledum ve Tweedledee etkisi var. Eğer biri yeşil giyiniyorsa, diğeri yeşil ceket giyecektir. Yani sizde her zaman iki arasında görsel asimetri olmalıdır.'' dedi.[43] 1940 yapımı filme göre 2005 yapımı Bennet kardeşleri yıpranmış ama rahat elbiselerle gösterdi.[30]

Bay Darcy'nin kostümü bir dizi aşamadan geçti. Durran bunun hakkında:

''Onu ilk gördüğümüzde üzerinde kaskatı bir ceket vardı. İlk bölüm için bu katı biçimde kaldı. Zamanla çok daha yumuşak kumaşla benzer kesimler yaptık. Ve daha sonra tamamıyla farklı astarsız bir ceket kesimine sahip oldu. Bunu tamamlanmamış haliyle giydi. Bir sabah sisslerin arasında yürüyordu. Tamamıyla onsekizinci yüzyıl ölçüleriyle işlenilmemişti. ''[43]

Çekimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Stamford, Lincolnshire kurgusal köy Meryton'u temsil etti.[49] (Yedek asker betimlemesinin çekimi)

Moggach, ''tanım içermeyen ve çok görselliği olmayan bir kitap olmasına rağmen'' romanın oldukça çekilebilir olduğuna inanıyordu. Wright'a göre birçok dönem filmi gerçek dışı görünmelerinden dolayı fotoğraf yerine ilhamı boyamaya dayanıyordu. Bu yüzden, birçok karakterin yakın çekim kullanılarak çekilmesi dahil hikâyede halk için Austen'in düz yazılarını kullandı.[10] Ayrıca yapımcılar kitaba göre birçok romantik sahneyi değiştirdi. Örneğin Darcy ilk olarak neoklasik mimariyle bir bina da yağmur fırtınası önerdi; kitapta bu sahne bir papaz evinde geçmekteydi. İkinci önerisi şafak vaktinde sisli dubaların oluşmasıydı;[50][51] kitapta o ve Elizabeth yaygın gün ışığında kırsal yolda yürüyorlardı.[52] Wright ''birçok dönem filmi sıradanlığı vardır; bazıları filmde vardır bazıları yoktur. Fakat benim için bunun onlara sorulması önemliydi'' dedi.[10]

Chatsworth House'da kısmen oluşturulmuş Pemberly'nin çekimi, Austen'in Darcy'nin evi için ilham kaynağı olduğuna inanılıyor.[5]

Senaryo gelişimi sırasında, ekip yer araması için dört, beş ay harcadı.[45] Film 2004 yazında[53] İngiltere'nin içinde tamamen tek mekanda 11 hafta zamanlanarak çekildi. Ortak yapımcı Paul Webster ''bu boyuttaki bir filmin tamamıyla tek mekanda çekilmesi oldukça alışılmadık. Wright'ın fikri gerçekçilik oluşturmaya çalışmaktı, oyuncuların dinlenmesine ve çevrelerini hissetmelerine izin verdi'' dedi.[10] Yapım tasarımcısı Sarah Greenwood ve set dekoratörü Katie Spencer'ın altında çalışan ekip altı farklı ilçede yedi arazide çekim yaptı. Çünkü ''Birleşik Krallık'ta olan hiçbir şeye yirmibirinci yüzyıl tarafından dokunulmamıştı''. Birçok yer çekimlere uygun olması için önemli çalışmalar gerektirdi.[54] Görsel efekt şirketi Double Negative birçok mekanı çağdaş hale getirerek dijital olarak düzenledi; yabani otları yok ettiler, pencere çerçevelerindeki altın kaplamayı arttırdılar ve özel araba yolu ve elektrik direği gibi tarihsel hataları kaldırdılar. Double Negative ayrıca filmin isim dizisi için harf büyüklüğü kullandı.[55]

Yapım ekibi belirli karakterlerin zenginliğini daha iyi iletmek için özellikle büyük görünümlü konutlar seçti.[56] Yerlerden bir tanesi İngiltere'de geniş köy evi olan Derbyshire'deki Chatsworth House'du. Chatsworth ve Wilton House kitaptaki kurgusal bina Pemberley'in yerine kullanıldı.[19][49] İngiltere'deki birçok yer aramasından sonra Kent'deki kale hendeğiyle kuşatılmış malikane evi Groombridge Place, Longbourn için seçildi.[57] Yer yöneticisi Adam Richards Groombridge Place'in ''engin cazibesi'' olduğuna inanıyordu. 17. yüzyıl kalkınmasından bu yana dokunulmamıştı. Wright'ın gerçekçilik fikrini yansıtması için Groombridge Place'in içi eski ama modaya uygun olarak tasarlandı.[58] Cambridgeshire'deki Burghley House Rosings'in yerine kullanıldı.[19][59] Stamford şehri ise Meryton olarak kullanıldı.[49] Diğer yerler Haddon Hall (Lambton'daki Han), Stourhead Palladian Köprüsü (Rosings'in Bahçesi için) ve Peak District (Elizabeth ve Gardiners'ların gezisi için)'di. İlk dans sahnesi Lincolnshire'daki patates deposunda çekildi.[60]

Müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyan besteci Dario Marianelli filmin müziklerini yazdı. Wright ile yapacakları dört işbirliğinden ilkiydi. Onların iş birliği Paul Webster'ın 2001 yapımı The Warrior filminde Marianelli ile çalışırken Wright'ı tanıştırmasıyla başladı. İlk konuşmalarında Marianelli ve Wright, Ludwig van Beethoven'ın piyano sonatları hakkında tartıştı. Bu özgün film müziğinin ''kaynak noktası haline geldi'' ve ''başlangıç noktası'' oldu.[61] Müzik eleştirmeni William Ruhlmann'a göre Marainelli'nin besteleri ''tanıdık romantik konulara eşlik eden güçlü romantik lezzet'' içeriyordu.[62]

Marinelli film başlamadan parçaların birkaçını film başlamadan önce tamamladı.[61] Marinelli ikici kız çocuğunun doğumu nedeniyle erkek oyuncular onun müziğiyle oynarken orada değildi.[61] Müzikler, Wright'ın dünyadaki en iyi piyanistlerden olduğunu düşündüğü Fransız piyanist Jean-Yves Thibaudet tarafından çalındı.[63] Thibaudet, İngiliz Oda Orkestrası'na eşlik etti. Film müzikleri en sonunda on yedi enstrümantal parça içerdi.

Kurgu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Jane Austen ve kitabın bütünlüğü için doğru olmak zorundasın ama o zaman ayrıca acımasız da olmak zorundasın. Görmediğin nedir, gözünden kaçıramazsın... Elizabeth Bennet yorucu ve zor bir yolculuk, sen ilerlerken bazı şeyler deri değiştiriyor.

— Deborah Moggach filmin kurgusu üzerine[16]

Beş saatlik BBC uyarlamasının tersine[64] Wright filmin sahne zamanını iki saat dokuz dakikaya sıkıştırdı.[65] Wright film hakkında ''açıkça Elizabeth ve Darcy hakkında. Bu hikâyeden herhangi bir şeyi eksiltirseniz kesecek ne kalır'' dedi.[23] Özgün kitaptan yapılan en önemli değişikliklerden bazıları bazı önemli bölümlerdeki zaman sıkıştırması dahil, Wickham ve yedek askerlerin ayrılışı, Elizabeth'in Rosings Park'ını ve Hunsford Papaz Evi'ni ziyaret edişi, Elizabeth'in Pemberley'i ziyaret edişi, Lydia'nın aşkıyla kaçması ve sonraki buhranlar; Bay ve Bayan Hurst, Bay ve Bayan Phillips,[15] Lady ve Maria Lucas, Bayan Younge, Lydia'nın arkadaşlarından birkaçı (Colonel ve Bayan Forster dahil) ve birçok asker memuru ve kasaba halkı[64] dahil birkaç yardımcı karakterin çıkarılması ve karakterlerin olayları yansıttı ya da zıt düştüğü birkaç bölümün çıkarılması —örneğin Elizabeth'in, Darcy'nin mektubunu okuduktan sonra fikrini değiştirmesi.[66]

Moggach ve Wright filmin nasıl biteceğini tartıştılar. Fakat, ''Elizabeth'in savurgan bir düğünle kraliçe olmasını istemediklerinden dolayı'' bir düğün sahnesiyle bitmeyeceğini biliyorlardı.[15] Kuzey Amerika'da gösterime girmesinden kısa bir süre önce film, final sahnesi dahil (romanda olmayan)[67][68] değiştirildi.[15] Bu, Kuzey Amerika Jane Austen Derneği (Jane Austen Society of North America - JASNA) için bir şikayet kaynağı oldu. Geniş gösterimden önce gala öncesi özel gösterimde filmi izledikten sonra JASNA eski başkanı Elsa Solender ''Jane Austen'in bütünüyle hiçbir şey içermiyor, filmin üçte ikisi tutarsız, bu bayağılık ile seyirciye hakaret ve gösterime girmeden önce kesilmeli'' yorumunu yaptı.[69] Gala öncesi özel gösterimde seyircilerin istemeden gülünç bulmasında sonra değiştirilen sahneler İngiliz sürümünden kaldırıldı.[70] Ancak daha sonra seyirciler bu sürümü görmekten hariç tutulduklarından yakındı. Bu nedenle film özgün Birleşik Krallık gala tarihinden 10 hafta sonra Birleşik Krallık ve İrlanda'da yeniden gösterime girdi.[71][72] Özgün İngiltere sürümü Bay Bennet'in Elizabeth'i kutsamasıyla ve Darcy ile evliliğiyle bitti.[5] Böylece kitabın son bölümü atlanılmış oldu. Darcy'nin diğer ana karakterlerin hayatları ileriki birkaç yıl üzerinden özetlenmiş oldu.[73]

Temel temalar ve inceleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Romantizm ve gerçekçilik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Film, edebiyat ve Austen bilginleri özellikle önceki uyarlamalara kıyasla Aşk ve Gurur'da romantizme dikkat etti.[74] Sarah Ailwood filme ''Austen'in kitabının esas olarak romantik yorumlanması'' olarak dikkat çekti. Ayrıca Oxford Brookes Üniversitesi'nden Catherine Stewart-Beer, Elizabeth'in Derbyshire uçurumundaki varlığına ''Wright'ın güçlü biçimsel tarzının Postmodern Romantizm'e çarpıcı büyülü çağrışımı'' dedi. Ama bunu Austen'den daha az ve Emily Brontë'in Uğultulu Tepeler kitabını daha fazla anımsatır gibi buldu.[75] Provence Üniversitesi akademisyeni Lydia Martin film için ''filmin romantik önyargısının değişimlerle gösterildiği'' kararını verdi.[76]

Filmin belirgin görünümü olan gerçekçilik teması bir röportajında Wright tarafından onaylandı.[77] Ursinus Koleji film çalışmaları profesörü Carole Dole 2007'deki makalesinde Aşk ve Gurur'u ''genç izleyicilere saygısız gerçekçilik ve ülke evleri, çekici manzaralar ve otantik dönem ayrıntıları için klasik miras filminin saygınlığının melez kucaklaşması'' olarak tartıştı.[5] Filmde Longbourn'un çiftlikte tamamıyla tavuk, sığır ve domuzla çalışılması olarak tasviri gibi ''saygısız gerçekçilik'' yer almıştır.

Aile

[değiştir | kaynağı değiştir]

Moggach hikâyenin üç kız kardeş ile mayalanmış aile canlılığıyla özellikle ilgilendi.[10] Brock Üniversitesi profesörü Barbara K. Seeber kitabın aksine filmde ailesel vurgunun romantizm zerinden anlatıldığına inanıyordu.[78]

Stewart-Beer ve Austen bilgini Sally B. Palmer Bennet ailesinin tasvirinde değişiklik fark etti.[79] Stewart-Beer aile evi için ''düzensiz olabilirdi, bu sürüm böyle, mutlu bir ev —fazla mutlu ve Austen'in özgün Longbourn sürümünden daha az işlevsiz'' olduğunu belirtti.[75]

Elizabeth Bennet'in tasviri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wright, filmin ''mümkün olduğunca öznel'' olmasını Elizabeth'in bakış açısından başlayarak tasarladı.[80] Elizabeth'in özelliğine olan bu odaklanma romandan bazı dramatik değişiklere sebep oldu. Elizabeth'in ailesi ile ilişkisi giderek soğuk ve duygusal yönden mesafeli oldu. Buna kanıt olarak; film ilerledikçe Elizabeth'in Jane'den kademeli olarak uzaklaşması gösterilebilir; kitapta Elizabeth'in zor olaylardan sonra Jane'in duygularına daha fazla güvenmesinden aksine bir durum söz konusudur.[75] Wright, kitabın onları aşırı duygusal gösterdiğini düşünerek iki kız kardeş arasında gerçek bir ilişki oluşturmak ve onları ayrı büyütmek istedi.[81] Moggach'ın Elizabeth için niyeti ''sırlarını kendinde tutmasıydı. Onlar onun için büyük bir yük. O hepsini kendinde tutarken biz onun için daha ve daha fazla hissediyoruz. Ben inanıyorum ki gerçek komedi acıdan doğar''.[10]

Stewart-Beer, filmdeki Elizabeth tasvirini, Austen'in özgün Elizabeth'inden uzak buldu. ''İki Elizabeth'de nadiren eğlenceye ve kıkırdamaya meyilli olsa da, gerçek Elizabeth çakılıp kalmış olgunluğunun güçlü duygularına sahipti''.[75] George Washington Üniversitesi profesörü Laurie Kaplan'a göre Wright Elizabeth'e kitap ile tutarlı odaklanırken, senaryo Elizabeth'in kendini tanıma bağlantısını kaldırdı. Kaplan bu kaldırmaların sadece ruhu ve Austen'in hikâyesinin esasını değil izleyicilerin beklentisini de bozacağına inanıyordu.[82]

Yayın

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pazarlama

[değiştir | kaynağı değiştir]

1990'ların sonları ve 2000'lerin başında Jane Austen yarı uyarlamalarının dizisinden sonra,[not 2] Aşk ve Gurur Austen'in daha eskiye dayalı sürümü olarak seyircileri dönem draması dünyasının içine geri çekti. Ana akımı ve genç izleyicileri cezbetmek için ''sonunda kadınların beğenebileceği bir romantizm'' ve ''önceki büyük sahne Austen uyarlamalarına göre daha ticari'' gibi gözlemci atıflarda bulunularak pazarlandı.[84] 1996 yapımı Romeo + Juliet filmine benzer bir başlık için & işareti ''ve'' kelimesiyle değiştirildi.[5]

Birçok yorumcu Aşk ve Gurur'un ana afişini aynı demografiği çekme girişimi olarak görerek 1995 yapımı Aşk ve Yaşam'ın afişine benzetti.[14] Reklamcılık filmin, Austen'den bahsetmeden önce 2001 yapımı romantik komedi filmi Bridget Jones'un Günlüğü filminin yapımcılarından geldiğini belirtti.[5] Aşk ve Gurur ve önceki uyarlamalar arasındaki farklılığı vurgulamak için resimler yayınlanarak hayranların resimleri indirmesine izin verildi.[76]

Gişe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşk ve Gurur 11 Eylül 2005'te Toronto Uluslararası Film Festivali'nde özel Gala Gösterimi olarak galasını yaptı.[85][86] Film 16 Eylül'de Birleşik Krallık'ta ve İrlanda'da gösterime girdi.[87][88] İlk hafta 397 ekranda sahnelenirken, £2.5 milyon ($4.6 milyon) kazanarak en yüksek noktaya ulaştı.[89][90][91] Film iki haftadan fazla en üstte kaldı ve Birleşik Krallık gişesinde o zamana kadar toplam £9 milyon kazandı. Geniş yerel gösterimde 412 ekranda sahnelendi.[91]

Film 11 Kasım 2005'te ABD'de ilk gösterimini yaptı ve hafta sonu açılışında 215 ekranda sahnelenerek $2.9 milyon kazandı.[92] İki hafta sonra 1299 ekransa sahnelendi ve hasılatı $7.2 milyona yükseldi. Film, toplam $38,405,088 ABD hasılatı ile 2004 Şubat 2006'nın haftasında gösterimden kalktı.[93] Filmin ABD dağıtıcısı Focus Features'ın başkanı Jack Foley, Aşk ve Gurur'un Amerika'daki başarısını Austen'in çekiciliğine bağladı.[94]

Aşk ve Gurur, United International Pictures tarafından fazladan 59 ülkede gösterime girdi.[90] Dünya çapında $121,147,947 hasılat ile ABD'de 2005 yılının en yüksek hasılat yapan 72. film ve uluslararası 41. film oldu.[93]

Ev medyası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Universal Pictures Home Entertainment, Şubat 2006'da yönetmen Wright'ın, Austen'in hayatını incelediği ses yorumu ve Elizabeth ve Darcy'nin son sahnesi dahil, filmin DVD'sini ABD'de ve Birleşik Krallık'ta yayınladı.[65][93][95] Universal, Wright'ın 2007 yapımı Kefaret filmine rast gelmesi için 13 Kasım 2007'de DVD'nin özel kurgusunu yayınladı.[96] Özel kurgu, geniş ekran ve tam ekran, özgün müzik parçaları ve bir kitapçık içeriyordu. Filmin blu-ray sürümü Universal tarafından 26 Ocak 2010'da ABD'de yayınlandı.[97]

Tepkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eleştirel görüşler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşk ve Gurur 2005 yılına kadar Greer Garson ve Laurence Olivier'in[98] başrollerinde olduğu meşhur fakat garip bir şekilde kusurlu olan 1940 yapımı siyah beyaz uyarlamasından sonra sadece ikinci sadık film sürümüydü. The Times 1995 televizyon uyarlamasını çok baskın ve çok evrensel beğenisi olan, sinematik ölçüt olarak halkın aklında geçmişti kalmış olduğunu düşündü.[98] Wright'ın filmi sonuç olarak özellikle konu değişimi ve oyuncu seçimi ilişkisi içinde, hayranları tarafından şüphecilikle bir araya geldi.[99] 2005'te Gurur ve Önyargı'nın altı büyük uyarlaması kıyaslandığında The Daily Mirror sadece 1995 uyarlamasında ve 2005 yapımı filmine 10 üzerinden 9 verdi. Diğer uyarlamalar altı veya daha azının arkasında kaldı.[100] Film Rotten Tomatoes'da %85'lik bir derece ile 10 üzerinden 7.7 puan aldı. Sitenin eleştirmenlerin fikir birliği bölümüne: ''Tabii ki sinemanın diğer uyarlaması Jane Austen'in romanını beğenir. Fakat kilit oyunculuklar ve çağdaş film yapımı duyarlılığı bu tanıdık dönem parçasını taze ve eğlenceli yapıyor'' yazıldı.[101] Film Metacritic'de 37 yorumdan 100 üzerinden 82 puan aldı ve ''evrensel beğeni'' olarak sınıflandırıldı.[102]

Eleştirmenler filmin zaman sınırlamasının televizyon dizisinin derinliğini ve karışıklığını zapt etmediğini iddia ettiler[19] ve Wright'ın uyarlamasına "belli ki dizi kadar cesur ve yenilikçi değil" dediler.[103] Kuzey Amerika Jane Austen Derneği başkanı Joan Klingel Ray, Jennifer Ehle'nin eskiden rol içi biraz fazla ağır olduğunu söyleyerek Knightley ve Macfadyen genç yaşlarını tercih etti.[104] The Guardian'dan Peter Bradshaw, seçkin oyunculuğu için Knightley'i överken, başrol oyuncularının Firth ve Ehle'den biraz daha acemi olduklarını düşündü.[103] BBC film eleştirmeni Stella Papamichael, Knightley'in henüz en iyi oyunculuğu olduğunu düşündü.[87] Eleştirmenler, Darcy'nin Macfadyen betimlemesi hakkında görüş ayrılığına düştüler.[104][105] Kademeli duygusal değişikliğini eksikliğini kitaptaki kadar beğenmediler[104][106] ve güvensiz ve hassa kişiliğinin kitaptaki karaktere Firth'e göre daha uygun olmasını övdüler.[19]

Eleştirmenler filmin diğer görünüşüne de dikkat çektiler. The Sydney Morning Herald için yazan Sandra Hall, Austen'in yapı dünyasının parçasına gelenek ve görenekler ile birlikte dikkatsiz olduğu için Wright'ın gerçekçilik dikkatini eleştirdi.[107] Başka bir eleştiride Time Out dergisi Austen'in hicvinin parlak duygusunun yokluğundan yakındı.[106] Daha olumlu olarak Variety dergisinden Derek Elley bolca detay sağladıkları ve kitabın gençlik özünü kaldırdıkları için Wright ve Moggach'ı övdü.[6] Filmden aynı derecede memnun olan San Francisco Chronicle'dan Ruthe Stein, Wright'ın olağanüstü ilk film denemesi yaptığını yazdı.[108] USA Today'dan Claudia Puig ''yıldız gibi uyarlama, büyüleyici ve duygu ve zekanın nefis karışımı'' dedi.[109]

Başarılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ödül Kategori Aday Sonuç
Akademi Ödülleri[110] En İyi Kadın Oyuncu Keira Knightley Adaylık
En İyi Film Müziği Dario Marianelli Adaylık
En İyi Yapım Tasarımı Sarah Greenwood, Katie Spencer Adaylık
En İyi Kostüm Tasarımı Jacqueline Durran Adaylık
Amerikan Sinema Editörleri[111] En İyi Kurgu (Uzun metraj, komedi/müzikal) Paul Tothill Adaylık
Boston Film Eleştirmenleri Birliği[112] En İyi Yeni Yeni Film Yapımcısı Joe Wright Kazandı
İngiliz Akademisi Film Ödülleri[113][114] En İyi Film Aşk ve Gurur Adaylık
En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Brenda Blethyn Adaylık
Ümit Vaat Eden Çıkış Joe Wright Kazandı
En İyi Uyarlama Senaryo Deborah Moggach Adaylık
En İyi Kostüm Tasarımı Jacqueline Durran Adaylık
En İyi Saç & Makyaj Fae Hammond Adaylık
Broadcast Film Eleştirmenleri Birliği[115] En İyi Kadın Oyuncu Keira Knightley Adaylık
Chicago Film Eleştirmenleri Birliği[116] En İyi Kadın Oyuncu Keira Knightley Adaylık
En İyi Görüntü Yönetmeni Roman Osin Adaylık
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Donald Sutherland Adaylık
Ümit Vaat Eden Yönetmen Joe Wright Adaylık
Empire Ödülleri[117] En İyi Kadın Oyuncu Keira Knightley Adaylık
En İyi İngiliz Film Aşk ve Gurur Kazandı
En İyi Yönetmen Joe Wright Adaylık
En İyi Çıkış Yapan Kelly Reilly Kazandı
Avrupa Film Ödülleri[118] En İyi Görüntü Yönetmeni Roman Osin Adaylık
En İyi Beste Dario Marianelli Adaylık
En İyi Film Joe Wright Adaylık
Altın Küre Ödülleri[119] En İyi Kadın Oyuncu (Müzikal/komedi) Keira Knightley Adaylık
En İyi Film (Müzikal/komedi) Aşk ve Gurur Adaylık
Londra Film Eleştirmenleri Dairesi[120] Yılın İngiliz Kadın Oyuncusu Keira Knightley Adaylık
Yılın İngiliz Yönetmeni Joe Wright Kazandı
Yılın İngiliz Filmi Aşk ve Gurur Adaylık
Yılın İngiliz Çıkışı Matthew Macfadyen Adaylık
Yılın İngiliz Çıkışı Joe Wright Adaylık
Yılın İngiliz Yardımcı Erkek Oyuncusu Tom Hollander Kazandı
Yılın İngiliz Yardımcı Kadın Oyuncusu Brenda Blethyn Adaylık
Yılın İngiliz Yardımcı Kadın Oyuncusu Rosamund Pike Adaylık
Evening Standard İngiliz Film Ödülü[121] Komedi için Peter Sellers Ödülü Tom Holland Kazandı
Gold Derby Ödülleri[122] En İyi Kadın Başrol Keira Knightley Adaylık
En İyi Kostüm Tasarım Jacqueline Durran Adaylık
Golden Schmoes Ödülleri Yılın Kadın Oyuncusu Keira Knightley Adaylık
Uluslararası Sinefil Derneği Ödülleri En İyi Özgün Müzik Dario Marianelli Kazandı

Etki ve miras

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wright'ın uyarlaması oldukça farklı görüşlerden dolayı 1995'teki dizi kadar aynı kültürel etkiye sahip olmayı başaramadı.[123][124][125] Ancak gösteriminden üç sene sonra bile Knightley, 1995 yapımını izlemeyen genç izleyici neslin arasında Elizabeth Bennet ile ilişkilendirildi.[126] Film hakkındaki çeşitli görüşler göz önüne alındığında, JASNA altı ülkeden on dokuz Austen bilgininin işbirliği ile 2007 yılında çevrimiçi dergisi Persuasions On-Line'ın düzenlenmiş özel sayısını yayınladı; amaç tartışmayı geliştirmek ve bilimsel analizi teşvik etmekti. JASNA bunu daha önce yalnızca bir kere 1996 yapımı Emma filmi için yapmıştı.[123][124][127]

Aşk ve Gurur kıyafet draması ve miras filmi türündeki sonraki yapımları etkiledi. Edebiyat eleştirmenleri, Wright'ın uyarlamasının etkin bir şekilde "Austen'in ünlü romantizmini popülerleştirdiğini ve romanını basit bir ana akım izleyicisi için kolay bir görsel okuma olarak beyazperdeye aktardığını" iddia etti.[128]

Aşk ve Gurur'un yapımı Wright'ın Working Title Films ile ilişkisiyle başladı.[129] Filmin oyuncu ve ekibinin birçok üyesi Wright'ın sonraki yönetmenlik çabalarına katıldı. Kefaret filminin uyarlamasını Aşk ve Gurur'a doğrudan bir tepkime olarak gördü.[130] Wright, Knightley, Blethyn, Marianelli, Thibaudet, Greenwood ve Durran'ı tuttu.[131] Kefaret, arzularını ve hayallerini, gerçekleri ve kurguyu karıştırmış genç bir yazarın yalıtılmış İngiliz ülke evinde yaşaması dahil Austen'in benzer temalarını kullanıyordu.[70] Wright'ın 2009 yapımı filmi The Soloist Hollander, Malone ve Marianelli'yi içeriyordu.[132][133][134] Hollander ayrıca 2011 yapımı Hanna'da da oynadı.[135] Wright'ın 2012 yapımı filmi Anna Karenina Knightley, Macfadyen, Marianelli, Durran ve Greenwood'u içeriyordu ve filmin yapımcılığı Bevan, Eric Fellner ve Webster tarafından yapıldı.[129]

11 Aralık 2017 tarihinde Netflix, Şili'den bir kişinin filmi yıl boyunca 278 kez izlediğini duyurdu.[136] Daha sonra bu kişinin kendisini filme "takıntılı" olarak ilan eden 51 yaşında bir kadın olduğu ve Elizabeth Bennet'ı "feminist bir ikon" olarak gördüğü bildirildi.[137]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Austen İlk Etki'nin (sonrasında Gurur ve Önyargı olarak adını değiştirmiştir) taslağını 1796 Ekimi ile 1797 Ağustosu arasında yazmıştır.[29]
  2. ^ Yakın zamandaki Austen uyarlamaları; Mansfield Park (1999), Bridget Jones'un Günlüğü (2001), Pride & Prejudice: A Latter-Day Comedy (2003) ve Bride and Prejudice (2004).[83]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Pride & Prejudice (U)". United International Pictures. British Board of Film Classification. 25 Temmuz 2005. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2013. 
  2. ^ İngiliz Film Ensitütüsü.
  3. ^ a b The Numbers.
  4. ^ Box Office Mojo Profili.
  5. ^ a b c d e f g Dole 2007.
  6. ^ a b Elley 2005.
  7. ^ Higson 2011, s. 170.
  8. ^ Troost 2007, s. 86.
  9. ^ a b Durgan 2007.
  10. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Focus Features Production 2005.
  11. ^ British Film Institute.
  12. ^ Andrew 2011, s. 31.
  13. ^ Higson 2011, s. 166.
  14. ^ a b Cartmell 2010, s. 85.
  15. ^ a b c d e f Spunberg 2011.
  16. ^ a b c d e Hanson 2005.
  17. ^ a b Wells 2007.
  18. ^ a b Dawtrey 2004.
  19. ^ a b c d e Holden 2005.
  20. ^ a b c d e f Hoggard 2005.
  21. ^ Higson 2011, s. 171.
  22. ^ a b c d e DeGennaro 2005.
  23. ^ a b c d e f g h Fetters.
  24. ^ a b c Haun 2005.
  25. ^ a b c d Austen 2008.
  26. ^ Wright 2005, 10:00–10:40.
  27. ^ a b Hewitt 2005.
  28. ^ Wright 2005, 55:30–55:44.
  29. ^ Silvers & Olsen 2011, s. 191.
  30. ^ a b Cartmell 2010, s. 86.
  31. ^ Cartmell 2010, s. 11.
  32. ^ Woodworth 2007.
  33. ^ a b Rojas Weiss 2005.
  34. ^ Lee 2005.
  35. ^ Alberge 2004.
  36. ^ a b Wright 2005, 4:10–4:35.
  37. ^ Hall 2010.
  38. ^ Sanderson, Challand & Graham 2010.
  39. ^ Roberts 2010.
  40. ^ Sutherland 2005, 3:10–3:20.
  41. ^ Cartmell 2010, s. 63.
  42. ^ Wright 2005, 1:00:05–1:00:15.
  43. ^ a b c Robey 2006.
  44. ^ Tandy 2007.
  45. ^ a b c The Daily Mail 2005.
  46. ^ Wright 2005, 23:40–24:00.
  47. ^ Wright 2005, 35:10–35:30.
  48. ^ Demory 2010, s. 134.
  49. ^ a b c Focus Features Locations 2005.
  50. ^ Chan 2007.
  51. ^ Gymnich, Ruhl & Scheunemann 2010, s. 40.
  52. ^ Austen 2006, ss. 392-96.
  53. ^ Knightley 2005, 1:25–1:30.
  54. ^ Whitlock 2010, s. 304.
  55. ^ Desowitz 2005.
  56. ^ Silvers & Olsen 2011, s. 194.
  57. ^ Wright 2005, 4:50–4:55.
  58. ^ Whitlock 2010, s. 305.
  59. ^ Cartmell 2010, s. 89.
  60. ^ Wright 2005, 5:00–5:14, 11:00–11:30.
  61. ^ a b c Goldwasser 2006.
  62. ^ Ruhlmann.
  63. ^ Wright 2005, 1:00–1:20.
  64. ^ a b Gilligan 2011.
  65. ^ a b PRNewswire 2006.
  66. ^ Monaghan, Hudelet & Wiltshire 2009, s. 88.
  67. ^ Gymnich, Ruhl & Scheunemann 2010, ss. 40-41.
  68. ^ Higson 2011, ss. 172-73.
  69. ^ Wloszczyna 2005.
  70. ^ a b Brownstein 2011, ss. 53.
  71. ^ Dawson Edwards 2008, s. 1.
  72. ^ Working Title Films 2005d.
  73. ^ Austen 2006, ss. 403-05.
  74. ^ Demory 2010, s. 132.
  75. ^ a b c d Stewart-Beer 2007.
  76. ^ a b Martin 2007.
  77. ^ Paquet-Deyris 2007.
  78. ^ Seeber 2007.
  79. ^ Palmer 2007.
  80. ^ Wright 2005, 6:40–6:55.
  81. ^ Wright 2005, 14:00–14:30.
  82. ^ Kaplan 2007.
  83. ^ Higson 2011, ss. 161-70.
  84. ^ Higson 2011, s. 172.
  85. ^ MTV 2005.
  86. ^ Working Title Films 2005a.
  87. ^ a b Papamichael 2005.
  88. ^ Working Title Films 2005b.
  89. ^ Working Title Films 2005c.
  90. ^ a b Box Office Mojo International Box Office.
  91. ^ a b UK Film Council.
  92. ^ Los Angeles Times 2005.
  93. ^ a b c Box Office Mojo Profile.
  94. ^ Gray 2005.
  95. ^ Carrier 2006.
  96. ^ PRNewswire 2007.
  97. ^ McCutcheon 2009.
  98. ^ a b Briscoe 2005.
  99. ^ Demory 2010, s. 129.
  100. ^ Edwards 2005.
  101. ^ Rotten Tomatoes.
  102. ^ Metacritic.
  103. ^ a b Bradshaw 2005.
  104. ^ a b c Hastings 2005.
  105. ^ Gleiberman 2005.
  106. ^ a b Time Out 2005.
  107. ^ Hall 2005.
  108. ^ Stein 2005.
  109. ^ Puig 2005.
  110. ^ Academy of Motion Picture Arts and Sciences.
  111. ^ Soares 2006a.
  112. ^ Kimmel 2005.
  113. ^ British Academy of Film and Television Arts.
  114. ^ Working Title Films 2006.
  115. ^ Broadcast Film Critics Awards 2006.
  116. ^ Soares 2006b.
  117. ^ Empire Awards 2006.
  118. ^ Soares 2006c.
  119. ^ Hollywood Foreign Press Association 2005.
  120. ^ Barraclough 2005.
  121. ^ http://www.imdb.com/event/ev0000231/2006?ref_=ttawd_ev_14 [yalın URL]
  122. ^ http://www.imdb.com/event/ev0003547/2006?ref_=ttawd_ev_15 [yalın URL]
  123. ^ a b Camden 2007.
  124. ^ a b Camden & Ford 2007.
  125. ^ Wightman 2011.
  126. ^ Wells 2008, ss. 109-110.
  127. ^ Copeland & McMaster 2011, s. 257.
  128. ^ Sabine 2008.
  129. ^ a b Working Title Films 2011.
  130. ^ Wloszczyna 2007.
  131. ^ Wells 2008, s. 110.
  132. ^ Monger.
  133. ^ Bradshaw 2009.
  134. ^ Pham 2010.
  135. ^ McCarthy 2011.
  136. ^ Villa 2017.
  137. ^ Gutiérrez 2017.

Diğer kaynaklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Denemler ve gazeteler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Röportajlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gazete ve dergi makaleleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevrimiçi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Basın yayınları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Görsel medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aşk_ve_Gurur_(film,_2005)&oldid=34239415" sayfasından alınmıştır