İvazzâde Halil Paşa

İvazzade Halil Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi 12 Aralık 1769 - 25 Ekim 1770
Hükümdar	III. Mustafa
Yerine geldiği	Moldovancı Ali Paşa
Yerine gelen	Silahdar Cihangirli Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	1723 İstanbul
Ölüm	1777 (53-54 yaşlarında) Nallıhan

İvazzade Halil Paşa, (d. 1723, İstanbul - ö. 1777, Nallıhan) III. Mustafa saltanatında, 12 Aralık 1769 - 25 Ekim 1770 tarihleri arasında on buçuk ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

1724'te İstanbul'da doğmuştur. Babası Hacı İvaz Mehmet Paşa Belgrad Fatihi olarak isim yapmış ve sadrazamlık görevi de yapmıştır. Babasının önemli mevkiinden dolayı devlet katında çabuk ilerlemiş, kapıcıbaşı, mirahor-u sanı oldu. Ekim 1756'da mirahor görevi verildi ama Ekim 1757'de bu görevden azledildi. Ağustos 1760'ta çavuşbaşı, Şubat 1763'te tütün gümrüğü emini görevlei yapmıştır., 1763'te ikinci kez mirahor-u evvel olmuş 1764'te azledilmiştir. Şubat 1769'da sadaret kethudası olmuş, aynı yıl sonlarında azille üçüncü kez mirahor-u evvel yapılmıştır. Sonra vezirlik verilerek Rumeli Valiliği tayin edilmiştir. Oradan Hotin Muhafızlığı görevine nakledilmiştir.

Devam eden 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında 1769'da Sadrazam Moldovancı Ali Paşa'nın Hotin kalesini kaybetmesi üzerine Aralık 1769'da III. Mustafa tarafından takiben Sadrazamlığa getirilmiştir. 1739-1740'ta on buçuk ay süren sadrazamlık yapmıştır. Sadrazamlık döneminde Osmanlı askerî güçleri önemli yenilgilere uğramışlardır. 6-7 Temmuz 1770'te Baltık Denizi'inden batı Avrupa kıyılarını dolanıp Akdeniz'e ve Ege Denizi'ne gelen Rus deniz filosu Osmanlı donanmasını Çeşme Deniz Muharebesi sonucu yakmıştır. Serdar-ı Ekrem olarak İvazzade Halil Paşa Osmanlı ordusu ile 1770'te Rus cephesine sefere çıkmıştır. 7 Temmuz 1770'te Kırım Tatarı ve Osmanlı ordusu birlikleri Kırım Hanı Kaplan Giray komutasında, Rus ordusu ile Larga Muharebesi'ne girişmiş ve büyük bir bozguna uğramıştır. 1 Ağustos 1770'te serdar-ı ekrem olarak komuta ettiği Osmanlı ordusu Rus ordusu ile Kartal Ovası Muharebesi (veya Kagul Meydan Muharebesi)'ne girişmiş ve Osmanlı ordusu ağır bir bozguna uğramıştır. Bu muharabede Osmanlı ordusu 20.000 asker ölü ve yaralı zayiat vermiş ve 130 top kaybetmiştir. Sonra da Ruslar Bender, İbrail, Kılı, İzmail ve Akkerman kalelerini ellerine geçirmişlerdir.

Bunun üzerine Aralık 1770'te İvazzade Halil Paşa sadrazamlıktan azledilmiştir. Vezirliği kaldırılarak Filibe'de mecburi olarak oturmaya gönderilmiştir. Fakat sonra afedilmiştir. Önce Belgrad Muhafızı olarak görev verilmiş; Ocak 1772'de Karadeniz seraskeri yapılmıştır. 1773'te vezirlik rütbesi tekrar geri verilmiştır. Sonra da Eğriboz valisi ve Eylül 1775'te Selanik valisi ve Ağustos 1777'de son olarak da Sivas valisi görevleri verilmiştir. Sivas Valilik görevine gitmekte iken Ekim 1777'da yolda aniden Nallıhan‘da ölmüştür. Mezarı Nallıhan'dadır.

Değerlendirme

"Osmanlılar Ansiklopedisi" onu şöyle değerlendirmektedir:

Kaynaklar İvazzade Halil Paşa'nın, keyfine düşkün biri olduğu ve israfa varan cömertliği yanında çelebi ve nazik mizaçlı olduğunu belirtmektedirler.

Dış bağlantılar

• Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı', İstanbul:Türkiye Yayınevi.
• Yayın Kurulu "Halil Paşa (İvazzade)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.519 ISBN 975-08-0072-9
• Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.II s.297 [2]

Siyasi görevi
Önce gelen: Moldovancı Ali Paşa	Osmanlı Sadrazamı 12 Aralık 1769 - 25 Ekim 1770	Sonra gelen: Silahdar Cihangirli Mehmed Paşa