İçeriğe atla

Öteki (roman)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Öteki/İkiz
YazarFyodor Dostoyevski
ÇevirmenlerErgin Altay, Tansu Akgün, Nihal Yalaza Taluy, Sabri Gürses
DilRusça
TürPsikolojik gerilim
MekânSt. Petersburg, Rusya
YayımVatan Yıllıkları
Yayımcı(özgün)
Can Yayınları, İletişim Yayınları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (Türkçe)
Sayfa201
ISBN978-975-05-1663-4

İkiz, Öteki veya Öteki Ben 'Bir Petersburg Şiiri' (Rusça: Двойник, Dvoynik), Fyodor Dostoyevski'nin 1846 yılında yayımlanan novellasıdır.

Konusu

[değiştir | kaynağı değiştir]

9. dereceden devlet memuru Jakov Petroviç Golyadkin, bir sabah işyerindeki masasının karşısında, kendisiyle aynı adı taşıyan, kendisine tıpatıp benzeyen bir memurun oturduğunu görür. Bu onun ikizi, kendisinin öteki beni gibi bir şeydir. Ayrıca bu kitabı bir akıl hastası yazmıştır.

Golyadkin, Dostoyevski'nin Ecinniler'de, Delikanlı'da, dolaylı da olsa Suç ve Ceza'nın Raskolnikov'unda da karşımıza çıkaracağı bir sorunsalın; kişilerin, özdeşliğini arayan, onu kurmaya çalışan yarılmış tiplerin ilk örneklerindendir. Dostoyevski bu romanda, Kafka'da da gördüğümüz, bireyin dünyasını içten dışa, bilinç açısından kurma tekniğinin de en yetkin örneklerinden birini sunar. Parçalanmış bilincin kurduğu dünya ise tuhaf olduğu kadar ürkütücü, anlamsız ve tehlikelidir.

Özet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Golyadkin'in, kendisinin akıl sağlığından şüphe duyan ve yaşama tarzının bir şekilde antisosyal olduğunu söyleyen Doktoru Rutenspitz ile sonraki hayatını son derece etkileyecek tartışmanın ardından kendisine doktoru tarafından yazılan reçeteyi denemeye karar verip doktorun ofisini terk eder. Ardından ofis müdürünün kızı olan Klara Olsufyevna doğum günü partisine gitmek için yol alır.Partiye davetsiz olarak gizlice girmesi, birkaç uygunsuz harekette bulunması nedeniyle partiden sürüklenip kapı dışarı atılır. Karakterimiz kar fırtınası sırasında kendi evine dönerken, tam olarak ona benzeyen bir adamla karşılaşır, ikiziyle. Romanın bundan sonraki çoğu kısmında, Golyadkin'in dış görünüş olarak tıpa tıp benzeyen kendisi ve ikizi ile gelişen ilişkileri ele alır. İlk başta, Golyadkin ve onun ikizi arkadaş olurlar, ancak bu arkadaşlık ikizinin onun hayatını çalmaya başlamasıyla birden düşmanlığa dönüşür. Golyadkin'in ikizi/ötekisi, Gerçek Golyadkin'in sahip olmadığı tüm çekiciliğe ve yapmacık davranışlarla üstün sosyal becerileri sayesinde tüm ofis arkadaşları tarafından sevilmeye başlanır.Hikayenin sonuna doğru, Golyadkin kendisinin birçok kopyasını görmeye başlamasıyla, psikotik bir kriz geçirir ve Doktoru Rutenspitz tarafından bir deli hastanesine götürülmek üzere roman biter.

Etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İkiz/Öteki, Dostoyevski'nin eserleri arasındaki en Gogolestik romandır. Dostoyevski'nin İkiz/Öteki adlı eserinin, Gogol'un diğer Petersburg Öyküleri arasındaki ilişkisi çoğu insan tarafından vurgulanmıştır.Çağdaş bir eleştirmen olan Konstantin Aksakov, "Dostoyevski'nin Gogol’ün cümlelerini aynen değiştirdiğini ve bütün yanlarıyla tekrarladığını da belirtmiştir[1].Yine de, çoğu eleştirmen, İkiz/Öteki'yi Dostoyevski’nin Gogol’un çalışmalarına verdiği bir yanıt veya yenilik olarak tanımıştır. Örneğin, A.L. Bem, Dostoyevski'nin Öteki'sini "Gogol'un "Burun[2]" öyküsüne karşı "eşsiz bir edebi çürütme" olarak adlandırmıştır. Bu yakın ilişki, Dostoyevski'nin Alman Romantizminin daha derin geleneğine girişinin bariz belirtisidir, özellikle E. T. A. Hoffmann'ın yazılarına.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Konstantin Aksakov, qtd. in Mochulsky, Dostoevsky: zhizn I tvorchestvo (Paris, 1947): 59, qtd in. Fanger, Donald. Dostoevsky and Romantic Realism: A Study of Dostoevsky in Relation to Balzac, Dickens, and Gogol. Chicago: University of Chicago Press, 1965, 159.
  2. ^ Bem, A. L. (1979). "The Double and The Nose". In Meyer, Priscilla; Rudy, Stephen (eds.). Dostoevsky & Gogol : texts and criticism. Ann Arbor, MI: Ardis. p. 248. ISBN 0882333151.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Öteki_(roman)&oldid=32849070" sayfasından alınmıştır